276 671
redigeringer
m
Robot: Endrer mal: Folketelling bosted land
(→Bruksdeling og sjølveige: retta årstal) |
m (Robot: Endrer mal: Folketelling bosted land) |
||
| (14 mellomliggende versjoner av 5 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{Infoboks gard | {{Infoboks gard | ||
| målform = nn | |||
| bgfarge = | | bgfarge = | ||
| navn = Nigard | | navn = Nigard | ||
| bilde = Nigard Knudsen.png | | bilde = Nigard Knudsen.png | ||
| bildestr = Nigard, fotografert av Knud Knudsen i 1870-åra | | bildestr = Nigard, fotografert av Knud Knudsen i 1870-åra. | ||
| bildetekst = | | bildetekst = | ||
| altnavn = (Nedre) Mjølver | | altnavn = (Nedre) Mjølver | ||
| førstnevnt = | | førstnevnt = | ||
| ryddet = | | ryddet = | ||
| sted = Jostedalen | | sted = [[Jostedalen]] | ||
| kommune = Luster | | sokn = [[Jostedalen sokn|Jostedalen]] | ||
| fylke = | | kommune = [[Luster kommune|Luster]] | ||
| fylke = [[Vestland fylke|Vestland]] | |||
| gnr = 202 | | gnr = 202 | ||
| bnr = 3 | | bnr = 3 | ||
| Linje 20: | Linje 22: | ||
}} | }} | ||
{{ | {{Thumb|Nigard frå sør.jpg|Nigard frå sør. Bnr. 3 med stovehus og uthus til høgre, stovehuset til bnr. 4 på venstre sida av vegen.|[[Bruker:Oddloho|Oddmund L. Hoel]] (2012)}} | ||
{{Thumb|Nigard frå nord.JPG|Nigard frå nord. Bnr. 4 i framgrunnen med stabburet som kan vere frå 1700-talet. Tunet til bnr. 3 på nedsida av vegen.|[[Bruker:Oddloho|Oddmund L. Hoel]] (2012)}} | |||
{{ | <onlyinclude><includeonly>{{thumb|Nigard Knudsen.png|Nigard, fotografert av Knud Knudsen i 1870-åra.}}</includeonly> | ||
'''[[Nigard (Jostedalen)|Nigard]]''' (gnr. 202/3) er eit gardsbruk under matrikkelgarden [[Mjølver (Jostedalen)|Mjølver]] i [[Jostedal|Jostedalen]], [[Luster kommune]]. Bruket har gjeve namnet til den kjende [[Nigardsbreen]] som har skapt stor dramatikk i soga til Nigard. </onlyinclude> | |||
'''[[Nigard (Jostedalen)|Nigard]]''' ( | |||
==Ein storgard== | ==Ein storgard== | ||
| Linje 35: | Linje 35: | ||
==Øydelagt av breen== | ==Øydelagt av breen== | ||
Nigard var bruket som vart hardast råka av den sterke framrykkinga til | <onlyinclude>Nigard var bruket som vart hardast råka av den sterke framrykkinga til Nigardsbreen frå slutten av 1600-talet til midten av 1700-talet. | ||
Den fyrste kjelda som fortel om problem for | Den fyrste kjelda som fortel om problem for Nigard, er [[matrikkelutkastet frå 1723]]. Her heiter det at «breen forøges frem Voxer og fremskyder sig alt dybere og dybere ofver gaardens tilliggende marcher, og kand formedelst kulden udaf samme Jisfield, ingen sæd voxe».<noinclude><ref>[http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=2218 Skade av breen i Mjølver (1723)] (Jostedal historielag)</ref></noinclude> Matrikkelkommisjonen gjorde difor framlegg om ei nedsetjing av skatten med 12 merker smør (ca 1/5 reduksjon). Dette var den einaste garden i Jostedalen der det var framlegg om reduksjon, men matrikkelen vart aldri sett i kraft. </onlyinclude><onlyinclude>På hausttinget 1735 vart det teke opp eit tingsvitne der allmugen vitna at «breen nu paa et steen Kast, nær gaardens huuse har nærmet sig». Størstedelen av beite- og [[slåttemark]]a til den gamle storgarden var bortteken, og leiglendingen [[Guttorm Johannesson Nigard]] måtte tigge både såkorn og eiga føde. Gardeigaren [[Christopher Munthe]] hadde ikkje fått betaling for jordleiga på årevis.</onlyinclude><ref>[http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=1149 Tingsvitne 1735] (Jostedal historielag)</ref> | ||
På hausttinget 1735 vart det teke opp eit tingsvitne der allmugen vitna at | |||
Under ei avtaksforretning 22.-23. august 1742 vert det opplyst at bruket var "forladt for 4de aar siden" (altså 1738), og at breen berre låg 20 alen (12,5 meter) frå dei fråflytte husa. Landskylda på bruket vart no teken heilt vekk, og Nigard vart stroken frå matrikkelen.<ref>[http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=1146 Avtaksforretningar 1742] (Jostedal historielag)</ref> | Under ei avtaksforretning 22.-23. august 1742 vert det opplyst at bruket var "forladt for 4de aar siden" (altså 1738), og at breen berre låg 20 alen (12,5 meter) frå dei fråflytte husa. Landskylda på bruket vart no teken heilt vekk, og Nigard vart stroken frå matrikkelen.<ref>[http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=1146 Avtaksforretningar 1742] (Jostedal historielag)</ref> | ||
| Linje 68: | Linje 66: | ||
==Notar== | ==Notar== | ||
<references/> | <references /> | ||
==Kjelder og litteratur== | ==Kjelder og litteratur== | ||
* | *{{Folketelling|bf01058399000200|Nigaard|1801|Jostedal prestegjeld|nn}}. | ||
*{{Folketelling|bf01038262000761|Mjelvær|1865|Jostedal prestegjeld|nn}}. | |||
*Foss, Mathias. (1802). Justedalens kortelige Beskrivelse. Magazin for Danmark og Norges topographiske, oekonomiske og statistiske Beskrivelse, 2 (nr. 1), 1-44. ([http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=190 Digital utgåve], Jostedal historielag) | *Foss, Mathias. (1802). Justedalens kortelige Beskrivelse. Magazin for Danmark og Norges topographiske, oekonomiske og statistiske Beskrivelse, 2 (nr. 1), 1-44. ([http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=190 Digital utgåve], Jostedal historielag) | ||
*Bohr, Gottfred. (1820). Om Iisbræerne i Justedalen og om Lodalskaabe. Særtrykk av Blandinger, eller Læsning for begge Kjön. Et Hæfteskrift. Christiania. ([http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=124 Digital utgåve], Jostedal historielag) | *Bohr, Gottfred. (1820). Om Iisbræerne i Justedalen og om Lodalskaabe. Særtrykk av Blandinger, eller Læsning for begge Kjön. Et Hæfteskrift. Christiania. ([http://www.historielaget.jostedal.no/?page_id=124 Digital utgåve], Jostedal historielag) | ||
*Øyane | *{{Øyane 1994}} Side 651-655. | ||
[[Kategori:Jostedalen]] | [[Kategori:Jostedalen]] | ||
[[Kategori:Garder | [[Kategori:Garder]] | ||
[[Kategori:Luster kommune]] | |||
{{ | {{F2}} | ||
{{nn}} | |||
}} | |||
{{Artikkelkoord|61|39|30|N|7|16|33|Ø}} | {{Artikkelkoord|61|39|30|N|7|16|33|Ø}} | ||