Veiledere, Administratorer
172 698
redigeringer
korr.
m (Teksterstatting – «fylke = Aust-Agder» til «fylke = Agder») |
(korr.) |
||
| Linje 26: | Linje 26: | ||
Om gardsnamnet skriv Amund B. Larsen (''Norske Gaardnavne'' VIII, 213) at «sidste Led er Dialektens ''Døl'', f., liden Dal. 1ste Led er vistnok ''Mosi'', m, mosebevoxet myr.». Denne tolkinga er ikkje urimeleg, men me skal taka med at ordet 'døl' etter [[Ivar Aasen]] (''Norsk Ordbog'' 123) også har tydinga «Engstykke tæt ved Husene; meget græsrig Eng». Om ein torer leggje den sistnemnde tydinga til grunn, vil ho peike i retning av at Mosdøl opphavleg har vorte dela ifrå ein eldre gard, og det vil me vil halde for truleg også av andre grunnar. For Byklum er utan tvil eldste garden i Kyrkjebygdi, medan Mosdøl og [[Gjerden (Bykle gnr 15)|Gjerden]] båe er sekundære i høve til denne. Men så må ein då leggje til at delinga må ha funne stad svært langt att i tida, iallfall fyre [[Svartedauden]] og kanskje endå langt tidlegare.</onlyinclude> | Om gardsnamnet skriv Amund B. Larsen (''Norske Gaardnavne'' VIII, 213) at «sidste Led er Dialektens ''Døl'', f., liden Dal. 1ste Led er vistnok ''Mosi'', m, mosebevoxet myr.». Denne tolkinga er ikkje urimeleg, men me skal taka med at ordet 'døl' etter [[Ivar Aasen]] (''Norsk Ordbog'' 123) også har tydinga «Engstykke tæt ved Husene; meget græsrig Eng». Om ein torer leggje den sistnemnde tydinga til grunn, vil ho peike i retning av at Mosdøl opphavleg har vorte dela ifrå ein eldre gard, og det vil me vil halde for truleg også av andre grunnar. For Byklum er utan tvil eldste garden i Kyrkjebygdi, medan Mosdøl og [[Gjerden (Bykle gnr 15)|Gjerden]] båe er sekundære i høve til denne. Men så må ein då leggje til at delinga må ha funne stad svært langt att i tida, iallfall fyre [[Svartedauden]] og kanskje endå langt tidlegare.</onlyinclude> | ||
I 1624-jordeboka er Mosdøl oppførd som såkalla [[øydegard]] med ei [[landskyld]] på 1 1/2 hud eller 15 kalveskinn. Her var to oppsitjarar, men me trur ikkje at her var meir enn eitt bruk ved det leitet. I [[skattematrikkelen frå 1645]] er her to brukseiningar | I 1624-jordeboka er Mosdøl oppførd som såkalla [[øydegard]] med ei [[landskyld]] på 1 1/2 hud eller 15 kalveskinn. Her var to oppsitjarar, men me trur ikkje at her var meir enn eitt bruk ved det leitet. I [[skattematrikkelen frå 1645]] er her to brukseiningar på 6 kalveskinn kvar, slik at den samla skylda då er redusert til 12 skinn. Såleis er det framleis i 1665, men innan [[matrikkelframlegget frå 1723]] vart skrive har den eine av dei to eldre einingane vorte dela i 2, slik at her då var to bruk på 3 kalveskinn og eitt på 6. Dei to fyrste har løpenummer 26 og 27, og tilsvarar dei seinare [[Lunden (Bykle gnr 13/1)|Lunden]] og [[Berget (Bykle gnr 13/2)|Berget]], medan det tredje, som er det største, har lnr 28 og tilsvarar det seinare [[Mosdøl (Bykle gnr 13/3)|bnr 3]]. Dei opprekna einingane vart ståande med same skyldvurderinga fram til [[1838-matrikkelen]], men då vert garden oppførd med ei gamal skyld på 15 skinn. | ||
Dette kjem av at [[Torsbu (Bykle gnr 13/4)|Torsbu]], som hadde gamalt lnr 32, hadde vorte gjeve bnr 4 under Mosdøl i staden for å verta ført under Byklum, der det logisk sett burde høyre heime, og der det faktisk også hadde vore ført tidlegare. Me har ikkje funne anna forklaring på dette enn at oppsitjaren i Torsbu på 1830-talet var frå Mosdøl, men i alle høve vart Mosdøl i den nye matrikkelen i 1838 registrert med 4 bruk. Av desse sto Lunden og Berget i 99 skilling kvar, bnr 3 i 127 skill og Torsbu i 45 skill, i alt 3 skylddalar 1 ort 19 skill. Om me så hoppar fram til nyaste matrikkelen, som kom i 1886, ser me at Lunden då vart sett til 1,93 skyldmark, Berget til 1,60, bnr 3 til 2,96 og Torsbu til 0,43. | Dette kjem av at [[Torsbu (Bykle gnr 13/4)|Torsbu]], som hadde gamalt lnr 32, hadde vorte gjeve bnr 4 under Mosdøl i staden for å verta ført under Byklum, der det logisk sett burde høyre heime, og der det faktisk også hadde vore ført tidlegare. Me har ikkje funne anna forklaring på dette enn at oppsitjaren i Torsbu på 1830-talet var frå Mosdøl, men i alle høve vart Mosdøl i den nye matrikkelen i 1838 registrert med 4 bruk. Av desse sto Lunden og Berget i 99 skilling kvar, bnr 3 i 127 skill og Torsbu i 45 skill, i alt 3 skylddalar 1 ort 19 skill. Om me så hoppar fram til nyaste matrikkelen, som kom i 1886, ser me at Lunden då vart sett til 1,93 skyldmark, Berget til 1,60, bnr 3 til 2,96 og Torsbu til 0,43. | ||