Kleppfisk: Forskjell mellom sideversjoner

<onlyinclude>{{thumb|Klippfisk.jpg|Kleppfisk, kjøtside og skinnside.|Karl Ragnar Gjertsen}}

== Historie ==

I fiskemottaket blir råfisken [[flekking|flekt]], det vil seie at fisken blir skoren langs ryggbeinet slik at fisken kan brettast ut som ein stor trekant. Den grøvste delen av ryggbeinet blir fjerna. Deretter blir fisken salta i store lad, og slik blir han liggjande til fisken er [[saltmoden]] (fast, spekt). Der fiskberga og fisket var i same området, slik som ved fiske på [[Haltenbanken]] og mottak kring [[Hitra]] og [[Nordre Nordmøre]], kunne dette skje lokalt.

I [[1793]] kom den første skuta med fisk frå [[Lofoten]] til Christianssund. Frå eit stykke utpå 1800-talet, da dei relativt lettsegla [[hardangerjakt]]ene vart vanlige nordetter kysten, og framover mot [[andre verdskrigen]] vart mykje av fisken kjøpt opp i [[Lofoten]] eller på [[Finnmarka]] og frakta til fiskberga i langs kysten av [[Midt-Noreg]] (og etterkvart [[Helgeland]] og [[Salten]]). Da segla skutene (oftast [[jakt]]er eller [[galeas]]ar) nordover til Lofoten eller Finnmarka med [[salt]], ballast og stundom andre handelsvarer i lasterommet. Vel framme vart lasterommet tømt og reingjort. Så kjøpte skipperen, som gjerne hadde med seg ein rull papirpengar i [[seddelklype|seddelklypa]] si, opp rundfisk som vart sløgd og flekt, og så salta rett i lasterommet. Skutene segla så fullasta sørover.

=== Tørking ===

Etter saltmodninga &mdash; enten ho fann stad på land eller ombord, blir fisken vanligvis vaska og salta på nytt att før han blir vekselvis tørka og pressa. Fram til [[1950-åra]] vart kleppfisken vanlegvis tørka utandørs på reinflekte svaberg (kleppar, fiskberg), medan tørking innandørs har vorte meir og meir vanleg frå 1950-åra av.

image:C06623crj Gadus morhua.jpg|[[Torsk]] (''Gadus morhua'') er det vanlegaste fiskeslaget til kleppfisk. {{byline|Olve Utne}}

image:0108 flekkjekniv.jpg|[[Flekkjekniv]]ar blir bruka til å flekkje fisken og brette han ut til trekantform føre han blir salta i store lad. {{byline|Olve Utne}}

image:Saltfiskur.jpg|Kleppfisktørking på Kirkjusandur på [[Island]] ein gong føre [[1898]]. Den smale gang- eller trillebår-stigen med tørking av fisk på begge sidene er typisk for kleppfisktørkeplassane. {{byline|fotograf=Sigfús Eymundsson}}

image:Fiskberga ved Innersetra ca 1950.jpg|Pause i kleppfiskarbeidet på [[fiskberg]]a ved [[Innersetra på Tustna|Innersetra]] på [[Tustna]] på [[Nordmøre]] kring [[1950]]. {{byline|Ukjent}}

</gallery>

På [[italiensk]] blir kleppfisken kalla ''baccalà''. Det blir eksportert mykje kleppfisk til [[Italia]] òg, men der er ''stoccafisso'' ([[tørrfisk]]) vel så populært.

Fil:15239cr El Aguila Bacalao superior.jpg|Kleppfiskboks i Klippfiskbutikken i Kristiansund. {{byline|Olve Utne|2009}}

Fil:15233cr Astrup et Co AS Bacalao superior.jpg|Kleppfiskboks i Klippfiskbutikken i Kristiansund. {{byline|Olve Utne|2009}}

==Norsk klippfiskmuseum==

[[Norsk klippfiskmuseum]] ligg i [[Milnbrygga]] i [[Kristiansund]]. I denne bryggja med tilhørande kleppfiskberg, [[Milnbergan]], har det vore produsert kleppfisk samanhengande frå tidleg på 1700-talet fram til [[1980-åra]]. Norsk klippfiskmuseum arrangerer kvar sommar ein kleppfiskfestival der restaurantane og kleppfiskelskarane i byen konkurrerer om den beste bacalaoen. Milnbrygga har namn etter den skotske kjøpmannen [[Walter Miln]] som etablerte seg i Kristiansund tidleg på 1700-talet.  

[[Aure kommune]], Kristiansund sin nabokommune austom [[Talgsjøen]], har ein kleppfisk i [[kommunevåpen]]et sitt. [[Jappe Ippes]], som var den første kleppfiskprodusenten vi veit om i Noreg, heldt til hovudsakleg ved [[Kråksundet på Tustna|Kråksundet]] på [[Tustna]] og produserte mykje kleppfisk der i [[1690-åra]].

== Lenkjer ==

{{Wikipedia|no-tilpassa|Klippfisk}}

[[kategori:klippfisk|*]]

[[Kategori:Maritime kulturminner]]

[[Kategori:Bildegallerier]]