MB «Pokal»: Forskjell mellom sideversjoner

'''[[MB «Pokal»]]''' MB Pokal» M-80-HØ. Kjennesignal:LHAF. Heilt sidan artikkelen om «Pokal» var lagt ut har ein trudd at  båten var bygd i Ølve. Ein med båt interesse, Eirik Graue, har leita seg fram til at «Pokal» er bygd hos Edvard Løfalds båtbyggeri på Løfaldstrand i Hardanger. Graue har leitt i alle register, men finn ikkje «Pokal» nemnd nokon stad.  

Til vanleg var det Hans O. som var skipper på «Pokal». Den fyrste tida før det vart vanleg med kystskipper eksamen vart det halde kurs rundt i kring på skular og bedehus som gav kunnskap for fiskeskipperar og andre. Hans O. hadde gått nokre av desse kursa, so kalla «jordmorkurs». At han var ein dugande skipper er det ikkje tvil om.  

Begge eigarane var såleis kapable som båtførarar. Då tok sjølivet til for Olav H. og det førte han til eit mangslunge liv på sjøen. Seinare sigla han som skipper på mange slags fartøy – frå Sør Afrika til Amerika. Han har mangt å fortelle så kanskje er det råd å få fatt i litt av den historia også.</onlyinclude>  

{{thumb|Arne_Longva_setgangane_2.jpg | Karane til høgre er i gang med å feste planke nummer to. Dei til venstre skal  ta malane for neste planke. Røyken bak skroget kjem frå den vedfyrte stimkjelen.}}

I merkeregisteret for 1938 har båten desse måla: 54,5/15,4/7,5 og har 40 hk Wichmann motor. Båten var ombygd i 1937 til 64,8 engelske fot. Det betyr i reine ord ei forlenging, så langt ein finn ut er det gjort i Hardanger.

«Pokal» var ombygd på Vik Båtbyggeri  i Høydalen i 1949 sjå. [[L/L_Vik_Båtbyggeri#Om_båtar_og_båtbygging|båtlista for Vik]]. Båten fekk då rana, utlagd, baug og kryssarhekk. I merkeregisteret for 1958 er måla oppgitt til, 64,0/16,8/8,4. I «Herøybåtar i Hundre år» er lengste lengd oppgitt til 21,6 m. det er 70,9 engelske fot eller 68,8 norske fot. Ved om bygging i 1949 var båten forhøya med to eller tre plankar.  

Dette er ei omfattande ombygging, når båten skal forhøyast så må heile dekket rivast og også skandeksplanken m.m. På innsida, ut med tankane og bjelkevegar og sameleis innreiing i kahytt og lugar. Nokre av spanta må få høveleg omskot til den ynskte høgd. Truleg er det eit nytt tømmer på kvart spant som får den nye høgda. På om lag annakvart spant vert det laga plass for rekkestøtter.  

Her har eg vore litt i tvil om Vik Båtbyggeri utførte sveising sjølve på denne tid. I artikkelen om «Varnes» står det at utstyr til sveising fekk bedrifta i 1950, samtidig med vekselstraum til bedriftene i Høydalen. Når «Pokal» var på Vik  

Båtbyggeri for ombygging i 1949 tilseier det at stålarbeid vart utført hos andre og då mest sansynleg Volda Mek.  

Olav H. Sævik meiner å hugse at det vart bygd ny stålkaising. Den var i full høgd med galgedekk på beggesider. Overbygget vart då sjølsagt nytt og bygd i tre. Frå keising-gangen og vidare bak var ståldelen så høg som nødvendig for høgda i kahytta, dei burde få stå oppreist når dei drog på seg broka. Over kahytta var det meininga å lage messe men det vart i staden brukt til vegnrom. Kahytta hadde fire køyplassar, med nedgang frå keising-gangen. Vis a vis var eit lite enkelt toalett. Maskinnedgang var også frå keising-gangen men på styrbord side. Byssa var heilt framme. Babord gang hadde tett sidevegg med dør forover. Det var den vanlege løysinga, her kunne mannskapet henge oljekleda. Var der maskinrist så var det fin tørkeplass til støvlane. På bilde ser det ut for at rorhuset er bygt tradisjonelt i tre med rorhusfront i truleg teak. I lugaren forut var det køyplassar til 8 mann.

«Pokal» var utstyrt med peilar og ekkolodd (kanskje Scam?), sendaren var Robertson, amerikansk bygd og kom som Marshallhjelp. Det var galgedekk på begge sider, med livbåt på babord side. Lukekarm og kappe har nok også vore bygt i stål når keisinga var det. Her må ein skyte inn at vekselstraum kom til Høydalen fyrst på 1950 talet. Før den tid vart sveisearbeid utført på Volda mekaniske verkstad, anten av egne arbeidarar eller som leigearbeid. Etter at vekselstraumen var komen til bygda vart alt stålarbeid utført på båtbyggeriet

Når «Pokal» var under ombygging i Høydalen tok Hans O. turen inn fjordane for å sjå kor arbeidet gjekk. Han hadde då ein 18 fots klinker, vist nok bygd på Bjørneset, med ein 2 hk Rubb '''frislagsmotor'''. Dette var ein tur som tok 5 - 6 timar. Sonen Olav var med, han hugsar det som ein langtekkjeleg tur. Faren laga eit lite «sjygn» i bauen av presenning for verste trekken. Olav var 7 – 8 år.  

Hans Lennart Sævik, f.26.03.1967, soneson til Hans O. Sævik har skrive om bruk av båten til fiskeri og andre hendingar for den som har sjøen som leveveg. Frå 1940 og tur nordover med verditransport for Norges Bank. Han har far og bestefar som kilde.

På 30-talet var det viktig å få til eit salslag for håbrand fiskarane og i 1933 vart det prøvd skipa et felles salslag for Vestlandet. Dette vart mislukka og Håbrand fiskarane i Måløy og i Møre og Romsdal skipa et felles lag som dei kalla «Møre og Måløy Håbrandsfiskeres Foreining». Laget skulle vere ein salsorganisasjon med sete i Bergen. Hans O. Sævik («Pokal») vart vald til formann. 17. februar 1934 vart det vedteke å opne kontoret og setje salsapparatet i gang frå same dag. I oktober 1934 vart laget utvida til Vestlandet og fekk namnet "Håbrandsfiskernes Forening". Dette laget vart såleis ein organisasjon for håbrandsfiskerane på Vestlandet, og styret arbeidde for å få all håbrandomsetnad lagt under sitt salsapparat.

Dette vart fortalt til meg av bestefar. Hendinga er skildra også i eit opptak med Ole Sulebakk i 1984, dette er gengitt i boka Herøybåtar i 100 år (1998).}}

Turid Wammer har skrive eit stykke som heiter [https://www.norges-bank.no/globalassets/upload/images/tidslinje/talerartikler/gulltransporten_nnum_2011.pdf Gulltransporten 1940]. Her kan ein lese at M/S Grimsøy var lasta med 9 millionar kroner i store sedlar, som hadde blitt henta ut av hvelva i den norske bank på Lillehammer, Hamar, Gjøvik og Ålesund. Desse pengane vart seinare brukt til å finansiere hemmeleg motstandsarbeid i Noreg.

==Om fiskeri==

Etter nyttår var det Seifiske fram til storsild fiske tok til i januar/februar. Det blei da brukt seigarn på Aktivneset - Svatongane og Haltenbanken. Etter påske når silda og Seifiske var over, gjekk dei oftast syd og vest om Irland etter håbrand.  Eller håbrand i Nordsjøen, Når dei gjekk vestover gjekk dei Caledonia kanalen for å spare tid, dei gjekk inn slusene ved Inverness. Kom inn som regel om morgonen og gjekk ut igjen nord om Glasgow i vest etter 8-10 timer seglas gjennom Lockness og i kanalen. Der var kunn dagseilas kan Olav fortelje.

Sommar og seinsommar kunne det være brugde fiske, Brugde og Håbrands fiske blei stundom drive kombinert. Dei drifta i Nordsjøen, på Tampen og Storegga, ved Shetland og Ferøyane. Det kunne tildels være godt Brugde fiskeri heilt nord til Træna. Dei prøvde og Makrellharping då utfrå Egersund eller Farsund.  

Tidvis gjekk dei sydover med Håbrandsline om sommaren og kunne gjere gode tura heilt oppunder land ved Lista og Egersund. Då sette dei flyteline heilt oppunder land og utover på djupna. Enkelte år kunne dei og rigge seg ut etter Håkjerringsfiske, da ved Ferøyane og i Danskestreetet det var i April -Mai og dei var heime ca. til Slåtten, jonsok.  

Haustane Håbrandsline og ofte hadde dei seg gode turar mellom jul og nyttår vest på tampen og Aktivneset. Gjekk da 3 juledag å kom heim til nyttår. Det var ofte stor fisk dei fekk da kan Olav fortelje.  

Pokal var og rigga for Tobis tråling, og enkelte hausta dreiv dei partråling ilag med M/k «Packing».  

Båten var i aktivt brukt og dei omstilte seg til dei fiskeri som var aktuelle.  

Eg var aldri med denne båten, den var seld før eg var fødd. Utdanna meg til skipper i Ålesund ferdig i 91. Eg har drive fiskeri og Supply, som fiskar og skipper. Siste  

==Tal mann på forskjellig fiskeri==

*Sildefiske med drivgarn, 10 mann. *Seidegarn også 10 mann. *Makrellharping 5 mann. *Brugde, Håbrand og Håkjerring fiske 5 mann. Nokre av desse turane var ikkje Hans O. med, då var Jarle Remøy skipper.

Turane etter Håkjerring heile havet nord til Danskestredet var lange turar, då bunkra dei 5000 l disel på tankane og ein del disel i fat på dekk. Ferskvasstanken var på 1600 l.