Korleis skrive bygdebok?: Forskjell mellom sideversjoner

*Vil på den andre sida sektorhistorier om industrialisering eller sjøfart og fiske i ei bygd gje signal om at bondekulturen blir sett som relativt mindre viktig?

*Vil sterk vekt på etnisk historie bere bod om at minoritetskulturar har vore neglisjert og undertrykt, og at dei nå bør få sin rettmessige plass?

For bygdene har valet som oftast stått mellom gards- og slektshistorie og generell bygdehistorie. Den førstnemnde sjangeren er så vidt særmerkt, og har vore så omdiskutert, at den synest å krevje ei særskild grunngjeving utover det generelt positive i å tilby folk auka kunnskap om fortida. Derfor har vi nedanfor samla nokre vanlege argument for og mot å velje gards- og slektshistorie.

Men talet varierer sterkt frå bygdebok til bygdebok. To ytterdøme, som båe er fagleg solide og utgjevne i seinare år, kan vise spennvidda:

Ein minimumsfaktor som må takast inn i kalkylen, er bruksdelingsgraden, eller rettare sagt kor mange heimar som må omtalast under kvart gardsnummer. I praksis vil det som oftast gje svært stort utslag kor vidt ein vel å føre fram gards- og slektshistoria til dags dato, og kor vidt ein bestemmer seg for å omtale alle heimar og familiar for seg, også på nye tettstader, bustadfelt osv.

Ein mykje meir tøyeleg faktor er kor fyldig omtale ein skal gje kvar einskild heim, familie og person. Dersom ein nøyer seg med å presentere i tilnærma telegramstil og i rubrikkform harde fakta frå dei mest sentrale kjeldene, kan det gjerast på ganske få sider for kvart gardsnummer/ bruk/ heim. Dersom ein derimot vel å leggje an ein meir forteljande stil og gje kjøt og blod til historia om dei menneska og bustadene ein tek føre seg, finst det knapt grenser for kor mykje stofftilfang ein kan finne.

Det er fleire ting som talar for at historia om heimane og familiane bør førast fram til dags dato:

Men det kan også reisast rimelege innvendingar, først og fremst følgjande:

Når skal ein så i tilfelle setje alternativ sluttstrek?

I alle desse tilfella oppstår spørsmålet om korleis ein skal behandle data for personar som har levd både før og etter at sluttstreken er sett i bygdeboka. Eit par rettesnorer kan vere:  

Desse rammene gjeld først og fremst

Nedanfor følgjer nokre døme som kan vise variasjonsbreidda i periodisering og omfang av allmenne bygde- og byhistorieverk. Alle gjeld verk som held godt fagleg mål.