276 671
redigeringer
m
Robot: Endrer mal: Thumb høyre
m (Robot: Endrer mal: Thumb høyre) |
|||
| (8 mellomliggende versjoner av 5 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{ | <onlyinclude>{{Thumb|Motzfeldt, Fr (1779-1848).JPG|Fr. Motzfeldt 1842. Teikning av C.Olsen.|}}'''[[Frederik Motzfeldt]]''' (fødd i [[Skaun]] [[2. november]] [[1779]], død i [[Oslo]] 2. januar 1848) var jurist med mange embete - sorenskrivar, byfut, høgsterettsdommar, statsrevisor. Han var [[eidsvollsmann]] og stortingsmann. | ||
</onlyinclude> | </onlyinclude> | ||
== Bakgrunn og familie == | == Bakgrunn og familie == | ||
<onlyinclude>Frederik var son av offiseren [[Jacob von Motzfeldt]] (1744-1817) og hans andre kone [[Sofia Katarina | <onlyinclude>Frederik var son av offiseren [[Jacob von Motzfeldt]] (1744-1817) og hans andre kone [[Sofia Katarina Mühlenphort]] (ca. 1750-1789).</onlyinclude> Frederik hadde fire halvsysken frå farens fyrste ekteskap med [[Johanna Sofia Katarina Heidemann]] (fødd i [[Klæbu]] 1746, død 1776), men berre den eine, Abel Katarina, voks opp, og også ho vart berre femten år gammal. Også fire av Frederiks åtte heilsysken døydde i sitt fyrste leveår. For dei tre andre syskena er i kjelda vår oppgitt berre fødselsår, ikkje kor gamle dei vart. | ||
<onlyinclude>Åtte år før Frederik var fødd hadde faren kjøpt garden Mo i Skaun, der Frederik voks opp. Da foreldra selde garden igjen i 1796, gjekk Frederik truleg på [[Trondheim katedralskole|Trondheim katedralskule]], der han vart student i 1798. Han studerte deretter juss i København og tok embetseksamen i 1801. | <onlyinclude>Åtte år før Frederik var fødd hadde faren kjøpt garden Mo i Skaun, der Frederik voks opp. Da foreldra selde garden igjen i 1796, gjekk Frederik truleg på [[Trondheim katedralskole|Trondheim katedralskule]], der han vart student i 1798. Han studerte deretter juss i København og tok embetseksamen i 1801. | ||
</onlyinclude> | </onlyinclude> | ||
Frederik Motzfeldt gifta seg i [[Molde]] 5. desember 1806 med Anna Cecilie Gørvell (Jervell) (fødd i Uleåborg, Finland 28. februar 1780, død i Christiania 5. januar 1848). Ho var dotter til kjøpmann Josef Jervell og Walborg Hoffrén. | Frederik Motzfeldt gifta seg i [[Molde]] 5. desember 1806 med Anna Cecilie Gørvell (Jervell) (fødd i Uleåborg, Finland 28. februar 1780, død i Christiania 5. januar 1848). Ho var dotter til kjøpmann Josef Jervell og Walborg Hoffrén. | ||
Frederik Motzfeldt var fetter til ein annan eidsvollsmann og kjend politikar, [[Peter Motzfeldt]]. | |||
== Byfut i Molde 1806-1814 == | == Byfut i Molde 1806-1814 == | ||
{{ | {{Thumb| Frederik Motzfeldt gravminne Oslo.jpg|Frederik Motzfeldt er gravlagt på [[Vår Frelsers gravlund]] i Oslo. Tittelen ''Høiesteretsassessor'' er brukt på gravminnet.|[[Bruker:Stigrp|Stig Rune Pedersen]] (2015)}} | ||
Som heilt nybakt jurist vart Motzfeldt konstituert byfut i Molde (1802), og seinare konstituert sorenskrivar på Søre Sunnmøre. Frå 1806 til 1814 var Motzfeldt sorenskrivar i Romsdalen og på nytt byfut i Molde (konstituert til 1808). | Som heilt nybakt jurist vart Motzfeldt konstituert byfut i Molde (1802), og seinare konstituert sorenskrivar på Søre Sunnmøre. Frå 1806 til 1814 var Motzfeldt sorenskrivar i Romsdalen og på nytt byfut i Molde (konstituert til 1808). | ||
I Molde hadde Motzfeldt raskt glidd inn i eit godt etablert kondisjonert miljø av embetsmenn og handelsborgarskap, eit miljø med ei allsidig europeisk orientering i danning og interesser, og som ikkje minst dyrka den gode smak. Fleire av dei bygde seg sommarstader ute på landet, og somme flytta også utom byen og budde fast i herskapelege villaer på [[Fannestranda]], bygde og innreidde i pakt med tidas motar i arkitektur og interiør. Snart etter at Motzfeldt hadde kome til byen og gifta seg inn i nettopp desse krinsane der, bygde han sommarbustaden [[Cecilienfryd]], namngjeve etter kona, på ein eigedom han hadde kjøpt frå garden [[Bjørset]].<ref>de Seve, N. 1962:353.</ref> Ein forventa del av dei kondisjonerte sine haldningar, som var trygt planta i opplysningstida sine ideal, var interesse for jordbruk og næringsdrift elels, og det byhistorikar de Seve kallar ein «[[fysiokrater|fysiokratisk]] patriotisme». | I Molde hadde Motzfeldt raskt glidd inn i eit godt etablert kondisjonert miljø av embetsmenn og handelsborgarskap, eit miljø med ei allsidig europeisk orientering i danning og interesser, og som ikkje minst dyrka den gode smak. Fleire av dei bygde seg sommarstader ute på landet, og somme flytta også utom byen og budde fast i herskapelege villaer på [[Fannestranda]], bygde og innreidde i pakt med tidas motar i arkitektur og interiør. Snart etter at Motzfeldt hadde kome til byen og gifta seg inn i nettopp desse krinsane der, bygde han sommarbustaden [[Cecilienfryd]], namngjeve etter kona, på ein eigedom han hadde kjøpt frå garden [[Bjørset]].<ref>de Seve, N. 1962:353.</ref> Ein forventa del av dei kondisjonerte sine haldningar, som var trygt planta i opplysningstida sine ideal, var interesse for jordbruk og næringsdrift elels, og det byhistorikar de Seve kallar ein «[[fysiokrater|fysiokratisk]] patriotisme». | ||
Patriotismen vart sett på prøve på mange vis denne tida. Motzfeldts opphald i Molde fall saman med dei vanskelege krigsåra 1807-1814, og han viste seg som ein energisk og dugande administrator når det gjeld både forsyningssituasjonen og den militære beredskapen. Etter krigsutbrotet 1807 vart det organisert to kompani borgarvæpning i Molde, slik det også hadde vore nokre år tidlegare, og byfuten stod sentralt i dette arbeidet. Byen søkte stiftamtmannen om | Patriotismen vart sett på prøve på mange vis denne tida. Motzfeldts opphald i Molde fall saman med dei vanskelege krigsåra 1807-1814, og han viste seg som ein energisk og dugande administrator når det gjeld både forsyningssituasjonen og den militære beredskapen. Etter krigsutbrotet 1807 vart det organisert to kompani borgarvæpning i Molde, slik det også hadde vore nokre år tidlegare, og byfuten stod sentralt i dette arbeidet. Byen søkte stiftamtmannen om å få utlevert våpen og ammunisjon. På nyåret 1808 fekk dei gevær og fire kanonar frå arsenalet i Trondheim. Motzfeldt tok etter oppmoding frivillig på seg å vere sjef for kanonbatteriet som vart innretta, og han sytte for at kanonene vart bemanna. Han uttala sjølv at det var «enhver rettskaffen borgers plikt å bidra alt mulig til landets forsvar mot overfallsmennene [England] og disses allierte».<ref>Sitert etter de Seve 1962:374</ref> Saman med «den meget patriotisk sinnede kjøpmann Lars Dahl» (Motzfeldts ord) fekk byfuten også på same tid (1808) sett i gang ei pengeinnsamling til det nyorganiserte kystvernet. | ||
Vel den største utfordringa denne var å syte for provianttilførsel, sidan kornimporten nær stoppa opp under krigen. Det var byfuten som hadde ansvaret for å organisere «provideringa» i kontakt både med stiftsprovideringskommisjonen i Trondheim og en sentrale kommisjonen i Christiania. Han fekk tildelt korn frå dei statlege magasina, men langt frå tilstrekkeleg. På nyåret 1813 var det direkte naud i byen, og byfuten rasjonerte det magasinkornet som var etter familiestorleiken til dei trengande. På bygdene i omlandet var situasjonen enda vanskelegare. Som i fleire andre byar kom det til folkeoppløp i Molde som følgje av situasjonen. Den 31. mars kom det strøymande bønder inn til byen og forlangte korn utlevert. Motzfeldt fekk roa gemytta ved å ta med seg ein åttemanns deputasjon av bønder for å visitere dei lagra som kunne tenkjast å ha korn, og situasjonen roa seg. | Vel den største utfordringa denne var å syte for provianttilførsel, sidan kornimporten nær stoppa opp under krigen. Det var byfuten som hadde ansvaret for å organisere «provideringa» i kontakt både med stiftsprovideringskommisjonen i Trondheim og en sentrale kommisjonen i Christiania. Han fekk tildelt korn frå dei statlege magasina, men langt frå tilstrekkeleg. På nyåret 1813 var det direkte naud i byen, og byfuten rasjonerte det magasinkornet som var etter familiestorleiken til dei trengande. På bygdene i omlandet var situasjonen enda vanskelegare. Som i fleire andre byar kom det til folkeoppløp i Molde som følgje av situasjonen. Den 31. mars kom det strøymande bønder inn til byen og forlangte korn utlevert. Motzfeldt fekk roa gemytta ved å ta med seg ein åttemanns deputasjon av bønder for å visitere dei lagra som kunne tenkjast å ha korn, og situasjonen roa seg. | ||
| Linje 31: | Linje 33: | ||
*Ovenstad, Olai: ''Militærbiografier. Den norske hærs officerer fra 18. januar 1628 til 17. mai 1814''. Bd II. Oslo 1949. (Oppslag om Jacob Motzfeldt 1743-1817) | *Ovenstad, Olai: ''Militærbiografier. Den norske hærs officerer fra 18. januar 1628 til 17. mai 1814''. Bd II. Oslo 1949. (Oppslag om Jacob Motzfeldt 1743-1817) | ||
*Rød, Per O.: ''Skaunaboka. Bind 2. Gards- og ættehistorie.'' (Under garden Mo.) Skaun kommune 1928. | *Rød, Per O.: ''Skaunaboka. Bind 2. Gards- og ættehistorie.'' (Under garden Mo.) Skaun kommune 1928. | ||
*Seve, Niels | *de Seve, Niels: ''[[Molde bys historie]]: I. Før året 1838. Ladested og kjøpstad.'' Molde kommune, 1962. | ||
==Eksterne lenkjer== | |||
* {{hbr1-1|pd00000003693347|Frederik Motzfeldt}}. | |||
{{DEFAULTSORT:Motzfeldt, Frederik}} | {{DEFAULTSORT:Motzfeldt, Frederik}} | ||
| Linje 44: | Linje 50: | ||
[[Kategori:Dødsfall i 1848]] | [[Kategori:Dødsfall i 1848]] | ||
{{F1}} | {{F1}} | ||
{{nn}} | |||