Veiledere, Administratorer
172 712
redigeringer
Jølster kommune: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
kommunereforma
Ingen redigeringsforklaring |
(kommunereforma) |
||
| (5 mellomliggende versjoner av 4 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{Infoboks kommune | {{Infoboks kommune | ||
| | | målform2 = nn | ||
| bgfarge = | | bgfarge = | ||
| navn = Jølster | | navn = Jølster | ||
| Linje 21: | Linje 21: | ||
Det høgste fjellet i kommunen heiter [[Snønipa]] og er 1 827 meter høgt. Mykje av låglandet og dei fleste grendene i kommunen kretsar i stor grad rundt det store [[Jølstravatnet]], som ligg omlag 200 moh. Namnet ''Jølster'' stammar frå det [[norrøn]]e uttrykket ''jǫlmstr'' som tyder bråk og larm.</onlyinclude> | Det høgste fjellet i kommunen heiter [[Snønipa]] og er 1 827 meter høgt. Mykje av låglandet og dei fleste grendene i kommunen kretsar i stor grad rundt det store [[Jølstravatnet]], som ligg omlag 200 moh. Namnet ''Jølster'' stammar frå det [[norrøn]]e uttrykket ''jǫlmstr'' som tyder bråk og larm.</onlyinclude> | ||
Kommunen grensar i nord til [[Gloppen]] og [[Stryn]], i aust til [[Luster]] og [[Balestrand]], i sør og i vest til [[Førde]], og i nordvest til [[Naustdal]]. | Kommunen grensar i nord til [[Gloppen]] og [[Stryn]], i aust til [[Luster]] og [[Balestrand]], i sør og i vest til [[Førde]], og i nordvest til [[Naustdal]]. I samband med [[Kommunereformen 2014-2018]] vedtok kommunane Førde, Naustdal, Jølster og Gaular i 2016 å slå seg saman til [[Sunnfjord kommune]], med verknad frå 1. januar 2020. | ||
Ein person som kjem frå Jølster vert kalla [[jølstring]]. | Ein person som kjem frå Jølster vert kalla [[jølstring]]. | ||
== Geografiske og politiske skiljeliner == | |||
Sidan tettstaden [[Vassenden]] ligg i den nedre (vestlege) delen av bygda og [[Skei i Jølster|Skei]] ligg i den indre (austlege) delen, snakkar ein ofte om ''Indrebygda'' (soknar til [[Skei i Jølster|Skei]]) og ''Nedrebygda'' (soknar til [[Vassenden]]). Denne skiljelina er heilt grunnleggjande, ettersom ein allereie i seksårsalderen vert gruppert til ein av dei to barne- og ungdomsskulane i kommunen — anten på Skei eller på Vassenden. | Sidan tettstaden [[Vassenden]] ligg i den nedre (vestlege) delen av bygda og [[Skei i Jølster|Skei]] ligg i den indre (austlege) delen, snakkar ein ofte om ''Indrebygda'' (soknar til [[Skei i Jølster|Skei]]) og ''Nedrebygda'' (soknar til [[Vassenden]]). Denne skiljelina er heilt grunnleggjande, ettersom ein allereie i seksårsalderen vert gruppert til ein av dei to barne- og ungdomsskulane i kommunen — anten på Skei eller på Vassenden. | ||
| Linje 34: | Linje 34: | ||
Eit anna geografisk uttrykk som ofte vert nytta er ''Sørsida'', som er eit namn på grendene på den sørlege sida av [[Jølstravatnet]]. Riksvegen går på den nordlege sida av vatnet. | Eit anna geografisk uttrykk som ofte vert nytta er ''Sørsida'', som er eit namn på grendene på den sørlege sida av [[Jølstravatnet]]. Riksvegen går på den nordlege sida av vatnet. | ||
== Næringsliv == | |||
Jordbruket i Jølster har lange og gamle [[tradisjon]]ar, men [[turisme]]n har òg eit historisk fotfeste i området. Dei to hotella på [[Skei i Jølster|Skei]] og [[Vassenden]] dukka opp rundt [[1900]], men lenge før den tid har ein drive [[skysstasjon]]ar og [[breføring]] for spenningssøkande turistar som skulle utforske den norske fjellheimen eller ta seg opp på breen. Tradisjonane held seg, og eit klart fleirtal av føretaka i kommunen driv i dag med turisme, men då hovudsakleg overnatting og [[camping]]. | Jordbruket i Jølster har lange og gamle [[tradisjon]]ar, men [[turisme]]n har òg eit historisk fotfeste i området. Dei to hotella på [[Skei i Jølster|Skei]] og [[Vassenden]] dukka opp rundt [[1900]], men lenge før den tid har ein drive [[skysstasjon]]ar og [[breføring]] for spenningssøkande turistar som skulle utforske den norske fjellheimen eller ta seg opp på breen. Tradisjonane held seg, og eit klart fleirtal av føretaka i kommunen driv i dag med turisme, men då hovudsakleg overnatting og [[camping]]. | ||
== Grender i Jølster == | |||
{{thumb høyre|Ålhus kyrkje i Jølster kommune 2015.JPG|Ålhus kyrkje i Jølster kommune.|Helge Asperheim (2015)}} | |||
* [[Vassenden i Jølster|Vassenden]] | * [[Vassenden i Jølster|Vassenden]] | ||
* [[Skei i Jølster|Skei]] | * [[Skei i Jølster|Skei]] | ||
| Linje 48: | Linje 49: | ||
* [[Dvergsdal]] | * [[Dvergsdal]] | ||
* [[Svidal]] | * [[Svidal]] | ||
== Kjende jølstringar == | == Kjende jølstringar == | ||
[[image:Nikolai Astrup med faren fotografi.jpg|thumb|Bilete av den unge prestesonen [[Nikolai Astrup]], saman med faren.]] | [[image:Nikolai Astrup med faren fotografi.jpg|thumb|Bilete av den unge prestesonen [[Nikolai Astrup]], saman med faren.]] | ||
=== Kunst og kultur === | |||
* '''[[Nikolai Astrup]]''' ([[1880]]–[[1928]]) vart fødd i [[Bremanger]], men vaks opp i Jølster der faren var [[prest]]. Nikolai Astrup er rekna som ein av dei største norske [[kunstnar]]ane frå tidleg [[1900-talet|1900-tal]], og fleire av bileta hans er selde på auksjonar for kring 4 millionar kroner. | * '''[[Nikolai Astrup]]''' ([[1880]]–[[1928]]) vart fødd i [[Bremanger]], men vaks opp i Jølster der faren var [[prest]]. Nikolai Astrup er rekna som ein av dei største norske [[kunstnar]]ane frå tidleg [[1900-talet|1900-tal]], og fleire av bileta hans er selde på auksjonar for kring 4 millionar kroner. | ||
* '''[[Ludvik Eikaas]]''' (f. [[1920]]) vart fødd på [[Eikås i Jølster|Eikås]] i Jølster. Han vert rekna som ein svært sentral kunstnar i siste halvdelen av 1900-talet grunna arbeidet hans med måling, [[skulptur]]ar og særleg [[grafikk]]. Vart [[professor]] på [[Kunstakademiet]] i [[Oslo]] i [[1970]]. Fekk eit eige kunstmuseum, [[Eikaasgalleriet]] oppkalla etter seg då han gav ei stor samling kunst til kommunen. | * '''[[Ludvik Eikaas]]''' (f. [[1920]]) vart fødd på [[Eikås i Jølster|Eikås]] i Jølster. Han vert rekna som ein svært sentral kunstnar i siste halvdelen av 1900-talet grunna arbeidet hans med måling, [[skulptur]]ar og særleg [[grafikk]]. Vart [[professor]] på [[Kunstakademiet]] i [[Oslo]] i [[1970]]. Fekk eit eige kunstmuseum, [[Eikaasgalleriet]] oppkalla etter seg då han gav ei stor samling kunst til kommunen. | ||
| Linje 63: | Linje 61: | ||
* '''[[Oddleiv Apneseth]]''' (f. [[1955]]), prisvinnande fotograf, tilsett i [[Bergens Tidende]]. | * '''[[Oddleiv Apneseth]]''' (f. [[1955]]), prisvinnande fotograf, tilsett i [[Bergens Tidende]]. | ||
=== Politikarar === | |||
* '''[[Atle Hamar]]''' (f. [[1963]]) frå [[Vassenden]] i Jølster er [[direktør]] i [[Lotteritilsynet]] og [[Venstre]]politikar. Han er tidlegare leiar i [[Unge Venstre]] ([[1988]]–[[1990]]). Han er òg medlem i Jølster [[kommunestyre]] og [[fylkestinget]] i [[Sogn og Fjordane]]. | * '''[[Atle Hamar]]''' (f. [[1963]]) frå [[Vassenden]] i Jølster er [[direktør]] i [[Lotteritilsynet]] og [[Venstre]]politikar. Han er tidlegare leiar i [[Unge Venstre]] ([[1988]]–[[1990]]). Han er òg medlem i Jølster [[kommunestyre]] og [[fylkestinget]] i [[Sogn og Fjordane]]. | ||
* '''[[Ottar Befring]]''', [[fylkesmann]] i [[Møre og Romsdal]], er frå Stardalen i Jølster. | * '''[[Ottar Befring]]''', [[fylkesmann]] i [[Møre og Romsdal]], er frå Stardalen i Jølster. | ||
=== Historiske skikkelsar === | |||
* '''[[Audun Hugleikson]]''' (f. kring [[1240]]), baron og stormann i kongeriket Noreg på [[1200-talet]]. Kom frå Jølster, der [[Audun Hugleiksonspelet]] går annankvart år med skodespelarar som t.d. [[Bjørn Sundquist]]. | * '''[[Audun Hugleikson]]''' (f. kring [[1240]]), baron og stormann i kongeriket Noreg på [[1200-talet]]. Kom frå Jølster, der [[Audun Hugleiksonspelet]] går annankvart år med skodespelarar som t.d. [[Bjørn Sundquist]]. | ||
=== Ordførarar === | |||
{| border=0 cellpadding="0" cellspacing="1" class="toccolours" style="margin-left: 1em;" | {| border=0 cellpadding="0" cellspacing="1" class="toccolours" style="margin-left: 1em;" | ||
| Linje 132: | Linje 130: | ||
* [http://www.dagogtid.no/nyhet.cfm?nyhetid=930 '''Dagogtid.no:''' ''Dersom Gaza låg i Jølster''] <small>(''Kommentar'')</small> | * [http://www.dagogtid.no/nyhet.cfm?nyhetid=930 '''Dagogtid.no:''' ''Dersom Gaza låg i Jølster''] <small>(''Kommentar'')</small> | ||
{{Wikipedia|nn|Jølster}} | {{Wikipedia|nn|Jølster}} | ||
{{Digitaltfortalt | |||
|nettsted = http://www.digitaltfortalt.no/show_single.aspx?art_id=114174&fylke_nr=1400 | |||
}} | |||
{{F1}} | {{F1}} | ||
[[kategori:Jølster kommune| ]] | [[kategori:Jølster kommune| ]] | ||
[[kategori:Sunnfjord]] | [[kategori:Sunnfjord]] | ||
{{nn}} | |||