Johan Christian Johnsen

Denne artikkelen er under aktiv utvikling og vil derfor framstå som en kladd inntil denne malen er fjernet. Du er velkommen til å delta i den videre utviklingen av artikkelen!

Johan Christian Johnsen (fødd i Kristiansand 12. oktober 1815, død i Kristiania 2. februar 1898) var forretningsmann, stortingsmann, statsrevisor, publisist og fråhaldsforkjempar. Det er som redaktør og folkeopplysningsmann han vel har vore mest kjend for ettertida. Da han døydde, var han omtala som «den norske presses senior». Mellom anna var han grunnleggjar av og heile tida redaktør for Almuevennen, som i over 40 år var eit av dei viktigaste folkeopplysningsorgana i Noreg. Han fekk skipa måtehaldsorganisasjonen Det norske Afholdsselskab i Stavanger. Som stortingsmann i 1850-åra tilhøyrde han den liberale opposisjonen, men dei politiske haldningane hans vart med tida meir konservative. Han stod på høgre si side iforfatningsstriden i 1880-åra.

Bakgrunn og familie

Johnsen var son av Johan Peter Johnsen (ca. 1788-1825) og Christiane fødd Heede (1792-1869). Faren var inspektør for fattigvesenet i Kristiansand, visstnok fødd i Danmark. Mora var også fødd i Danmark, men kom som ung til onkelen sin, urmakaren Conrad Heede, i Arendal. Johan Christian hadde fire sysken. Far til Johan Christian døydde da guten var 14 år gammal. Mora gifta seg i 1829 på nytt med Thor Olsen Fugellie, som var kjøpmann og skipsførar i Kristiansand. Johan Christian fekk dermed etter kvart fire halvsysken, deriblant bonde og fabrikkgründar Johan Peter Fugellie.

Johan Christian Johnsen gifta seg i Kristiansand 12. oktober 1836 med Ellen Marie Gjesdahl (fødd i Stavanger 9. mai 1815, død i Kristiania 2. januar 1888). Ho var dotter til teglverksstyrar i Stavanger, seinare kjøpmann i Kristianasand, Ole Svendsen Gjesdahl (1782-før 1865) og Christine Jacobsdatter Løvaas (1789-1880).

Ungdom. Tidleg yrkesliv

Familieøkonomien etter farens død gav visst ikkje rom for høgare utdanning for Johan Christian, noko han elles openbert hadde evner til. I staden kom han tidleg ut i yrkeslivet. Han gjekk til sjøs, men måtte gje det opp, da han ikkje var sjøsterk. Han fekk i staden variert praksis i forretningslivet. Fyrste stillinga var på kontoret hjå trelasthandlar N. Heyerdahl i Kristiansand. Så var han ei stund utanlands i eit firma i Antwerpen, og deretter hjå O.P.Moe & Søn i heimbyen. I 1837 fekk Johnsen borgarbrev som kjøpmann i Stavanger.

Kjelder og litteratur

• Amundsen, Leiv: Artikkel om Johnsen i Norsk biografisk leksikon 1936.
• Arntzen, Jon Gunnar: Artikkel om Johnsen i Norsk biografisk leksikon, digital utgåve.
• Lindstøl, Tallak: Stortinget og statsraadet 1814-1914, bd. 1. Kristiania 1914.