Gulatinget: Forskjell mellom sideversjoner

{{artikkelkoord|60.96911|N|5.12016|E}}

'''[[Gulatinget]]''' var tingstaden for [[Gulatingslagen]], det vil seie området der [[Gulatingslagen]] var gjeldande rett. På tingstaden samla folk seg kvar vår for å  avgjera tvister og døme i saker. Namnet kjem frå [[Gulen kommune|Gulen]], der den opphavlege tingstaden låg frå 900-talet. Kring 1300, etter at [[Landslova]] hadde teke over for landskapslovane, vart tingstaden flytta til [[Bergen|Bjørgvin]], og frå 1604 vart området kalla [[Bergen lagting]].

<blockquote>Men då Island var vorte vidt busett, då hadde ein austrøn mann [nordmann] som heitte Ulvljot, fyst lover hit frå Noreg (...) og dei var då kalla Ulvljotslovene (...) Og dei fleste av dei vart fastsette etter det som då var Gulatingslovene, og Torleiv den spake [kloke], som til Horda-Kåre, hadde gjeve råd om hvar ein skulle leggje til eller ta vekk eller fastsetje på anna vis (...) Alltinget var sett etter råd av Ulvljot og alt landsfolket der det no er. <ref>(Íslendingabók Sitat i Knut Helle, ''Gulatinget og gulatingslova'', Leikanger: Skald 2001. {{bokhylla|NBN:no-nb_digibok_2012011306082}}</ref></blockquote>

<blockquote>Men då det skulle tingast om sakane til folk, gjekk begge partar dit domstolen var sett for å føre fram saksgrunnane sine (...) Men der domstolen var sett, var det ein slett voll, og hasselstenger var sette ned i vollen i ein ring og snøre lagt omkring, det vart kalla veband [heilag-band]. Men innanfor i ringen sat dommarane, tolv frå Firdafylke og tolv frå Sygnafylke, tolv frå Hordafylke. Dei tre tylftene skulle der dømme i sakene til folk.<ref>Egils saga. Sitat i Knut Helle, ''Gulatinget og gulatingslova'', Leikanger: Skald 2001. {{bokhylla|NBN:no-nb_digibok_2012011306082}}</ref></blockquote>

I drøftinga går Helle gjennom historikken til argumentasjonen for dei ulike tingstadskandidatane. Konklusjonen hans er at Eivindvik er ein god kandidat for den fyrste tida, mens området rundt Flolid er ein god kandidat for ein seinare tingstad, før Gulatinget flytta til Bergen kring 1300.<ref>Knut Helle, ''Gulatinget og gulatingslova'', Leikanger: Skald 2001. Side 52. {{bokhylla|NBN:no-nb_digibok_2012011306082}}</ref>  

Flyttinga var del av omorganiseringa av lagtingsordninga som gjekk føre seg under Håkon 5, der det var skipa fem nye regionale lagting, mellom anna ved at Gulating vart kløyvd i to. <ref>Knut Helle, ''Gulatinget og gulatingslova'', Leikanger: Skald 2001. Side 51. {{bokhylla|NBN:no-nb_digibok_2012011306082}}</ref>

I Håkon Håkonson saga står: "Hann let gera kirkju i Guley nodr frå Bjørgyn ok færdi tangat Gulathing." Han bygde kyrkje nord for Bergen der dei reist/ hadde reist på Gulating. Denne bygde han truleg etter at tinget vart flytta. Dette er orginalversjonen av soga om Håkon Håkonson, skrive av Sturlu Thordarson på oppdrag frå Magnus Håkonson, kjent som Magnus Lagabøte, få år etter Håkons død. Ut frå historia og utviklinga på den tida, er det rimeleg å tru at Gulatinget vart flytta til Bergen i Håkon Håkonson si regjeringstid.

[[Stora-Marjo (1797-1868)]] var frå [[Lavik]] i [[Eksingedalen]]. Ho kunne mange viser og segner og var flink å fortelje. I ein bånsull etter henne nemnast Fjolid som tingstad, noko som vitnar om ein levande tradisjon i lokalmiljøet om Fjolid som tingstad.  

Visa stod på trykk i boka ''På Klårfjell'' som [[Lars Eskeland]] gav ut i 1938. Gjengjeve under er dei fyrste ni strofane, av totalt 17.<ref>Lars Eskeland, ''På Klårfjell : og annan gamal ervesong ifrå ei fjellbygd på Vestlandet''. Lunde, Bergen 1938. {{bokhylla|NBN:no-nb_digibok_2015051908050}}</ref>  

* Helle, Knut: ''Gulatinget og Gulatingslova''. Utg. Skald. Leikanger. 2001. {{bokhylla|NBN:no-nb_digibok_2012011306082}}.

* Kleiva, Ivar: ''Gulatinget : tingstader og lovverk''. [Bergen]. 1985. {{bokhylla|NBN:no-nb_digibok_2016021208073}}.

* Solbakken, Bjørn: ''Frå Gulatinget til Gulatings plass''. Utg. John Grieg forlag. 2011. {{bokhylla|NBN:no-nb_digibok_2012121038055}}.

[[kategori:Gulen kommune]]