Veiledere, Administratorer
9 134
redigeringer
Puss og stell
(Kategoriar. Onlyinclude. Sletta under arbeid) |
(Puss og stell) |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>'''[[Lom og Skjåk realskule]]''' var i verksemd frå [[1935]] til [[1968]]. Skulen vart starta på privat basis (Skjåk private millomskule), men vart seinare kommunal, i samarbeid mellom dei to kommunane som skulen fekk namn etter. Den tredje Ottadals-kommunen, [[Vågå]], har også delvis vore med i samarbeidet. Dei fyrste fem åra hadde skulen tilhald i [[Marlo skule|Marlo skulehus]] i [[Skjåk]], frå 1940 på [[Loar skule]] i [[Lom]]. Siste kullet på Lom og Skjåk realskule vart uteksaminert i 1968, etter at både Lom og Skjåk hadde innført [[niårig ungdomsskule]] frå hausten 1966. (Vågå hadde ungdomsskule på forsøksbasis alt frå 1960.) | <onlyinclude>'''[[Lom og Skjåk realskule]]''' var i verksemd frå [[1935]] til [[1968]]. Skulen vart starta på privat basis (Skjåk private millomskule), men vart seinare kommunal, i samarbeid mellom dei to kommunane som skulen fekk namn etter. Den tredje Ottadals-kommunen, [[Vågå]], har også delvis vore med i samarbeidet. Dei fyrste fem åra hadde skulen tilhald i [[Marlo skule|Marlo skulehus]] i [[Skjåk]], frå 1940 på [[Loar skule]] i [[Lom]]. Siste kullet på Lom og Skjåk realskule vart uteksaminert i 1968, etter at både Lom og Skjåk hadde innført [[niårig ungdomsskule]] frå hausten 1966. (Vågå hadde ungdomsskule på forsøksbasis alt frå 1960.) | ||
</onlyinclude> | </onlyinclude> | ||
| Linje 5: | Linje 4: | ||
== Namnet == | == Namnet == | ||
Skulen vart | Skulen vart vart sett i gang som Skjåk private millomskule hausten 1935, og skifta etter kort tid namn til Lom og Skjåk private mellomskule. | ||
Også som privatskule vart «millomskulen» innretta etter [[Lov om høiere almenskoler av 1935]]. I følgje denne lova omfatta den høgare ålmennskulen to skuleslag: realskule og gymnas. Iallfall frå hausten 1939, same året som lova for alvor vart sett i verk, er skulen i Skjåk omtala i avisene nettopp som realskule. «Millomskule» i namnet var ein leivning etter den gamle skuleordninga ([[middelskole]]). | Også som privatskule vart «millomskulen» innretta etter [[Lov om høiere almenskoler av 1935]]. I følgje denne lova omfatta den høgare ålmennskulen to skuleslag: [[realskule]] og [[gymnas]]. Iallfall frå hausten 1939, same året som lova for alvor vart sett i verk, er skulen i Skjåk omtala i avisene nettopp som realskule. «Millomskule» i namnet var ein leivning etter den gamle skuleordninga ([[middelskole]]). | ||
Det er uvisst når Lom og Skjåk realskule vart det offisielle namnet, truleg var det under eller snart etter krigen. Skulen er oppført i statskalenderen frå 1950. | Det er uvisst når Lom og Skjåk realskule vart det offisielle namnet, truleg var det under eller snart etter krigen. Skulen er oppført i [[statskalenderen]] frå 1950. Der har han det fyrste året namnet «Lom og Sjåk [sic!] skole». Frå og med 1951 til og med 1965 er innførsla «Lom og Skjåk kommunale høgre allmenskole», men dette er truleg berre styresmaktenes måte å plassere skulen på i systemet, ikkje nødvendigvis skulens eige offisielle namn. Frå og med 1966 står det også i statskalenderen Lom og Skjåk realskule. | ||
== Skulens plass i utdanningssystemet == | == Skulens plass i utdanningssystemet == | ||
Lom og Skjåk realskule var frå starten av eit toårig tilbod som bygde på sjuårig folkeskule og eitt års [[framhaldsskule]]. Lenge var det også opptaksprøver for å kome inn. Frå andre halvparten av 1950-åra (1956?) vart tilbodet utvida med eit tredje år | Lom og Skjåk realskule var frå starten av eit toårig tilbod som bygde på sjuårig folkeskule og eitt års [[framhaldsskule]]. Lenge var det også opptaksprøver for å kome inn. Frå andre halvparten av 1950-åra (1956?) vart tilbodet utvida med eit tredje år. På den tida byrja dei fleste elevane på realskulen direkte etter endt folkeskule (utan framhaldsskule). | ||
Eksamen frå realskulen kvalifiserte til opptak i gymnaset. For somme vart realskulen springbrett til [[handelsskule]] eller anna fagutdanning. Atter andre tok realskulen som si avsluttande utdanning, særleg etter at den vart treårig. Realskulen gav utvida kunnskapar i allmennfaga, inklusive tysk og engelsk, og dertil slikt som bokføring og husstell med rekneskapslære tredje året. Ein stod dermed betre kvalifisert for stillingar i funksjonærsjiktet i offentleg og privat sektor. | Eksamen frå realskulen kvalifiserte til opptak i gymnaset. For somme vart realskulen springbrett til [[handelsskule]] eller anna fagutdanning. Atter andre tok realskulen som si avsluttande utdanning, særleg etter at den vart treårig. Realskulen gav utvida kunnskapar i allmennfaga, inklusive tysk og engelsk, og dertil slikt som bokføring og husstell med rekneskapslære tredje året. Ein stod dermed betre kvalifisert for stillingar i funksjonærsjiktet i offentleg og privat sektor. | ||
| Linje 44: | Linje 43: | ||
Styrar var frå byrjinga av cand. theol. [[Johannes Rudsar]] frå Lom. Han heldt fram til og med skuleåret 1938-1939. Frå da av vart [[Alfred Gjengedal]] frå [[Hyen]] i [[Nordfjord]] tilsett, også han med teologisk embetseksamen. Gjengedal heldt fram som styrar også etter at skulen vart omgjort til offentleg realskule, og var det så lenge skulen var i verksemd. | Styrar var frå byrjinga av cand. theol. [[Johannes Rudsar]] frå Lom. Han heldt fram til og med skuleåret 1938-1939. Frå da av vart [[Alfred Gjengedal]] frå [[Hyen]] i [[Nordfjord]] tilsett, også han med teologisk embetseksamen. Gjengedal heldt fram som styrar også etter at skulen vart omgjort til offentleg realskule, og var det så lenge skulen var i verksemd. | ||
Frå byrjinga av hadde skulestyrar Rudsar sjølv undervisning i norsk, engelsk og historie. Frå 1936 vart cand.theol. [[Hans Kvåle]] tilsett som andrelærar. Han underviste i tysk og matematikk. Dei andre var tilsette på timebasis og som hjelpelærarar, ingen av dei med embetseksamen: Folkeskulelærar Kristian Gerhard Wågen (matematikk og geografi), småbrukslærar [[Torstein Treholt]] (naturfag), biletkunstnar [[Borghild Brenna]] (teikning), byggmeister [[Amund I. Odden]] (sløyd) og løytnant Bjarne Marstein (gymnastikk). Seinare er i tillegg følgjande nemnde som lærarar ved skulen: stud. philol. Alvhild Lund (matematikk og tysk), Lars Ekre (historie, tysk og norsk), kontrollassistent Knut Dagestad (naturfag), Trygve Fitje og Gudrun Ødegaard (handarbeid). | Frå byrjinga av hadde skulestyrar Rudsar sjølv undervisning i norsk, engelsk og historie. Frå 1936 vart cand.theol. [[Hans Kvåle]] tilsett som andrelærar. Han underviste i tysk og matematikk. Dei andre var tilsette på timebasis og som hjelpelærarar, ingen av dei med embetseksamen: Folkeskulelærar Kristian Gerhard Wågen (matematikk og geografi), småbrukslærar [[Torstein Treholt]] (naturfag), biletkunstnar [[Borghild Brenna]] (teikning), byggmeister [[Amund I. Odden]] (sløyd) og løytnant Bjarne Marstein (gymnastikk). Seinare er i tillegg følgjande nemnde som lærarar ved skulen: stud. philol. Alvhild Lund (matematikk og tysk), [[Lars Ekre]] (historie, tysk og norsk), kontrollassistent Knut Dagestad (naturfag), Trygve Fitje (fag?) og Gudrun Ødegaard (handarbeid). | ||
| Linje 51: | Linje 50: | ||
13 elevar hadde gjennomført fyrste året, altså dei som utgjorde skulens andre kull. Det tredje kullet tok til hausten 1938 med 14 elevar.<ref>Laagen 9.9.1938</ref>) | 13 elevar hadde gjennomført fyrste året, altså dei som utgjorde skulens andre kull. Det tredje kullet tok til hausten 1938 med 14 elevar.<ref>Laagen 9.9.1938</ref>) | ||
=== Krigsvåren === | === Krigsvåren === | ||
I mai 1940 rekvirerte tyskarane Marlo skulehus. Realskulen fekk da provisoriske lokale i Gjeilo skulehus. Berre sju elevar skal ha fullført eksamen det året (skulens fjerde kull), alle frå Skjåk. Dei hadde skriftleg eksamen i bedehuset i Skjåk, og munnleg i kommunehuset i Marlo. | I mai 1940 rekvirerte tyskarane Marlo skulehus. Realskulen fekk da provisoriske lokale i Gjeilo skulehus. Berre sju elevar skal ha fullført eksamen det året (skulens fjerde kull), alle frå Skjåk. Dei hadde skriftleg eksamen i bedehuset i Skjåk, og munnleg i kommunehuset i Marlo. | ||
| Linje 80: | Linje 77: | ||
=== Lærarar i Lom === | === Lærarar i Lom === | ||
Alfred Gjengedal heldt fram som styrar heilt til skulen opphøyrde i 1968. Av lektorar og andre lærarar ved skulen under og etter krigen, er desse namna kjende: cand. real Loella Maria Nilzén (1942-1959), [[Eirik Sundli]] og Marit Berge Sundli (båe underviste ved gymnasklassen under krigen, og flytta sidan til [[Eidsvoll]]), cand. philol. Pål Håve (1949-?), cand. mag. Odd Thorstensen (1953-?), cand. mag. Jon Kolden (konstituert 1955, fast tilsett 1960-1968, styrar for den nye ungdomsskulen), cand. mag. Karl Hilmar Jansen (konstituert 1956-), lærar Jørn Bakken (1958-?), cand. mag. Ragna Klæbo (1957-?), Floden, Melsæther, Ragnar Sevilhaug, fru Sevilhaug, Roar Ås, Ola Tjønneland, Tore Teigen, Gerda Teigen, Solveig Kolden, fru Graff, Sverre Okkenhaug, fru Okkenhaug. | Alfred Gjengedal heldt fram som styrar heilt til skulen opphøyrde i 1968. Av lektorar og andre lærarar ved skulen under og etter krigen, er desse namna kjende: cand. real Loella Maria Nilzén (1942-1959), [[Eirik Sundli]] og Marit Berge Sundli (båe underviste ved gymnasklassen under krigen, og flytta sidan til [[Eidsvoll]]), cand. philol. Pål Håve (1949-?), cand. mag. Odd Thorstensen (1953-?), cand. mag. Jon Kolden (konstituert 1955, fast tilsett 1960-1968, heldt fram som styrar for den nye ungdomsskulen), cand. mag. Karl Hilmar Jansen (konstituert 1956-), lærar Jørn Bakken (1958-?), cand. mag. Ragna Klæbo (1957-?), Floden, Melsæther, Ragnar Sevilhaug, fru Sevilhaug, Roar Ås, Ola Tjønneland, Tore Teigen, Gerda Teigen, Solveig Kolden, fru Graff, Sverre Okkenhaug, fru Okkenhaug. | ||
=== Grønruss === | === Grønruss === | ||
På 1950- og 1960-talet feira avgangsklassene som «grønruss». Det tok truleg til i fyrste halvparten av 1950-talet. | På 1950- og 1960-talet feira avgangsklassene avslutta skulegang som «grønruss». Det tok truleg til i fyrste halvparten av 1950-talet. Fleire frå kullet frå 1955 kan iallfall fortelje at dei var russ.<ref>Munnleg opplysning frå Audun Gjengedal til Hans P. Hosar sommaren 2011.</ref> Sidan vart det tradisjon med russerevy. Natt til 17. mai køyrde grønrussen rundt i bygdene og hengde opp plakatar med humoristiske, gjerne sterkt sarkastiske kommentarar til folk og forhold i samtida. Også ein skuletur vart gjerne gjennomført siste året. Grønrussen 1955 var til dømes i Oslo. Seinare var København fleire gonger reisemålet. | ||