Kristian Gerhard Wågen: Forskjell mellom sideversjoner

<onlyinclude>{{thumb høyre|Wågen Kristian G 1963.jpg|<small>K.G. Wågen vart gjerne midtpunktet der han var til stades. Her (med tversoversløyfe) frå eit konfirmasjonsselskap i Skjåk i 1963.</small>|Kristian Hosar.}}'''[[Kristian Gerhard Wågen]]''' (fødd i [[Tingvoll kommune|Tingvoll]] 9. september 1891, død i [[Skjåk]] 10. september 1982) var lærar, underoffiser og lokalpolitikar. Han verka det meste av sitt vaksne liv i Skjåk. Der markerte han seg sterkt som kommunist på 1920-talet. Han gjorde mykje for å forbetre skulestellet i bygda, og har mykje av æra for at det kom i gang [[Lom og Skjåk realskule|realskule i Lom og Skjåk]]. Han var målmann, og arbeidde for [[Språkskiftet til nynorsk i Skjåk|språkskifte til nynorsk i kommunen]]. I april 1940 stilte han som befal for lokale frivillige til motstand mot invasjonstroppane. Under okkupasjonen vart han arrestert og send til Kirkenes under læraraksjonen. Han vart også arrestert av Gestapo ved eit seinare høve.

Wågen var handlekraftig, etter måten sjølvmedviten og hevda klåre meiningar. Han må seiast å ha vore ein omstridd person i Skjåk, iallfall i tida før krigen. Det hekk mykje saman med dei radikale politiske haldningane hans, men også med sider ved hans personlege livsførsel som folk ikkje tykte høvde så godt til hans rolle som kyrkjesongar, lærar og barneoppdragar.<onlyinclude>

Han var fødd og oppvaksen på garden [[Torjulvågen]] i Tingvoll på [[Nordmøre]].<ref>[http://digitalarkivet.no/cgi-win/webcens.exe?slag=visbase&sidenr=19&filnamn=f01560&gardpostnr=170&personpostnr=1277&merk=1277#ovre Folketeljinga 1900, Tingvoll]</ref> Foreldra var Kristen Toresen Wågen (fødd 1859) og Gjertrud Eriksdotter frå garden [[Flemmen]], også i Tingvoll. Kristian Gerhard var den femte i ein syskenflokk på åtte. Både Torjulvågen og Flemmen var store gardar etter lokal målestokk. Under Torjulvågen var det seks husmannsplassar. Nokre år før Kristian Gerhard var fødd, hadde foreldra gjeve festetomt til sagbruk og stabelplass på gardens grunn, og det var stor bruksverksemd og skogsdrift der i oppveksten hans.

Kristian Gerhard Wågen gifta seg i 1919 med Anna Julia Torsteinsdotter Bjorli frå [[Lesja]] (1896-1982). Anna kom frå garden Systugun Bjorli, der foreldra var brukarar. <ref>[http://digitalarkivet.arkivverket.no/ft/person/pf01036425000100 Folketeljinga 1910, Lesja. Familie/gardsnamnet feilskrive Bjørli i den digitaliserte utgåva, originalen ikkje sjekka.]</ref> Bryllaupet stod der den 21. april 1919. Kristian Gerhard og Anna Wågen fekk seks born, fødde i tidsrommet 1920-1927.

Etter folkeskulen og kanskje noko framhaldsskule gjekk Wågen på underoffisersskulen i Trondheim. Der finn vi han i folketeljinga 1910.<ref>[http://digitalarkivet.arkivverket.no/ft/person/pf01036806021717 Folketeljinga 1910, Trondheim.]</ref> Underoffisersskulen var på det tidspunktet treårig, og gav eit godt tilbod av allmennfag i tillegg til dei reine militære disiplinane. Men det var fyrst året etter at Wågen gjekk der at underoffiserskulen vart formelt likestilt med mellomskule og altså gymnasførebuande. Det ser ikkje ut til at Wågen tok mellomskule og artium, men utdanningsvegen er ikkje heilt klårlagd i kjeldene som er gjennomgått. Etter militærutdanninga gjekk Wågen iallfall lærarskulen, truleg i Volda.<ref>Waagen, Erling 2003. I avisomtaler er det sagt Oslo lærarskole.</ref>  

{{thumb høyre|Bokkodden Wågen 1922.jpg|<small>Nordberg skule (Bokkodden) 1922. Wågen til høgre. Småskulelærar [[Ingrid Kitilstad]] til venstre.</small>|Kristian Stakston.}}

Han vart på Bjorli berre eitt år, da han søkte og fekk stilling i Øygard skule i Skjåk. Han tok til der hausten 1918. Han budde på garden til [[Rolv K. Øygard|Rolv og Kari Øygard]]. Alt året etter vart det ledig stilling som lærar og kyrkjesongar i Nordberg etter [[Kolbein Skaare]], som hadde byrja i tilsvarande stilling i hovudsoknet. Wågen fekk stillinga i Nordberg og familien flytta inn på klokkargarden der sommaren 1919.  

Det er nå Wågen gjer sin store innsats i skuleutbygginga i Skjåk og Lom. Det same året er han blant dei fremste blant dei som fekk i gang [[Skjåk private millomskule]]. Skulen var i gang alt frå hausten 1935, og Wågen underviste der i norsk, historie og matematikk.

Frå hausten 1937 vart det innført obligatorisk framhaldsskule i Nordberg, der Wågen også var pådrivar, og der han sjølv fekk stilling. Den obligatoriske framhaldsskulen måtte innstille da krigen kom i 1940. Wågen var deretter lærar i folkeskulen i Holmork.

Han hadde fleire offentlege verv, mellom anna formann i skulestyret i eit par periodar og formann i Skjåk trygdekasse i 15 år.  

[[Kategori:Personer fra Tingvoll kommune]]

[[Kategori:Personer fra Skjåk kommune]]

[[Kategori:Personer fra Lesja kommune]]

 

{{F1}}