Johannes Heggland: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
(lenke til kildearkivet) |
(Litt tilleggsopplysningar. Redigering (ingress, mellomtitlar)) |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>'''[[Johannes Heggland]]''' (fødd [[29. juni]] [[1919]], død [[24. januar]] [[2008]]) var | <onlyinclude>'''[[Johannes Heggland]]''' (fødd [[29. juni]] [[1919]], død same stad [[24. januar]] [[2008]]) var forfattar, bonde og lokalhistorikar frå [[Tysnes kommune|Tysnes]] i [[Sunnhordland]]. Han budde der heile livet. Den litterære produksjonen hans er svært omfattande, både kva gjeld skjønnlitteratur og sakprosa. Mest kjend er Heggland for sine historiske romanar og forteljingar for vaksne og born. Heggland var også samfunnsengasjert. Mellom anna var han ordførar i heimkommunen, formann i [[Norsk Forfatterforening]], og med ei rad andre offentlege verv, lokalt og nasjonalt. Den 15. juni 2005 vart Johannes Heggland utnemd til Riddar 1. klasse av Den Kongelege Norske [[St. Olavs Orden]] for sin innsats for norsk kulturliv, og då særleg hans kjennskap til og skildring av norsk bygdeliv. | ||
</onlyinclude> | |||
== Familien og garden == | |||
Johannes Andreas Martin Heggland var son av gardbrukarparet Vermund Heggland (1872-1945) og Elisabeth Marie Magdalene Nerhus (1877-1956). Johannes var yngst i ein syskenflokk på 11, fem brør og seks systrer. Eldste broren drukna som elleveåring, og tre brør utvandra til Amerika. Så vart det til at Johannes overtok garden etter foreldra, og han dreiv denne frå 1940 til 1983. Det var gardsbruket Velomana (eller Inne på Vodlen), [[bruksnummer]] 1 av [[gardsnummer]] 106 Heggland. | |||
Johannes Heggland gifta seg med Hjørdis Henriksen (fødd 1920) i 1945. Dei fekk fire born. | |||
== Diktaren == | |||
Heggland hadde ikkje noka formell utdanning ut over sjuårig folkeskule. Men han bestemte seg alt som 14-åring for å bli forfattar, og skreiv i dei neste seks-åtte åra mellom anna åtte manus til forteljingar. Alle desse vart refuserte av forlaga, men med oppmuntrande kommentarar. Heggland debuterte i 1941 med romanen ''Folk under fjell''. | |||
Dei aller fleste av dei totalt nærare sytti romanane hans, anten dei vart skrivne for born eller vaksne, hentar emna sine frå historia i Sunnhordland, då ikkje minst frå hans eigen heimstad Tysnes. Gode døme på dette kan vera romanserien ''Brødet frå havet'' som kom i fire band 1981 - 1984 og var tenkt som eit vestlandsk motstykke til [[Johan Falkberget|Falkberget]] sitt verk ''Nattens brød'' - og den siste serien hans, ''Tusen vårar'' (2001 - 2008), som tek føre seg tida i Sunnhordland frå 1000-talet då kristendommen vart innført i landet, og fram mot vår eiga tid. Eit anna døme er ungdomsboka ''Det pantsette landet'' (1977) som fortel om tilhøvet mellom Sunnhordland og Shetland på 1600-talet. Emne frå vestlandsk forhistorie har også vore hyppig nytta i barne- og ungdomsbøkene hans. | |||
Heggland har også skrive ei rekkje sogespel som vert framførte årvisst ymse stader på Vestlandet (sjå lista under). | Heggland har også skrive ei rekkje sogespel som vert framførte årvisst ymse stader på Vestlandet (sjå lista under). | ||
== Lokalhistorikaren == | |||
Som lokalhistorikar har Heggland i første rekkje gjort seg gjeldande med det omfattande tobandsverket ''Tysnes - det gamle Njardarlog'' (1964 og 1975), som framleis vert nytta som standardverk for Tysnes si historie. I tillegg har han arbeidd med materialet kring Olavsgildet på [[Onarheim]], på Tysnes, forutan fleire banksoger som vart skrivne på oppdrag i ein periode på 1960- og 70-talet. Like før han døydde gav [[Tysnes Sogelag]] ut ei dialekt-ordbok som Heggland hadde utarbeidd gjennom eit lengre tidsrom - ''Tysnesmålet, ordlista, ordnottar, ordtak og stubbar'' (2007). | Som lokalhistorikar har Heggland i første rekkje gjort seg gjeldande med det omfattande tobandsverket ''Tysnes - det gamle Njardarlog'' (1964 og 1975), som framleis vert nytta som standardverk for Tysnes si historie. I tillegg har han arbeidd med materialet kring Olavsgildet på [[Onarheim]], på Tysnes, forutan fleire banksoger som vart skrivne på oppdrag i ein periode på 1960- og 70-talet. Like før han døydde gav [[Tysnes Sogelag]] ut ei dialekt-ordbok som Heggland hadde utarbeidd gjennom eit lengre tidsrom - ''Tysnesmålet, ordlista, ordnottar, ordtak og stubbar'' (2007). | ||
== Lokalhistoriske verk == | == Samfunnsengasjement == | ||
Heggland var ordførar i Tysnes (1956–59) og (1968-71). Av offentlege verv elles fagkonsulent ved [[Den Nationale Scene]], styremedlem i Den norske Forfatterforening, formann i Den norske forfatterforening (1982-85), medlem av Nordisk Råd sin priskomite (1983-86), medlem av Den norske forfatterforenings litterære råd, medlem av Norsk språkråd og styremedlem i [[Riksteateret]]. | |||
I ein lengre periode hadde Heggland Statens Kunstnerstipend. | |||
== Bibliografi == | |||
=== Lokalhistoriske verk === | |||
*''Tysnes: Det gamle Njardarlog. 1. Fram til om lag 1800'' (1964) | *''Tysnes: Det gamle Njardarlog. 1. Fram til om lag 1800'' (1964) | ||
*''Tysnes: Det gamle Njardarlog. 2. 1800-1970'' (1975) | *''Tysnes: Det gamle Njardarlog. 2. 1800-1970'' (1975) | ||
| Linje 16: | Linje 42: | ||
*''Fjaler sparebank : 1873-1973'' (1973) | *''Fjaler sparebank : 1873-1973'' (1973) | ||
== Sogespel == | === Sogespel === | ||
*''Kongsgildet på Ogvaldsnes'' 1981 | *''Kongsgildet på Ogvaldsnes'' 1981 | ||
*''Mostraspelet: Kristkongane på Moster'' 1984 | *''Mostraspelet: Kristkongane på Moster'' 1984 | ||
| Linje 28: | Linje 54: | ||
*''Syng Elvestraum'', 2006 | *''Syng Elvestraum'', 2006 | ||
==I {{SITENAME}}s kjeldearkiv== | ===I {{SITENAME}}s kjeldearkiv=== | ||
*[[Kjeldearkiv:Frieri og bryllaupsskikkar i Sunnhordland på 1800-talet|Frieri og bryllaupsskikkar i Sunnhordland på 1800-talet]] | *[[Kjeldearkiv:Frieri og bryllaupsskikkar i Sunnhordland på 1800-talet|Frieri og bryllaupsskikkar i Sunnhordland på 1800-talet]] | ||
== | ==Kjelder og itteratur== | ||
*Drange, Ernst Berge: ''Tysnes. Gards- og ættesoge 3'', side 465-467. Utg. av Tysnes Sogelag 1989. Side | |||
* {{NBL-artikkel|http://snl.no/.nbl_biografi/Johannes_Heggland/utdypning|Johannes Heggland}} | * {{NBL-artikkel|http://snl.no/.nbl_biografi/Johannes_Heggland/utdypning|Johannes Heggland}} | ||