Gløshaugen kyrkje: Forskjell mellom sideversjoner

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
(tester om dette får nota på utsida av onlyinclude)
m (Robot: Erstatter mal: Reflist)
 
(30 mellomliggende versjoner av 5 brukere er ikke vist)
Linje 1: Linje 1:
{{Infoboks kirke
{{Infoboks kirke
| namn =  
| namn = Gløshaugen kyrkje
| bilde = C03702 Gloeshaug krk.jpg
| bilde = C03702 Gloeshaug krk.jpg
| stad =  
| stad =  
Linje 10: Linje 10:
| bispedømme = [[Nidaros bispedømme|Nidaros]]
| bispedømme = [[Nidaros bispedømme|Nidaros]]
| prosti = [[Namdal prosti|Namdal]]
| prosti = [[Namdal prosti|Namdal]]
| prestegjeld = [[Grong]]
| prestegjeld = [[Grong prestegjeld|Grong]]
| fellesråd = [[Grong]]
| fellesråd = [[Grong kirkelige fellesråd|Grong]]
| sokn = [[Harran]]
| sokn = [[Harran sokn|Harran]]
| kirkegård =  
| kirkegård =  
| type = [[langkyrkje]]
| type = [[langkyrkje]]
Linje 24: Linje 24:
| sitteplasser = 100
| sitteplasser = 100
| ymse =  
| ymse =  
}}{{Artikkelkoord|64|32|5|N|12|24|7|E|type:landmark|vising=tittel}}
}}
<onlyinclude><noinclude>[[image:Gloeshaug kirkje.jpg|thumb|left|Gløshaug kyrkje. {{byline|Kirkenorge.no}}]]</noinclude><includeonly>{{thumb left|Gloeshaug kirkje.jpg|Gløshaug kyrkje.|Kirkenorge.no}}</includeonly>
<onlyinclude>{{thumb left|C03683 Gloeshaug krk.jpg|Gløshaug kyrkje i 2011.|Olve Utne}}
'''[[Gløshaug kyrkje]]''' ligg på [[Gartland]] i [[Harran]] sokn i [[Grong kommune]] i [[Namdalen]]. Kyrkja inngår i [[Namdal prosti]] og vart bygd som langkyrkje i [[1689]] på ein gammal kyrkjestad som har vore møtestad mellom [[sørsamar]] og nordmenn både i handelssamanheng og i kyrkjeleg samanheng sidan føre [[reformasjonen]]. </onlyinclude>
'''[[Gløshaugen kyrkje]]''' ligg på [[Gartland]] i [[Harran]] sokn i [[Grong kommune]] i [[Namdalen]]. Kyrkja inngår i [[Namdal prosti]] og vart bygd som langkyrkje i [[1689]] på ein gammal kyrkjestad som har vore møtestad mellom [[sørsamar]] og nordmenn både i handelssamanheng og i kyrkjeleg samanheng sidan føre [[reformasjonen]]. </onlyinclude>


== Kyrkjebygget ==
== Kyrkjebygget ==
<onlyinclude>Kyrkja er [[lafteverk|lafta]] og har [[våpenhus]], [[kyrkjeskip|skip]] og [[kor (arkitektur)|kor]]. I tillegg er det eit tilbygg med [[sakristi]]. Taket over skipet er kombinert ''[[Leksikon:Takkonstruksjon|ås- og sperretak]]''. Det er fire åsar av rundtømmer på kvar side av mønet, og oppå desse att kviler fem firhogde originale sperrer på kvar side som i sin tur ber [[sutak]]et saman med supplerande rundstokkar av [[gran]].</onlyinclude><ref name="Tradisjonsbygg"/> Tårnet er bygd til seinare, og undersøkingar av tårnfundamentet viser at det originale sutaket hadde ståande [[tjøre]]bredd bordtak og [[mønkjøl]] av heilstokk.<ref name="Tradisjonsbygg"/> Det er funne rester etter [[takspon]] der òg, men det er usikkert kva tid og på kva vis denna spona vart bruka. I nyare tid har taket vorte tekt med [[shingel]] av gran, men det er snakk om  å føre taket tilbake til bord- eller spontak i samband med reparasjon av tårnet &mdash; truleg i løpet av 2009.<ref name="Tradisjonsbygg"/> Kyrkja er panelt utvendig med grov [[tømmermannskledning]]; denne panelinga stammar truleg frå [[1700-talet]]. Ho er raudmåla med kvitt som kontrastfarge ved novene og kring vindauga.
<onlyinclude>Kyrkja er [[lafteverk|lafta]] og har [[våpenhus]], [[kyrkjeskip|skip]] og [[kor (arkitektur)|kor]]. I tillegg er det eit tilbygg med [[sakristi]]. Taket over skipet er kombinert ''[[Leksikon:Takkonstruksjon|ås- og sperretak]]''. Det er fire åsar av rundtømmer på kvar side av mønet, og oppå desse att kviler fem firhogde originale sperrer på kvar side som i sin tur ber [[sutak]]et saman med supplerande rundstokkar av [[gran (tre)|gran]].</onlyinclude><ref name="Tradisjonsbygg"/> Tårnet er bygd til seinare, og undersøkingar av tårnfundamentet viser at det originale sutaket hadde ståande [[tjøre]]bredd bordtak og [[mønkjøl]] av heilstokk.<ref name="Tradisjonsbygg"/> Det er funne rester etter [[takspon]] der òg, men det er usikkert kva tid og på kva vis denna spona vart bruka. I nyare tid har taket vorte tekt med [[shingel]] av gran, men taket vart ført tilbake til bord- eller spontak i samband med reparasjon av tårnet ca. 2009.<ref name="Tradisjonsbygg"/> Kyrkja er panelt utvendig med grov [[tømmermannskledning]]; denne panelinga stammar truleg frå [[1700-talet]]. Ho er raudmåla med kvitt som kontrastfarge ved novene og kring vindauga.


== Historie ==
== Historie ==
På plassen der kyrkja ligg, stod det ei [[stavkyrkje]] før. [[Dendrokronologi]]ske undersøkingar av ein [[syllstokk]] og fleire stavar frå denna stavkyrkja som er funne under kyrkja frå 1689 daterer stavkyrkja til 1155 evt.<ref name="Tradisjonsbygg">[http://www.hoylandet.kommune.no/apps/otiin/internett/Grong/K2000/k2post.nsf/viewAttachmentsMail/C1256C79004518D9C1257568004584A0/$FILE/09000920.PDF Brev] frå [[Tradisjonsbygg Trondheim AS]] til [[Riksantikvaren]] datert 27. november 2008.</ref>


Den [[21. februar]] [[1689]] sendte prost Peder Resen søknad om å få rive den «gamle brøstfeldige» stavkyrkja for å få byggje ei ny kyrkje. Det fekk han lov til, og same året begynte arbeidet med ny kyrkje på Fiskum. Rekneskapen for det nye kyrkjebygget viser at kostnadene kom på 36&nbsp;½ [[rdl.]] og seks [[skilling]].
=== 1155: stavkyrkje ===
På kyrkjeplassen stod det ei [[stavkyrkje]] før. [[Dendrokronologi]]ske undersøkingar av ein [[syllstokk]] og fleire stavar frå denne stavkyrkja som er funne under kyrkja frå 1689 daterer stavkyrkja til 1155 evt.<ref name="Tradisjonsbygg">[http://www.hoylandet.kommune.no/apps/otiin/internett/Grong/K2000/k2post.nsf/viewAttachmentsMail/C1256C79004518D9C1257568004584A0/$FILE/09000920.PDF Brev] frå [[Tradisjonsbygg Trondheim AS]] til [[Riksantikvaren]] datert 27. november 2008.</ref>


Da den nye [[Harran kyrkje]] var teken i bruk i [[1874]], vart det vurdert å rive Gløshaugkyrkja for å gjera pengar på materialane. Til alt hell kjøpte den engelske sportsfiskaren Mr. Thomas Merthyr Guest kyrkja. Guest hadde forpakta [[laksevald]] på Gartland og Rosset i 30 år og på same tid kjøpt to gardar på Gartland &mdash; deriblant garden som kyrkja står på. Etter at han dødde, overtok lady Theodora Guest som eigar, og i 1908 overdrog ho kyrkja til Helmer P. Gartland, som no var eigar av garden som kyrkja står på. I 1910 skøytte Gartland kyrkja over til Harran soknekommune på visse vilkår.  
=== 1689: tømmerkyrkje ===
Den [[21. februar]] [[1689]] sendte prost [[Peder Resen]] søknad om å få rive den «gamle brøstfeldige» stavkyrkja for å få byggje ei ny kyrkje &mdash; den kyrkja som framleis står her på 2000-talet. Søknaden vart innvilga, og same året begynte arbeidet med ny kyrkje på Gløshaugen som vart fullført til ein rekneskapsført kostnad på 36&nbsp;½ [[rdl.]] og seks [[skilling]].


[[Altarskåp]]et i den gamle kyrkja vart sendt over til England, men i dag er deler av det ført tilbake att.
=== 1874: nedlegging og berging ===
Da den nye [[Harran kyrkje|soknekyrkja]] på [[Fiskem (Grong)|Fiskem]] var teken i bruk i [[1874]], vart det vurdert å rive Gløshaugkyrkja for å gjera pengar på materialane. Dette vart avverga da den walisiske sportsfiskaren ''Mr.'' [[Thomas Merthyr Guest]] kjøpte kyrkja. Guest hadde forpakta [[laksevald]] på Gartland og Rosset i 30 år og på same tid kjøpt to gardar på Gartland &mdash; deriblant garden som kyrkja står på. Enkja etter honom &mdash; ''Lady'' [[Theodora Guest]] &mdash; vart ståande som eigar etter at han døydde i [[1904]]; og i 1908 overdrog ho kyrkja til Helmer P. Gartland, som da var eigar av garden som kyrkja står på. Gartland skøytte i sin tur kyrkja over til Harran soknekommune i [[1910]] på visse vilkår. [[Altarskåp]]et i Gløshaugkyrkja vart teke til England, men seinare har delar av det vorte sett tilbake i kyrkja.
 
==Galleri==
 
<gallery>
Fil:C03737 Gloeshaug krk.jpg|Frå vest.
Fil:C03691 Gloeshaug krk.jpg|Frå vest.
Fil:C03684 Gloeshaug krk.jpg|Frå sørvest.
Fil:C03687 Gloeshaug krk.jpg|Frå søraust.
Fil:C03690 Gloeshaug krk.jpg|Frå sør.
Fil:C03740 Gloeshaug krk.jpg|Frå sør.
Fil:C03697 Gloeshaug krk.jpg|Takryttar.
Fil:C03734 Gloeshaug krk.jpg|Detalj frå takkonstruksjonen.
Fil:C03703 Gloeshaug krk.jpg|Skip og kor. {{byline|Olve Utne|2011}}
Fil:C03718 Gloeshaug krk.jpg|Skip og preikestolen.
Fil:C03721 Gloeshaug krk.jpg|Skip, kor og preikestolen.
Fil:C03717 Gloeshaug krk.jpg|Dør til kyrkjebenk.
Fil:C03719 Gloeshaug krk.jpg|Dør til kyrkjebenk.
Fil:C03708 Gloeshaug krk.jpg|Stolar.
Fil:C03705 Gloeshaug krk.jpg|Altartavle.
Fil:C03707 Gloeshaug krk.jpg|Altartavle.
Fil:C03715 Gloeshaug krk.jpg|Altartavle.
Fil:C03727 Gloeshaug krk.jpg|Preikestolen.
Fil:C03728 Gloeshaug krk.jpg|Skip og galleri.
Fil:C03720 Gloeshaug krk.jpg|Galleri.
Fil:C03722 Gloeshaug krk.jpg|Galleri.
Fil:C03711 Gloeshaug krk.jpg|
Fil:C03712 Gloeshaug krk.jpg|
Fil:C03713 Gloeshaug krk.jpg|
Fil:C03733 Gloeshaug krk.jpg|
Fil:C03730 Gloeshaug krk.jpg|
Fil:C03732 Gloeshaug krk.jpg|
Fil:C03726 Gloeshaug krk.jpg|
Fil:C03714 Gloeshaug krk.jpg|
Fil:C03709 Gloeshaug krk - gravminne.jpg|Gravminne.
Fil:C03731 Gloeshaug krk.jpg|Spiret.
Fil:C03735 Gloeshaug krk - graver.jpg|Spor av gamle graver på kyrkjegarden.
</gallery>


== Fotnotar ==
== Fotnotar ==
{{reflist}}
<references />


== Kjelder ==
== Kjelder ==
* Alf Henry Rasmussen (red.): ''Våre kirker : norsk kirkeleksikon''. Vanebo Forlag, Kirkenær 1993. ISBN 82-7527-022-7 - «Gløshaug kirke», s. 214
* [[:wikipedia:nn:Gløshaug_kyrkje|«Gløshaug kyrkje»]] på [[Wikipedia]] på nynorsk
* {{Kilde bok | forfatter= | redaktør= Alf Henry Rasmussen | utgivelsesår= 1993 | artikkel= Gløshaug kirke | tittel= Våre kirker. Norsk kirkeleksikon | utgivelsessted= Kirkenær | forlag= Vanebo forlag | side=214 | isbn= 82-7527-022-7 | url= https://www.nb.no/items/URN:NBN:no-nb_digibok_2014121107543?page=215}}
 


== Lenkjer ==
== Lenkjer ==
*[http://www.kyrkja.no/?event=showSokn&pSoknId=s09110502 Om Harran meinigheit på nettstaden til Den norske kyrkja]
*[http://www.kyrkja.no/?event=showSokn&pSoknId=s09110502 Om Harran meinigheit på nettstaden til Den norske kyrkja]
*[http://www.nb.no/cgi-bin/galnor/gn_sok.sh?id=138608&skjema=2&fm=4 Eldre fotografi av Gløshaug kyrkje, fotograf: Anders Beer Wilse]
*[http://www.nb.no/cgi-bin/galnor/gn_sok.sh?id=138608&skjema=2&fm=4 Eldre fotografi av Gløshaug kyrkje, fotograf: Anders Beer Wilse]
* {{kulturminne|84270}}


{{Wikipedia|nn|Gløshaug kyrkje}}
{{Artikkelkoord|64|32|5|N|12|24|7|E|type:landmark|vising=tittel}}
{{F2}}
{{f1}}
[[Kategori:kirker i Grong kommune]]
[[Kategori:Grong kommune]]
[[kategori:kirker fra 1600-tallet]]
[[Kategori:Kirker fra 1600-tallet]]
{{nn}}

Nåværende revisjon fra 8. mar. 2024 kl. 10:06

Gløshaugen kyrkje
C03702 Gloeshaug krk.jpg
Foto: Olve Utne
Kirkesamfunn: Den norske kirkja
Bispedømme: Nidaros
Prosti: Namdal
Prestegjeld: Grong
Fellesråd: Grong
Sokn: Harran
Arkitekt: Bjørn Larsen
Teknikk: lafteverk
Materiale: tre
Sitteplasser: 100
Gløshaug kyrkje i 2011.
Foto: Olve Utne

Gløshaugen kyrkje ligg på Gartland i Harran sokn i Grong kommune i Namdalen. Kyrkja inngår i Namdal prosti og vart bygd som langkyrkje i 1689 på ein gammal kyrkjestad som har vore møtestad mellom sørsamar og nordmenn både i handelssamanheng og i kyrkjeleg samanheng sidan føre reformasjonen.

Kyrkjebygget

Kyrkja er lafta og har våpenhus, skip og kor. I tillegg er det eit tilbygg med sakristi. Taket over skipet er kombinert ås- og sperretak. Det er fire åsar av rundtømmer på kvar side av mønet, og oppå desse att kviler fem firhogde originale sperrer på kvar side som i sin tur ber sutaket saman med supplerande rundstokkar av gran.[1] Tårnet er bygd til seinare, og undersøkingar av tårnfundamentet viser at det originale sutaket hadde ståande tjørebredd bordtak og mønkjøl av heilstokk.[1] Det er funne rester etter takspon der òg, men det er usikkert kva tid og på kva vis denna spona vart bruka. I nyare tid har taket vorte tekt med shingel av gran, men taket vart ført tilbake til bord- eller spontak i samband med reparasjon av tårnet ca. 2009.[1] Kyrkja er panelt utvendig med grov tømmermannskledning; denne panelinga stammar truleg frå 1700-talet. Ho er raudmåla med kvitt som kontrastfarge ved novene og kring vindauga.

Historie

1155: stavkyrkje

På kyrkjeplassen stod det ei stavkyrkje før. Dendrokronologiske undersøkingar av ein syllstokk og fleire stavar frå denne stavkyrkja som er funne under kyrkja frå 1689 daterer stavkyrkja til 1155 evt.[1]

1689: tømmerkyrkje

Den 21. februar 1689 sendte prost Peder Resen søknad om å få rive den «gamle brøstfeldige» stavkyrkja for å få byggje ei ny kyrkje — den kyrkja som framleis står her på 2000-talet. Søknaden vart innvilga, og same året begynte arbeidet med ny kyrkje på Gløshaugen som vart fullført til ein rekneskapsført kostnad på 36 ½ rdl. og seks skilling.

1874: nedlegging og berging

Da den nye soknekyrkja på Fiskem var teken i bruk i 1874, vart det vurdert å rive Gløshaugkyrkja for å gjera pengar på materialane. Dette vart avverga da den walisiske sportsfiskaren Mr. Thomas Merthyr Guest kjøpte kyrkja. Guest hadde forpakta laksevald på Gartland og Rosset i 30 år og på same tid kjøpt to gardar på Gartland — deriblant garden som kyrkja står på. Enkja etter honom — Lady Theodora Guest — vart ståande som eigar etter at han døydde i 1904; og i 1908 overdrog ho kyrkja til Helmer P. Gartland, som da var eigar av garden som kyrkja står på. Gartland skøytte i sin tur kyrkja over til Harran soknekommune i 1910 på visse vilkår. Altarskåpet i Gløshaugkyrkja vart teke til England, men seinare har delar av det vorte sett tilbake i kyrkja.

Galleri

  • Frå vest.

    Frå vest.

  • Frå vest.

    Frå vest.

  • Frå sørvest.

    Frå sørvest.

  • Frå søraust.

    Frå søraust.

  • Frå sør.

    Frå sør.

  • Frå sør.

    Frå sør.

  • Takryttar.

    Takryttar.

  • Detalj frå takkonstruksjonen.

    Detalj frå takkonstruksjonen.

  • Skip og kor. Foto: Olve Utne (2011).
    Skip og kor.
    Foto: Olve Utne (2011).
  • Skip og preikestolen.

    Skip og preikestolen.

  • Skip, kor og preikestolen.

    Skip, kor og preikestolen.

  • Dør til kyrkjebenk.

    Dør til kyrkjebenk.

  • Dør til kyrkjebenk.

    Dør til kyrkjebenk.

  • Stolar.

    Stolar.

  • Altartavle.

    Altartavle.

  • Altartavle.

    Altartavle.

  • Altartavle.

    Altartavle.

  • Preikestolen.

    Preikestolen.

  • Skip og galleri.

    Skip og galleri.

  • Galleri.

    Galleri.

  • Galleri.

    Galleri.

  • C03711 Gloeshaug krk.jpg
  • C03712 Gloeshaug krk.jpg
  • C03713 Gloeshaug krk.jpg
  • C03733 Gloeshaug krk.jpg
  • C03730 Gloeshaug krk.jpg
  • C03732 Gloeshaug krk.jpg
  • C03726 Gloeshaug krk.jpg
  • C03714 Gloeshaug krk.jpg
  • Gravminne.

    Gravminne.

  • Spiret.

    Spiret.

  • Spor av gamle graver på kyrkjegarden.

    Spor av gamle graver på kyrkjegarden.

Fotnotar

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Brev frå Tradisjonsbygg Trondheim AS til Riksantikvaren datert 27. november 2008.

Kjelder


Lenkjer


Koordinater: 64°32′5″ N 12°24′7″ Ø

Hentet fra «https://lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Gløshaugen_kyrkje&oldid=2115416»