Kjeldearkiv:1888-02-19 Brev frå Prestgard til Kleiven: Forskjell mellom sideversjoner

| nummer        = 39

| samling      = [[Brevsamling Ivar Kleiven og Kristian Prestgard 1886–1932]]

}}

Askov 19-2-88.

2dre parten heiter “Kanibalernes mortensgås” og skal krinsa seg um den store uppstandelse, då alle gudbrandsdalske småbønder og husmænn i ein avråi offentleg st. mortensfest bli skalpera, steikt og uppete av eit griskt kanibalsk folkefærd av romersk herkomst som heite paragraffolket. Dennem til stor attråe og begiær. 3dje parten ber namnet “Ragnarök”. Etter den store umstøyten st. mortenskveld er det berre få individer i kongedømet Gbrd. men dei få som fins er skriftkloke alle tilhobe med undantak av eit halvt dusin skakkføtte bulderkokke som ingen ting er. Det blir ein tidbolk full av flæsk og pylse og rumgraut og sylte og ein middagskonversation um lovprisning over det nye i botnen velrenskad samfundet. Men “uafbrugt” øver dei seg på korandre med småknep udi juristeri. Og prælaten preikar likso trutt som i gamle dagar over teksti i herrens ord: “Søger først Guds rige o. s. v.” Sampt lyser velsigning over den vesle udvalde kristenheden. Og det er ikkje eit liv som læg. – Men so kjem trulegt det mest gripande i heile dramaet. På sluten ber både juristeriet og teologien og heile vriompeiseriet, ligervis som flæske og grauten og sylta til å slå seg åt magen. Der consentreres heile “tidsånden”. Tidbolken byrjar i aristokrati og endar i guanokrati. So kjem den store uppståndelsen “da broder står op imod broder“. Og då kjenner ingen magamåle sit lenger. Klokkaren står med moseloven i håndi og et up presten og lensmann står med Christian V’s lov i håndi og et upp skrivaren hympe for hympe. Og inna 40 daga og 40 net fins det ikkje eit livande liv meir av den gamle slegti i Gbrd.

      

      

5te parten er den største og siste. Den kjem vist til heite “Opstandelsen og livet”; men det betyr ikkje at guanokraterne skal opstå frå di døde. Under desse førre storofsom ha eg sjøl – ringeste person – færdast både i austerveg og vesterveg; men når den siste uppstusen er over, kjem eg heim og opslår mit paulun øvst på Bjølstadbakkom held burtved Mæringsdalsvatne. So kallar eg inn Eskimoer frå Grønland og Tschuktsere og Kosakker frå Sibirien – det skal vera folkety som liver av kol og stein og spikar, um det knipest, ser du – og so oprinder guldalderen med ei ny tid, eit nyt liv og eit nyt stell i di himelske rikje høgt uppi dalom der. So vil eg la meg salve til yppersteprest – ein yppersteprest som det gamle testamente ikkje eig maken til. Og fyrste storverke mit skal vera å reise ein minnestein på beinknokom over dei falne kanibaler og skriftkloke, og på di steine vil eg so rita deim hver især eit ettermæle i runemål so alle komande slegter skal sjå, ka det var for noko juridiske blodsugare og teologiske eiterkveiso og andre adelege gjøtlpurko som folk ha å ampast med her i rikje i gamle daga. –

– Eg har vel fortalt førr, at etter jol vart “Luftskipperen”<ref>Handskriven skuleavis på Askov, kom éin gong i veka.</ref> bytt burt med ei diskusjonsforening? Og der er det åndfull tale, og eit lag med vit og sprett i, skulde du høyra. Å, be’ held gud fri og bevare deg for å få det å høyra. Dei kjeftast um “fædrelandskjærlighed” og margarinsmør og himeriges rige og alt moglegt som dei ikkje veit ei dust um. Dei har mykje å segja, det står ikkje på med di, men forbarme deg vel for eit æmegt vås, foreit lettøl. Å ja skrivaren står ikkje att på ein sillnakkje; det vø synd å segja. Difor ha eg held ikkje høyrt på, meir held som snøggast eit par vendo.

      

      

No, men han har set seg i skolten å ta seg av det norske samlage. Og “ho Ola” og eit par andre damer har han au tekje upp. Der ute i hybele sine be han os i hop alt som oftast. Når eg ser han kjem trillande utpå vegje med ei stor møkjute trillbåre med ei stor korg på og nokre småpakko, so veit eg, ka det har på seg. For gjestfri er han overlag au det. Det kan hende at ein årsak til lagom hans, er det frie og endeframe umgjengelse med gjentom. Det er nok framant for ein tysk adelsmann det, skal eg tru. Men eit slikt samlag av seks intrigante – um forlatels – normenn<ref>Torgils Bu, Halvor Sundbø, Marta Myklebø, Anne Sjøvik, Karine Tremyr og Prestgard sjølv.</ref>, ein stevn[s]bo og eit par danske prestdøtt<ref>Asta og Marie Køster. Dei drog på målkurset i Seljord sommaren 1888 og gjorde deretter ei lang fjellferd til Vestlandet og Nord-Gudbrandsdal med Prestgard ofl.</ref> med ein tysk lurifas til vært, det – det er ikkje etter mine kokebok. Difor hadde både eg og kona mi ondt i magen no sist det var møte. – Ha det funnest ånd i samlagje so ha det vore djæven til ånd; men det slaget er no ikkje nem[n]an’. Ja det er ille; men her er det no ikkje an’ rå held halde seg sjøl med corasi. –

Her på skula er det au lite offentleg spetakkel ein gong imillom. Månda’skvelden “fastlavns-manda-avten” var det maskeradebal som sa seks – ei forfina utgave av tronogreida heime. Og det gjekk lystugt til. Ein blir altid meir for seg, når ein har eit lånt fjæs til å ta imot åtfunnogheite. Og det var utruleg morosamt. Berre eit par av gjentom ha vilja pymsa på seg nokre fleir klælurvo; for når dei møte upp i danserindebuna med ein liten ljosgul fin stakk som når berre tilkness og er tunn og lett som morgoskyi og so “trico”-hoso, so er det synd å likne dei ihop med jolbukkom som gjekk uppi Telemarken. Som maskeleiken var forbi, dansa dei til over midnat; men eg gjekk heim åt meg sjøl, eg, sosnart eg ha fåt det matfengjest, som høyrde meg til. Hellest kunde eg merkje det heile månda’n at det var ikkje “fastlavn” forgjæves, for eg trompa i meg ferske kveitbolle, so eg tenkt eg ha rimna um notti. Jau, eg ha ofte ståt på fallan’ fot til å vorte ein matpukje, so det er snart på tid eg freistar med lite åndelegt. –

      

      

No ha det endeleg sprukkje hol på Åsmundsta’n au. Ja eg ha ikkje fåt ein tøddel, men klokkmakaren og ho M. Myklebø ha fått, og so er det von for meg au. Han held skule på Bø, men bone åt Bruun går ikkje lenger hjå ’om. Han ha da kome seg sovidt på reisun. Og no vil han freiste hogga i med gymnastik og sløydskule attåt au. Lenger nor har han ikkje vore enda.

Kristian.