Knud Knudsen (1812–1895)
Knud Knudsen (fødd 1812 i [[Holt] (nå Tvedestrand), død 1895 i Kristiania), skulemann og språkreformator. Foeldra var husmann og omgangsskulelærar Knud Reiersen og Marte Stiansdotter. Ugift. Knud Knudsen er gravlagd på Vestre Aker kirkegård.
Han vart cand.philol. i 1840, adjunkt og overlærar ved Christiania Kathedralskole 1846–80.
I skulen arbeidde han frå fyrste stund mot den klassiske retninga i opplæringa, han var gripen av Grundtvigs idear og ville at undervisninga fyrst og fremst skulle ha historie og morsmål som grunnlag. Gjennom dette kom han alt i 1840-åra inn i arbeidet for ei norsk språkreform. Han ville reformere det danske skriftspråket i Noreg med mønster i det han kalla "den dannede laqdsgyldige tale", og kan reknast for opphavsmannen til fornorskingsrørla i bokmålet, der hovudprinsippet hans – at skrifta skal rette seg etter talen – etter kvart har vunne fram.
Knudsen var dessutan purist og arbeidde for at framandord skulle skiftast ut med norske avløysarord. Han var mellom føregangsmennene i striden for norsk uttale i det dansk-norske scenespråket. Knudsen stod o
Han stod ofte åleine i striden, men fekk stor innverkand på Aasen, Vinje, Ibsen og Bjørnson. Hovudverket hans er den store fornorskingsordboka Unorsk og norsk (1881). Ein kan òg nemne Haandbog i dansk-norsk Sproglære (1856; ny utgåve 2000)
Han lét etter seg 20.000 kroner til "det dansk-norske målstræv"; Bymålslaget vart skipa som eit resultat av dette.
|
