Skribenter
95 483
redigeringer
→Barndom og ungdomsår
m (Teksterstatting – «[[Kategori: » til «[[Kategori:») |
|||
| Linje 3: | Linje 3: | ||
==Barndom og ungdomsår== | ==Barndom og ungdomsår== | ||
<onlyinclude>Jens Tvedt vart fødd i [[Omvikedalen]] i [[Kvinnherad]], som son av fanejunker [[Johannes Tvedt (1817-1918)]] frå [[Tveito]] og [[Kristi Jensdotter Lund]] frå Øye på [[Snilstveitøy]]. Begge foreldra skal ha vore gode forteljarar, men samstundes rådde pietismen i heimen, som elles i heimbygda. På den andre sida abonnerte faren på fleire aviser og tidsskrift, som den første i bygda, og kjøpte dessutan bøker, og ettersom han ikkje dreiv gard slapp Jens Tvedt unna det daglege slitet i oppvoksteren.</onlyinclude> Han fekk dermed betre tid enn sine jamnaldrande både til lesing og andre syslar. Ein yngre bror av farfaren lærte han å binda inn bøker, og i ungdomsåra tente han såleis sine første skillingar på å binda inn bøker for både presten og «baronen» i [[Rosendal]]. | <onlyinclude>Jens Tvedt vart fødd i [[Omvikedalen]] i [[Kvinnherad]], som son av [[fanejunker]] [[Johannes Tvedt (1817-1918)]] frå [[Tveito]] og [[Kristi Jensdotter Lund]] frå Øye på [[Snilstveitøy]]. Begge foreldra skal ha vore gode forteljarar, men samstundes rådde pietismen i heimen, som elles i heimbygda. På den andre sida abonnerte faren på fleire aviser og tidsskrift, som den første i bygda, og kjøpte dessutan bøker, og ettersom han ikkje dreiv gard slapp Jens Tvedt unna det daglege slitet i oppvoksteren.</onlyinclude> Han fekk dermed betre tid enn sine jamnaldrande både til lesing og andre syslar. Ein yngre bror av farfaren lærte han å binda inn bøker, og i ungdomsåra tente han såleis sine første skillingar på å binda inn bøker for både presten og «baronen» i [[Rosendal]]. | ||
Samstundes byrja han også å skriva sjølv. Han gav ut ei avis som vart lese av mange i bygda, og tok til å skriva for ymse barneblad, som [[For hjemmet og skolen]] og seinare med fortellingar i blada [[Vårblomsten]] og [[Børnenes blad]]. Etter kvart han meir uvøren i omtala av personar og tilhøve i bygda i avisa si, så det enda med at faren til slutt la ned forbod mot ytterlegare publikasjonsverksemd. | Samstundes byrja han også å skriva sjølv. Han gav ut ei avis som vart lese av mange i bygda, og tok til å skriva for ymse barneblad, som [[For hjemmet og skolen]] og seinare med fortellingar i blada [[Vårblomsten]] og [[Børnenes blad]]. Etter kvart han meir uvøren i omtala av personar og tilhøve i bygda i avisa si, så det enda med at faren til slutt la ned forbod mot ytterlegare publikasjonsverksemd. | ||
| Linje 11: | Linje 11: | ||
I 1876 tok han til som elev på [[Stord seminar]]. Her møtte han eit aktivt landsmålsmiljø, og mellom medelevane vart han kjend med den seinare skulemannen og statsråd [[Oddmund Vik]], som stifta eit mållag på [[Stord]]. Tvedt byrja også å sysla med bladutgjeving att, som redaktør for den handskivne [[Gjengangeren]]. Han vart også ein ihuga [[Venstre]]-mann på denne tida, og både målsak og politiske ideal heldt han trufast ved livet ut. | I 1876 tok han til som elev på [[Stord seminar]]. Her møtte han eit aktivt landsmålsmiljø, og mellom medelevane vart han kjend med den seinare skulemannen og statsråd [[Oddmund Vik]], som stifta eit mållag på [[Stord]]. Tvedt byrja også å sysla med bladutgjeving att, som redaktør for den handskivne [[Gjengangeren]]. Han vart også ein ihuga [[Venstre]]-mann på denne tida, og både målsak og politiske ideal heldt han trufast ved livet ut. | ||
{{thumb|Jens Tvedts barndomsheim.jpg|Jens Tvedts barndomsheim i Omvikdalen. Foto: Jorunn Ripel}} | {{thumb|Jens Tvedts barndomsheim.jpg|Jens Tvedts barndomsheim i Omvikdalen. Foto: Jorunn Ripel}} | ||
== Lærar og bibliotekmann== | == Lærar og bibliotekmann== | ||
Hausten 1878 vart Tvedt tilsett som vikarlærar ved folkeskulen i [[Fana]], og på nyåret 1879 i [[Mauranger]]. Hausten same år fekk han så ei fast lærarstilling i heimbygda. Frå første stund var han ganske aktiv. Han stifta eit samtalelag i bygda. Av dei utførlege referata som er tekne vare på ser me at det vert heldt ei rekkje møter, med diskusjonstema som «Prylestraff i skolen», «Gymnastikk i skolen», «Dødsstraff eller ikke» , «Kongedømme og republikk», «Kortspill og dans», «Jenteskolene» etc. Tvedt prøvde å reinska opp i gammalt tankegods i bygda, men utan å lukkast. Det var først då han slutta som lærar at bygdefolket viste seg å setja pris på lærargjerninga hans: «ungane gret som dei skulle vera dengde,» sa ein av tilsynsmennene som var til stades under avskilsmøtet med elevane.<ref>Espeland, kapittel IX</ref> | Hausten 1878 vart Tvedt tilsett som vikarlærar ved folkeskulen i [[Fana]], og på nyåret 1879 i [[Mauranger]]. Hausten same år fekk han så ei fast lærarstilling i heimbygda. Frå første stund var han ganske aktiv. Han stifta eit samtalelag i bygda. Av dei utførlege referata som er tekne vare på ser me at det vert heldt ei rekkje møter, med diskusjonstema som «Prylestraff i skolen», «Gymnastikk i skolen», «Dødsstraff eller ikke» , «Kongedømme og republikk», «Kortspill og dans», «Jenteskolene» etc. Tvedt prøvde å reinska opp i gammalt tankegods i bygda, men utan å lukkast. Det var først då han slutta som lærar at bygdefolket viste seg å setja pris på lærargjerninga hans: «ungane gret som dei skulle vera dengde,» sa ein av tilsynsmennene som var til stades under avskilsmøtet med elevane.<ref>Espeland, kapittel IX</ref> | ||