Johan Tufteland: Forskjell mellom sideversjoner

'''[[Johan Tufteland]]''' (fødd i [[Austevoll]] [[28. mai]] [[1913]], død i [[Kvam kommune|Kvam]] i Hardanger [[25. februar]] [[1998]]) var fiskar, lærar, lyrikar, omsetjar og bygdebokforfattar. Utdanninga hans var frå [[Stord lærarskule]], Sløyd- og teiknelærarskulen på Notodden, Noregs Lærarhøgskule i Trondheim (NTNU) og [[Universitetet i Oslo]]. Han arbeidde som lærar i Austevoll, i [[Bergen]], i [[Kvam kommune|Kvam]] og på [[Kvitsøy kommune|Kvitsøy]]. Tufteland skreiv både fag- og skjønnlitteratur. Han gav ut kultursoge og tre gards- og ættesoger for Austevoll kommune, tre diktsamlingar og ein roman. Dessutan skreiv han artiklar i aviser og tidsskrift. I tillegg gjendikta han til nynorsk dikt av den amerikanske lyrikaren Emely Dickinson. Fleire av Tufteland sine gjendikta salmar av mellom anna Nikolai Grundtvig er med i [[Norsk salmebok]].</onlyinclude>  

Tufteland etterlet seg upubliserte romanmanus, dikt, gjendiktingar, ulike lokalhistoriske tekstar og ei handskriven ordsamling frå Austevoll på 531 sider. I samband med 100-årsdagen for fødselen hans blir det gitt ut ei samling av upubliserte og tidlegare utgjevne dikt, prosatekstar og gjendiktingar med tittelen «Johan Tufteland. Dikt og prosa i utval». Dessuten blir ein omarbeidd versjon av Sogn og Fjordane teater si oppsetjing frå 2000, «Eit anna hav», sett opp på nytt i privat regi.

Tufteland fekk kulturprisen i Kvam i 198? og i Austevoll i 1988.

Tufteland gjendikta 25 av dikta til den amerikanske lyrikaren Emely Dickenson, og nokre kom med i to større diktantologiar. Han omsette òg dikt av den norsk-amerikansk-kanadiske forfattaren Martha Ostenso. Begge er representerte i jubileumsboka. I ein av antologiane hadde han dessutan med omsette dikt av den engelske lyrikaren John Masefield. Tufteland omsette i tillegg tyske, franske og spanske lyrikarar. <ref>Idar Stegane i Stegane og Storaas 2013 s. 14.</ref>  

Alt i tenåra viste Tufteland ei særeigen interesse for historier som fiskarar og andre fortalde frå eldre tider, og det han høyrde, skreiv han det ned i dagbøker. Det han ønskte meir opplysning om, tileigna han seg ved kjeldegransking på [[Statsarkivet i Bergen]]. Dagboknotatane og avskrifter av arkivmaterialet utgjorde eit par tusen sider då han på oppdrag av Austevoll kommune begynte med bygdebøkene i 1970-åra. Til uvurderleg stor nytte for oppdragsgjevaren kunne han ausa av dette mangslungne materialet i det 15 år lange arbeidet med bygdebøkene.

Tufteland skreiv i tillegg artiklar i mellom anna [[Sunnhordland Årbok]] og [[Bergens Tidende]]. I lokalavisa i Austevoll, [[Marsteinen]], har ein del av både skjønnlitteraturen og lokalhistoria hans blitt publisert.

Tekstane i den nemnde jubileumsboka er valde ut av tidlegare journalist i Bergens Tidende, Reidar Storaas, og professor Idar Stegane ved Universitetet i Bergen. Stegane har skrive innleiinga, og forfattaren Einar Økland ein artikkel om ei over 10 år lang brevveksling om litteratur og dikting mellom han og Tufteland.

I 2000 sette [[Sogn og Fjordane teater]] opp stykket ''Eit anna hav'' som bygde på Tufteland sine lyriske og lokalhistoriske tekstar. Stykket handla om den risikofylte brugdefangsten på Vestlandet frå omkring 1770 til 1850-åra. Dikt frå samlinga med same tittel var sett tone til av sonen og komponisten Jan Tufteland som medverka i spelet på fløyte saman med sonesonen Endre på marimba og skodespelaren Terese Hugøy frå Sogn og Fjordane teater. All musikk elles i stykket var originalkomponert av Jan Tufteland. Dette var eit omreisande teater som besøkte fleire stader i Hordaland og Sogn og Fjordane. Utdrag frå dramatiseringa kan sjåast [http://www.youtube.com/watch?v=4ag2JtNJq78 her]

I samband med markeringa av Tuftelands fødsel er stykket sett opp på nytt i privat regi med tittelen ''Spelet om brugdefangsten''. Både innhald og oppsetjing er omarbeidd, og det er tilført meir historisk stoff. Gjennom musikk, dikt og drama får ein oppleva den dramatiske harpunfangsten etter den nest største fisken i verda. Spelet er regissert og blir framført av Jan Tufteland og sønene hans Endre og Tormod. Framsyninga blir vist fleire stader i samband med [[Kystsogevekene]] i august 2013.

==Munnlege kjelder==

*Jan Torstein Tufteland, son til forfattaren

*Reidar Storaas, tidlegare kulturjournalist i Bergens Tidende

*Ellingsen, Svein Ellingsen: ''Med hyllings ljod. Salmar frå andre land og kyrkjer i nynorsk omsetjing''. Antologi. Innleiinga finn ein her:  http://www.nynorsklaget.no/default.asp?meny=5&id=451  

*Hevrøy, Olav: «Johan Tufteland – poeten frå Gåsneset». Kronikk i ''Marsteinen'' 16. desember 2010.

*Storaas, Reidar: «Ein diktar frå havet i vest». Minneord over Johan Tufteland i ''Bergens Tidende'' i februar 1998.  

<references/>

[[Kategori:Lyrikere]]

[[Kategori:Kvam kommune]]