Veiledere, Administratorer
20 126
redigeringer
→Tingstaden: la på småoverskrifter
(→Tingstaden: la på småoverskrifter) |
|||
| Linje 15: | Linje 15: | ||
I Gulafjordane fann dei eit allereie utvikla samfunn, der folket som budde der, i trange dalar og uframkommeleg terreng, hadde organisert seg, så dei var sjølvhjelpne med det meste. Det måtte vere sikkert for åttak utanfrå. Guløy var lett å vakte frå landsida og oversiktleg frå sjøsida. Det er bygd vardar på på fjellet over Svaberg, på Midtunfjellet, Stevnebøfjellet og Næverdalsfjellet, 4 vardar med Guløy i midten. På andre sida av fjorden ligg Glosvik, kjem av gløse, glo, sjå, der held dei vakt, der hadde dei god utsyn til tingstaden. | I Gulafjordane fann dei eit allereie utvikla samfunn, der folket som budde der, i trange dalar og uframkommeleg terreng, hadde organisert seg, så dei var sjølvhjelpne med det meste. Det måtte vere sikkert for åttak utanfrå. Guløy var lett å vakte frå landsida og oversiktleg frå sjøsida. Det er bygd vardar på på fjellet over Svaberg, på Midtunfjellet, Stevnebøfjellet og Næverdalsfjellet, 4 vardar med Guløy i midten. På andre sida av fjorden ligg Glosvik, kjem av gløse, glo, sjå, der held dei vakt, der hadde dei god utsyn til tingstaden. | ||
===Namn på Flolid/Guløy som framleis er i bruk=== | |||
* Domsteinen: ligg på toppen av Guløy. Namnet seier kva han vart brukt til. Når du står ved steinen, vendt mot landsida, ser du berget slik det var før det grodde til for mykje, eit fint amfi. | * Domsteinen: ligg på toppen av Guløy. Namnet seier kva han vart brukt til. Når du står ved steinen, vendt mot landsida, ser du berget slik det var før det grodde til for mykje, eit fint amfi. | ||
* Tingvollane: det var vel tingvollane. | * Tingvollane: det var vel tingvollane. | ||
| Linje 22: | Linje 22: | ||
* Krosshaugen: det er vel rimeleg å tru at her stod krossen, den første dei hadde på tinget. Den vesle krossen som vart flytta til kyrkja på Flolidstranda, og seinare fekk avslege eine armen, då han vart flytta til [[Eivindvik]].Denne små krossen om opphaveleg var på Gulatinget, stod innafor kyrkjemuren, til ca 1930-40. Seinare vart han slått sund og lagt i ei grøft. Dei to krossane som står i Eivindvik no, vart flytta dit dei står, i prost Dahl si tid. Dei har altså vore flytta, kanskje fleire gonger. Niel Griis Astrup Dahl var prest i Eivindvik prestegjeld på 1800- talet. | * Krosshaugen: det er vel rimeleg å tru at her stod krossen, den første dei hadde på tinget. Den vesle krossen som vart flytta til kyrkja på Flolidstranda, og seinare fekk avslege eine armen, då han vart flytta til [[Eivindvik]].Denne små krossen om opphaveleg var på Gulatinget, stod innafor kyrkjemuren, til ca 1930-40. Seinare vart han slått sund og lagt i ei grøft. Dei to krossane som står i Eivindvik no, vart flytta dit dei står, i prost Dahl si tid. Dei har altså vore flytta, kanskje fleire gonger. Niel Griis Astrup Dahl var prest i Eivindvik prestegjeld på 1800- talet. | ||
===Kyrkja på Flolidstranda=== | |||
Namnet Kyrkjehaugen er framleis i bruk. Her har det stått ei kyrkje. Det er rimeleg å tru at dette er kyrkja som Håkon Håkonson bygde på 1200-talet. ''"Hann let gera kirku i Guley nodr frå Bjørgun og færdi tangat Gulating"'' (Håkonar saga 2 side 266). Det skulle tyde: Han bygde kyrkje i Guløy, der dei reiste/hadde reist til Gulating. Nokre meiner at dette tyder på at tinget vart flytta til Bergen allereie på Håkon Håkonssons tid. Håkon Håkonson rusta opp på Holmen.( no Bergenhus festning) Han bygde ein ring av stein rundt, som vern mot brann og fiendar. Bergen vart hovudstad og Holmen og kristkyrkja det politiske sentrum. Kristkyrkja vart brukt til forhandlingar og kyrkjegarden til tingstad ved kongehyllingar og riksmøte. (wikipwedia) Han flytte nok tinget dit. Hadde dei framleis reist på Gulating hadde teksten vore ein annan. Håkon Håkonson bygde fleire kyrkjer, ikkje berre der det hadde vore Gulating. Merknad: det står ikkje noko i soga om at han flytte tinget. | |||
===Kyrkjer i Gula=== | |||
Kyrkja på Flolidstranda skal ha vorte flytta til Eivindvik, der det en nemnd ei kyrkje frå 1329.<ref>[https://www.dokpro.uio.no/perl/middelalder/diplom_vise_tekst_2016.prl?b=207&s=n&str= DN I, nr. 206].</ref> | |||
Eivindvik var ikkje | Eivindvik var ikkje prestegard i 1360. Garden er oppført som skattebetalande gard. Med Bjørgyngjar kalvskin side 56 som kjelde nemner E. Bjordø denne skattelista. | ||
Den utflytte gulingen E. Bjordø seier i boka ''Eivindvik kirke og Gulens historie fra de eldste tider'' (1939): «Det er ikke noget sagn eller historisk beretning som gir oss forvisning om at Olav den hellige bygget kirken i Eivindvik. De lærde har havt tilbøielighet til at kullkaste hele folketradisjonen, der alle uten untagelse har henlagt Gulating og kirken til Guløy. For over hundre år siden fant man rester av grundmuren efter denne kirke. Både sorenskriver Blom og C. Kraft mener at dette er kirken på Flolidstranden som Håkonsons saga omtaler. Prost Dahl og oberstløytnant Holch seier at der er fundet spor efter tomten, og at den opprinnelige kirke er flyttet fra Flolid til Eivindvik.» | Den utflytte gulingen E. Bjordø seier i boka ''Eivindvik kirke og Gulens historie fra de eldste tider'' (1939): «Det er ikke noget sagn eller historisk beretning som gir oss forvisning om at Olav den hellige bygget kirken i Eivindvik. De lærde har havt tilbøielighet til at kullkaste hele folketradisjonen, der alle uten untagelse har henlagt Gulating og kirken til Guløy. For over hundre år siden fant man rester av grundmuren efter denne kirke. Både sorenskriver Blom og C. Kraft mener at dette er kirken på Flolidstranden som Håkonsons saga omtaler. Prost Dahl og oberstløytnant Holch seier at der er fundet spor efter tomten, og at den opprinnelige kirke er flyttet fra Flolid til Eivindvik.» | ||
===Litt kyrkjehistorie=== | |||
I bygdeboka "Brekke Herrad" frå 1944 av Engesæther bind 1 s. 93 står det: "Fra reformasjonen i 1536 til 1808 omfatta prestegjeldet Eivindvik hovedsokn og Utvær eller Husøy kapellsokn av Voss og Nordhordland prosti, og Brekke Bø og Lavik annekssokner av Ytre Sogn prosti. Soknepresten i Eivindvik hadde stor prestegard i Eivindvik." Vidare er opprekna inntektene. | |||
"Lat oss ikkje gløyme at revolusjonen var ein veldig revolusjon for folket, både åndeleg og økonomisk. Folk var ikkje heilt kome til hektene etter svartedauen og andre farsottar som hadde herja over landet. Deira økonomiske evne var nok sterkt avgrensa for å kunne møte dei problem som med tvang kom veltande innover dei. Kyrkjene som bøndene hadde plikt til halde vedlike kom til nedfalls." | "Lat oss ikkje gløyme at revolusjonen var ein veldig revolusjon for folket, både åndeleg og økonomisk. Folk var ikkje heilt kome til hektene etter svartedauen og andre farsottar som hadde herja over landet. Deira økonomiske evne var nok sterkt avgrensa for å kunne møte dei problem som med tvang kom veltande innover dei. Kyrkjene som bøndene hadde plikt til halde vedlike kom til nedfalls." | ||
Ved reformasjonen vart Guløy og Risnefyrder kyrkjer saman med 3 andre kyrkjer gjort til soknekyrkjer, i det nyoppretta vidstrakte Eivindvik prestegjeld. Bøndene var klar over pliktene sine andsynes vedlikehald av kyrkjene og hadde og hadde gjort seg flid med å skaffa saman materialer til dette føremål. Av folket i Gulafjordane var meterialane lunna opp ved sjøen på Flolidstranda der kyrkja stod, og av folket i Risnefjorden var materialane sanka saman på Haugland der kyrkja stod. | Ved reformasjonen vart Guløy og Risnefyrder kyrkjer saman med 3 andre kyrkjer gjort til soknekyrkjer, i det nyoppretta vidstrakte Eivindvik prestegjeld. Bøndene var klar over pliktene sine andsynes vedlikehald av kyrkjene og hadde og hadde gjort seg flid med å skaffa saman materialer til dette føremål. Av folket i Gulafjordane var meterialane lunna opp ved sjøen på Flolidstranda der kyrkja stod, og av folket i Risnefjorden var materialane sanka saman på Haugland der kyrkja stod. | ||
forts. | forts. | ||
===Reisa til Gulating - Voggesullar om Gulating=== | |||
"Me gyra øykjom med salen blå, med salen blå og løysa ferdi i otta grå. Syng bjødnafell, syng fonn, syng fjell. | "Me gyra øykjom med salen blå, med salen blå og løysa ferdi i otta grå. Syng bjødnafell, syng fonn, syng fjell. | ||
Til Gulatingje me vilja fram, me vilja fram, med nistebomba og bjødnaham. Syng himlar blå, syng stjernor små. | Til Gulatingje me vilja fram, me vilja fram, med nistebomba og bjødnaham. Syng himlar blå, syng stjernor små. | ||