Veiledere, Administratorer
114 951
redigeringer
m
Teksterstatting – «[[kategori:» til «[[Kategori:»
(Ny side: {{thumb|Familiegrav Skeie Rauland 01.JPG|Familiegrava til Jon og Margit Elise Skeie på Rauland kyrkjegard.|Chris Nyborg|2018}} {{thumb|Familiegrav Skeie Rauland 02.JPG|To av ekteparet s…) |
m (Teksterstatting – «[[kategori:» til «[[Kategori:») |
||
| (8 mellomliggende versjoner av 5 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{thumb| | {{thumb|Jon Skeie professor.jpg|Jon Skeie.|Faksimile frå ''Studentene fra 1896'' (1921).}} | ||
'''[[Jon Skeie (1871–1951)|Jon Skeie]]''' (fødd [[22. juli]] [[1871]] i [[Vinje kommune|Vinje]], død [[17. september]] [[1951]] i [[Oslo]]) var professor i rettsvitskap ved [[Universitetet i Oslo]]. Han arbeida særleg med strafferett og prosess, og var kritisk til eldre, konservativ juridisk teori. Etter [[andre verdskrigen]] var han òg kritisk til [[rettsoppgjøret etter andre verdenskrig|rettsoppgjeret]]. | '''[[Jon Skeie (1871–1951)|Jon Skeie]]''' (fødd [[22. juli]] [[1871]] i [[Vinje kommune|Vinje]], død [[17. september]] [[1951]] i [[Oslo]]) var professor i rettsvitskap ved [[Universitetet i Oslo]]. Han arbeida særleg med strafferett og prosess, og var kritisk til eldre, konservativ juridisk teori. Etter [[andre verdskrigen]] var han òg kritisk til [[rettsoppgjøret etter andre verdenskrig|rettsoppgjeret]]. | ||
| Linje 9: | Linje 8: | ||
Den 12. april 1902 gifte han seg med [[Margit Elise Skeie (1875–1959)|Margit Elise Olsen]] (1875–1959). Ho var dotter av fløytingsdirektør [[Christen Olsen (1845–1932)|Christen Olsen]] og [[Hanna Emilie Nyrerød (1851–1942)|Hanna Emilie Nyrerød]]. Dei fekk fleire born, mellom anna sonen [[Jon Christen Skeie]] (1903–1943), som vart motstandsmann og som døydde i konsentrasjonsleir. | Den 12. april 1902 gifte han seg med [[Margit Elise Skeie (1875–1959)|Margit Elise Olsen]] (1875–1959). Ho var dotter av fløytingsdirektør [[Christen Olsen (1845–1932)|Christen Olsen]] og [[Hanna Emilie Nyrerød (1851–1942)|Hanna Emilie Nyrerød]]. Dei fekk fleire born, mellom anna sonen [[Jon Christen Skeie]] (1903–1943), som vart motstandsmann og som døydde i konsentrasjonsleir. | ||
==Liv og | ==Liv og virke== | ||
{{thumb|Familiegrav Skeie Rauland 01.JPG|Familiegrava til Jon og Margit Elise Skeie på Rauland kyrkjegard.|Chris Nyborg|2018}} | |||
{{thumb|Familiegrav Skeie Rauland 02.JPG|To av ekteparet sine born er gravlagde saman med dei.|Chris Nyborg|2018}} | |||
Han vaks opp på familiegarden i Vinje. Han var berre seksten år gamal då faren døydde, og han måtte då ta over drifta av garden ei tid. Tre år seinare, i 1890, drog han til [[Asker kommune|Asker]], og i 1892 tok han den høgare lærerprøva på [[Asker seminar]]. Han arbeidde som lærer på seminaret eit par år, og byrja så på [[Aars og Voss' skole]] i Kristiania, der han tok [[examen artium]] i 1896. Så byrja han på jusstudier, som han finansierte ved å arbeide som lærar på [[Fredrikshalds latinskole]] 1896–1899. I 1900 vart han cand.jur. | Han vaks opp på familiegarden i Vinje. Han var berre seksten år gamal då faren døydde, og han måtte då ta over drifta av garden ei tid. Tre år seinare, i 1890, drog han til [[Asker kommune|Asker]], og i 1892 tok han den høgare lærerprøva på [[Asker seminar]]. Han arbeidde som lærer på seminaret eit par år, og byrja så på [[Aars og Voss' skole]] i Kristiania, der han tok [[examen artium]] i 1896. Så byrja han på jusstudier, som han finansierte ved å arbeide som lærar på [[Fredrikshalds latinskole]] 1896–1899. I 1900 vart han cand.jur. | ||
Etter ei tid i utanriksavdelinga i [[Indredepartementet]] vart han fullmektig hjå advokatane Krog og Schjødt. Der var han til 1902, då han fekk eit universitetsstipend for å studere straffe- og folkerett i Berlin under Franz von List. I 1903 fekkk han så ei stilling som adjunktstipendiat i rettsvitskap og som lærar i folkerett og statsrett på den militære høgskulen. Der var han i ti år, men det vart raskt til ein bijobb. Etter to år, i 1905, disputerte han til doktorgraden på avhandlinga ''Om ærekrenkelser efter norsk ret''. Han vart konstituert som professor ved Universitetet i Kristiania i 1906, etter [[Francis Hagerup]] som gjekk over i diplomatiet. I 1907 vart han så fast utnemnd professor. Ansvarsområda var strafferett, sivil- og straffeprosess, konkurs og skifte. I 1918 fekk han òg ansvar for odelrett. Dette professoratet hadde han heilt til 1941, då han gjekk av for aldersgrensa. | Etter ei tid i utanriksavdelinga i [[Indredepartementet]] vart han fullmektig hjå advokatane Krog og Schjødt. Der var han til 1902, då han fekk eit universitetsstipend for å studere straffe- og folkerett i Berlin under Franz von List. I 1903 fekkk han så ei stilling som adjunktstipendiat i rettsvitskap og som lærar i folkerett og statsrett på den militære høgskulen. Der var han i ti år, men det vart raskt til ein bijobb. Etter to år, i 1905, disputerte han til doktorgraden på avhandlinga ''Om ærekrenkelser efter norsk ret''. Han vart konstituert som professor ved Universitetet i Kristiania i 1906, etter [[Francis Hagerup]] som gjekk over i diplomatiet. I 1907 vart han så fast utnemnd professor. Ansvarsområda var strafferett, sivil- og straffeprosess, konkurs og skifte. I 1918 fekk han òg ansvar for odelrett. Dette professoratet hadde han heilt til 1941, då han gjekk av for aldersgrensa. | ||
Skeie var frå 1909 til 1939 ekstraordinær domar i [[Høgsterett]], og han sat i fleire lovkomitear. Mellom anna var han i 1908 medlem av en komite som arbeidde med reformar i sivilprosessen, og i 1914 av ein komite som skulle legge fram forslag til ein lov om forsvarshemmeligheiter. I åra 1914–1916 var han medlemm av den skandinaviske familierettskommisjonen, og i 1916 var han formann i Antitrustkomiteeen. I 1922 vart han formann i komiteen som skulle legge fram forslag til revisjon av [[straffeloven av 1902]]. Han var òg med som rettskunnig i nemnda som assisterte dei norske advokatane under | Skeie var frå 1909 til 1939 ekstraordinær domar i [[Høgsterett]], og han sat i fleire lovkomitear. Mellom anna var han i 1908 medlem av en komite som arbeidde med reformar i sivilprosessen, og i 1914 av ein komite som skulle legge fram forslag til ein lov om forsvarshemmeligheiter. I åra 1914–1916 var han medlemm av den skandinaviske familierettskommisjonen, og i 1916 var han formann i Antitrustkomiteeen. I 1922 vart han formann i komiteen som skulle legge fram forslag til revisjon av [[straffeloven av 1902]]. Han var òg med som rettskunnig i nemnda som assisterte dei norske advokatane under [[Grønlandssaken|Grønlandssaka]] om [[Eirik Raudes land]] i den internasjonale domstolen i Haag. Fra 1914 til 1920 var han leiar i kommisjonen som gav ut ''[[Norges gamle love]]''. | ||
Han sette fleire gonger tydelege spor i rettspraksis. Då Høgsterett la til grunn av [[Grunnlova]] verna handelsborgarar mot at nye lover fråtok dei brennevinsløyve, viste Skeie at dette var feil. Høgsterett slutta seg etter ei tid til Skeie sitt syn. Han fekk òg Høgsterett til å endre meining i ei sak om bruk av avgifter til utjamning av melkeprisar. | Han sette fleire gonger tydelege spor i rettspraksis. Då Høgsterett la til grunn av [[Grunnlova]] verna handelsborgarar mot at nye lover fråtok dei brennevinsløyve, viste Skeie at dette var feil. Høgsterett slutta seg etter ei tid til Skeie sitt syn. Han fekk òg Høgsterett til å endre meining i ei sak om bruk av avgifter til utjamning av melkeprisar. | ||
Etter andre verdskrigen var Skeie bland dei som meinte at rettsoppgjeret var lagt opp for breitt, og at at det sette grunnleggjande rettsprinsipper til sides. I heftet '' | Etter andre verdskrigen var Skeie bland dei som meinte at rettsoppgjeret var lagt opp for breitt, og at at det sette grunnleggjande rettsprinsipper til sides. I heftet ''Landsvik'' argumenterte han for dette, men i det rådande politiske klimaet var det få som ville høyre på han. Då rammene for rettsoppgjeret vart teikna opp under krigen, vart ikkje Skeie trekt inn i arbeidet. Ein mogleg grunn som er nemnd for dette er at han hausten 1943 kritiserte [[Kretsen]] for å legge opp til ei udemokratisk ordning når krigen ein gong tok slutt.<ref>''Grunnlovens største prøve'', 2018: 46.</ref> Mellom det Skeie kritiserte var avgrensinga av ankeretten, der han hadde motsett syn som sin tidlegare student [[Johs. Andenæs]]. Skeie meinte òg at det ikkje var naudsynt med eigne prosess- og straffereglar; det eksisterande lovverket var godt nok. | ||
Politisk var han [[venstre]]mann. Han var òg – ikkje så overraskande for ein vinbygg – målmann. I sine rettvitskaplege arbeider skreiv han allikevel helst bokmål, og på forelesningane tilpassa han talespråket. | Politisk var han [[venstre]]mann. Han var òg – ikkje så overraskande for ein vinbygg – målmann. I sine rettvitskaplege arbeider skreiv han allikevel helst bokmål, og på forelesningane tilpassa han talespråket. | ||
| Linje 45: | Linje 45: | ||
* Skeie, Jon: ''Den norske civilproces. 1''. Utg. Norli. Oslo. 1929. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011053104142}}. | * Skeie, Jon: ''Den norske civilproces. 1''. Utg. Norli. Oslo. 1929. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011053104142}}. | ||
* Skeie, Jon: ''Ulovlige midler i kampen om arbeidsvilkår : bilag 1 til Straffelovkomiteens innstilling tredje del''. Utg. (Grøndahl). Oslo. 1931. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2006121400064}}. | * Skeie, Jon: ''Ulovlige midler i kampen om arbeidsvilkår : bilag 1 til Straffelovkomiteens innstilling tredje del''. Utg. (Grøndahl). Oslo. 1931. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2006121400064}}. | ||
* Skeie, Jon: ''Grønlandssaken : tvisten mellom Norge og Danmark om Øst-Grønland : en kort historisk og juridisk redegjørelse''. Utg. Norli. 1931. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2006121200057}}. | * Skeie, Jon: ''[[Grønlandssaken]] : tvisten mellom Norge og Danmark om Øst-Grønland : en kort historisk og juridisk redegjørelse''. Utg. Norli. 1931. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2006121200057}}. | ||
* Skeie, Jon: ''Den norske civilproces. 2''. Utg. Norli. Oslo. 1931. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011022206001}}. | * Skeie, Jon: ''Den norske civilproces. 2''. Utg. Norli. Oslo. 1931. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011022206001}}. | ||
* Skeie, Jon: ''Organisasjon og lovgivning til hjelp i jordbrukskrisen''. Utg. Norli. Oslo. 1933. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2007010401071}}. | * Skeie, Jon: ''Organisasjon og lovgivning til hjelp i jordbrukskrisen''. Utg. Norli. Oslo. 1933. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2007010401071}}. | ||
| Linje 65: | Linje 65: | ||
* Skeie, Jon: ''Odelsretten og åseteretten''. Utg. Gyldendal. Oslo. 1950. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2012010308163}}. | * Skeie, Jon: ''Odelsretten og åseteretten''. Utg. Gyldendal. Oslo. 1950. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2012010308163}}. | ||
* Skeie, Jon: ''Norges forsvars historie''. Utg. Olaf Norlis forlag i hovedkommisjon. 1953. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2008051501017}}. | * Skeie, Jon: ''Norges forsvars historie''. Utg. Olaf Norlis forlag i hovedkommisjon. 1953. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2008051501017}}. | ||
== Referansar == | |||
<references /> | |||
==Litteratur og kjelder== | ==Litteratur og kjelder== | ||
| Linje 70: | Linje 73: | ||
* {{hbr1-1|pf01036372020390|Jon Skeie}}. | * {{hbr1-1|pf01036372020390|Jon Skeie}}. | ||
* Fliflet, Arne: [https://nbl.snl.no/Jon_Skeie Jon Skeie] i ''Norsk biografisk leksikon''. | * Fliflet, Arne: [https://nbl.snl.no/Jon_Skeie Jon Skeie] i ''Norsk biografisk leksikon''. | ||
* ''Grunnlovens største prøve''. Utg. Scandinavian Academic Press. 2018. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2019093048001}}. | |||
*''Studentene fra 1896''. 1921. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2006120801092}}. | |||
* {{WP-lenke|Jon Skeie|nb}}. | * {{WP-lenke|Jon Skeie|nb}}. | ||
{{DEFAULTSORT:Skeie, Jon}} | {{DEFAULTSORT:Skeie, Jon}} | ||
[[ | [[Kategori:Personer]] | ||
[[ | [[Kategori:Jurister]] | ||
[[ | [[Kategori:Professorer]] | ||
[[Kategori: | [[Kategori:Universitetet i Oslo]] | ||
[[ | [[Kategori:Vinje kommune]] | ||
[[ | [[Kategori:Rauland]] | ||
[[ | [[Kategori:Oslo kommune]] | ||
[[ | [[Kategori:Fødsler i 1871]] | ||
[[Kategori:Dødsfall i 1951]] | [[Kategori:Dødsfall i 1951]] | ||
{{nn}} | {{nn}} | ||