Krundalen: Forskjell mellom sideversjoner

<onlyinclude>[[Bilde:Johannes_flintoe_krundalen_1834.jpg|thumb|Johannes Flintoe: Krondalen (1834), akvarell. Flintoe var i Jostedalen i august 1822. Dalen er sett frå Haugen med Høgenibba og Bergsetbreen sentralt i biletet. Original i Bergen kunstmuseum]]

'''[[Krundalen]]''' (''Krondalen'') er eit dalføre, ei grend og ein tidlegare [[Krundalen skule|skulekrins]] i [[Jostedal|Jostedalen]] i [[Luster kommune]], [[Sogn og Fjordane]]. </onlyinclude>  

Busetnaden i Krundalen ligg langs fylkesveg 335 som tek av frå fylkesveg 334 gjennom Jostedalen på [[Gjerde (Jostedalen)|Gjerde]]. Når ein har køyrt ca 1 km opp Haugabakkane, ser ein innover Krundalen mot Bergsetbreen. Gardane som høyrer til Krundalen er (frå aust) [[namnegard|namnegardane]] og [[matrikkelgård|matrikkelgardane]] [[Haugen (Jostedalen)|Haugen]] med bruka Hjellhaug og Baggetun, [[Hellegård (Jostedalen)|Hellegård]] med bruket Helletun, [[Kruna (Jostedalen)|Kruna]] med bruka Kvam og Øygarden, [[Snøtun (Jostedalen)|Snøtun]] med bruka Reina (Røysi) og Bakkane, [[Grov (Jostedalen)|Grov]] med bruka Leitehaugen og Nyørk, og [[Bergset (Jostedalen)|Bergset]] med bruket Myrebø og Myrehaugen. Bruka Flatejordi og [[Gjerde (Jostedalen)|Gjerde]] i houvddalføret ligg òg under matrikkelgardane Haugen og Hellegård. Området på og kring Gjerde rommar i dag bygdesentrumet i Jostedalen med hotell, butikk, campingplass og byggjefelt. Heile dette området høyrde til den nedlagde [[Krundalen skule|Krundalen skulekrins]].

Krundalen vart hardt råka under den vesle istida. I 1684 hadde breane i [[Bergsetdalen]], truleg [[Bergsetbreen]] og [[Vetledalsbreen]]), gått så mykje fram at støls- og beiteområda i Bergsetdalen var øydelagde.<ref>[http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=119 Tingbok for Indre Sogn, 1684] (Jostedal historielag)</ref> Dette er den fyrste dokumentasjonen i historiske dokument i Noreg på at veksande brear valda økonomisk skade under den vesle istida.<ref>Nesje 2009</ref> Ei avtaksforretning frå 1742 dokumenterer at [[Tuftebreen]] (tidl. "Tverrbreen") då hadde kome heilt ned i Bergsetdalen og berre låg 250 meter frå gardstunet på [[Bergset (Jostedalen)|Bergset]].<ref>[http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=1146 Tingbok for Indre Sogn, 1742] (Jostedal historielag)</ref> Då breane nådde maksimum, var det eit bart område på nokre hundre meter i botnen av Bergsetdalen mellom sida på Tuftebreen og fronten på Bergsetbreen.  

Den alvorlegaste kjende skredulukka i Krundalen var i dagane 26.-27. januar 1849. Tunet på husmannsplassen [[Daveplassen (Jostedalen)|Daveplassen]] under [[Kruna (Jostedalen)|Kruna]] vart teken, og husmannen og kona hans vart alvorleg skadde. Dagen etter vart 11 av 13 hus på gardsbruket [[Bakkane (Jostedalen)|Bakkane]] tekne og buskapen drepen, men utan at folk kom til skade. I ei samtidig skildring heiter det om skredfaren: "Faren tiltager dog mere og mere, og samtlige Indvaanere i Krondalen overnatte nu af Frygt i Jordkjældere. Kun paa Gaarden Haugen ansees det nogenlunde sikkert."<ref>[http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=1579 Snøskred i Krundalen 1849] (Jostedal historielag)</ref> Daveplassen vart fråflytt etter dette, og i 1870-åra vart tunet i Bakkane flytt til ein sikrare stad.

==Litteratur==

[[Kategori:Daler i Sogn og Fjordane]]

 

{{f1}}