Veiledere, Administratorer, Skribenter
4 496
redigeringer
→Flytting av stølar?: Mjølver neppe støl i breadalen
(→Flytting av stølar?: Mjølver neppe støl i breadalen) |
|||
| Linje 104: | Linje 104: | ||
Li og bruka som stammar frå Øvre Mjølver (Mjølver (bnr. 1), [[Bukveen (Jostedalen)|Bukveen]], [[Pikhaug (Jostedalen)|Pikhaug]] og [[Kleivi (Jostedalen)|Kleivi]]) har vårstøl på Liastølen ca 2 km aust for Mjølvergrendi. Fjellstølen har dei på Øyastølen ca 10 km nord for Mjølver og 3 km nord for Fåbergstølen. | Li og bruka som stammar frå Øvre Mjølver (Mjølver (bnr. 1), [[Bukveen (Jostedalen)|Bukveen]], [[Pikhaug (Jostedalen)|Pikhaug]] og [[Kleivi (Jostedalen)|Kleivi]]) har vårstøl på Liastølen ca 2 km aust for Mjølvergrendi. Fjellstølen har dei på Øyastølen ca 10 km nord for Mjølver og 3 km nord for Fåbergstølen. | ||
Bruka [[Nigard (Jostedalen)|Nigard]], [[Bjørkehaugen (Jostedalen)|Bjørkehaugen]], [[Svori (Jostedalen)|Svori]] (utskild frå Bjørkehaugen) og dessutan [[Elvekrok (Jostedalen)|Elvekrok]] kjem i den andre gruppa. Mjølver-bruka hadde vårstølar på | Bruka [[Nigard (Jostedalen)|Nigard]], [[Bjørkehaugen (Jostedalen)|Bjørkehaugen]], [[Svori (Jostedalen)|Svori]] (utskild frå Bjørkehaugen) og dessutan [[Elvekrok (Jostedalen)|Elvekrok]] kjem i den andre gruppa. Mjølver-bruka hadde vårstølar på Berget i området der [[Breheimsenteret]] no ligg medan Elvekrok hadde vårstøl på Tråi på austsida av elva. Men bruka har den same fjellstølen: Bjørnstegane, som ligg ca 5 km nord for Mjølver og 3 km sør for Fåbergstølen. | ||
Det er uvisst når desse stølane vart tekne i bruk og kva som var opphavet til at bruka under Mjølver fekk seg stølar på ulike stader. Det er likevel påfallande at dei nordvende bruka (Øvre Mjølver-bruka og Li) har etter måten gode stølsområde på Liastølen og Øystølen medan dei sørvende bruka har dei skrinnare stølsområda i Tråi, Berget og Bjørnstegane. Unntaket er [[Hellebø (Jostedalen)|Hellebø]] som stammar frå Øvre Mjølver-bruka. Men det vart frådelt så seint som i 1915 og måtte nok ta til takke med den dårlegaste fjellstølen. | Det er uvisst når desse stølane vart tekne i bruk og kva som var opphavet til at bruka under Mjølver fekk seg stølar på ulike stader. Det er likevel påfallande at dei nordvende bruka (Øvre Mjølver-bruka og Li) har etter måten gode stølsområde på Liastølen og Øystølen medan dei sørvende bruka har dei skrinnare stølsområda i Tråi, Berget og Bjørnstegane. Unntaket er [[Hellebø (Jostedalen)|Hellebø]] som stammar frå Øvre Mjølver-bruka. Men det vart frådelt så seint som i 1915 og måtte nok ta til takke med den dårlegaste fjellstølen. | ||
Ein rimeleg teori kan difor vere at dei sørvende bruka, iallfall Nigard og Bjørkehaugen, opphavleg hadde både vårstøl og fjellstøl [[Nigardsbreen|Nigardsbredalen]]. Då breen gjekk fram, måtte bruka flytte stølane og ta til takke med skrinnare område. Vårstølen på | Ein rimeleg teori kan difor vere at dei sørvende bruka, iallfall Nigard og Bjørkehaugen, opphavleg hadde både vårstøl og fjellstøl [[Nigardsbreen|Nigardsbredalen]]. Då breen gjekk fram, måtte bruka flytte stølane og ta til takke med skrinnare område. Vårstølen på Berget, rett framafor breen er det tydelegaste vitnemålet om at ein trekte stølen så langt aust som det var naudsynt, berre ca 350 meter unna brefronten i 1740-åra. Elvekrok skil seg noko ut ved å liggje på austsida av Jostedøla. Det kan hende Elvekrok opphavleg hadde fjellstøl i Bjørnstegane, ikkje Nigardsbredalen, og at Mjølver-bruka seinare fekk løyve av jordeigaren til å ha fjellstøl her i lag med Elvekrok. | ||
Mjølver vart rekna som uskadd i 1742, og det kan tyde på at bruket neppe hadde vår- eller sommarstølar i Breadalen før framrykkinga til breen. | |||
Det kjende dømet på flytting av fjellstølar på same tida er då stølane til [[Grov (Jostedalen)|Grov]] og [[Bergset (Jostedalen)|Bergset]] i [[Bergsetdalen]] var så øydelagde av breen at gardane i 1684 måtte få løyve til å støle i Geisdalen. Når Bergset og Grov før framrykkinga til breane kunne nøye seg med fjellstølar i Bergsetdalen, er det høgst rimeleg at Mjølver-bruka kunne nøye seg med stølar i Nigardsbredalen. | Det kjende dømet på flytting av fjellstølar på same tida er då stølane til [[Grov (Jostedalen)|Grov]] og [[Bergset (Jostedalen)|Bergset]] i [[Bergsetdalen]] var så øydelagde av breen at gardane i 1684 måtte få løyve til å støle i Geisdalen. Når Bergset og Grov før framrykkinga til breane kunne nøye seg med fjellstølar i Bergsetdalen, er det høgst rimeleg at Mjølver-bruka kunne nøye seg med stølar i Nigardsbredalen. | ||