Ola J. Rise: Forskjell mellom sideversjoner

{{thumb høyre|Ola J. Rise.jpg|Ola J. Rise 1952|Cornelius Jacobsen.}}

{{thumb høyre|Ola J. Rise som ungdom.jpg|Ein litt yngre Ola|Ukjend.}}

'''[[Ola J. Rise]]''' (fødd i [[Oppdal]] 15. januar [[1877]], død same stad 26. august [[1954]]) var ektemann, far, redaktør, lokalhistorikar, bokhandlar, spelemann, skodespelar, ungdomslagsmann, målmann, politikar, fredsaktivist, fråhaldsmann, kooperatør, komponist, og utvandrar, men elles det ein med gode grunnar kan kalle ein samfunnsengasjert mann; i Amerika så vel som i Oppdal – i poesien så vel som i prosa. Han «sto som ein stolpe i alt kulturliv i Oppdal», da [[Olav Dalgard]] vaks opp.

{{thumb høyre|Brudebilde . Ola J. og Marit Rise.jpg|Ola og Marit vart gifte i Minnesota høsten 1903. Foto utlånt av Ola Ø. Hoel.}}

Ola var fødd på gardsbruket Nødder Søsto av Rise i [[Drivdalen]]. Foreldra var gardbrukarparet John (Jo) Evensen Mjøen (1837-1924) og Ragnhild Olsdotter Ekrann (1839-1910).  

Barndomsheimen låg nær Rise skyss-skifte, og det var venteleg her grunnlaget vart lagt for det vidsyn og menneskesyn som leidde til dei gode samkvem med andre han seinare skulle bli så kjend for. Faren Jo, som var frå Ner Oppesto Mjøa, var kjent som ein flink spelemann på fele. Han skal elles ha vore ein altmoglegmann, som aldri sto opprådd for noko i det han hadde føre seg. Mor Ragnhild var frå garden Ekrann, med slekt frå [[Vågå]]. Ho var som ei open bok for Ola-guten. Ho fortalde frå gamal tid, som igjen ga Ola kjelder å ausa frå når han vart vaksen.  

{{thumb høyre|Farmen på prærien.jpg|Farmen på prærien. Tegnet etter gammelt foto av Tone Rise Viken.}}

{{thumb høyre|Marit og Ola J. Rise.jpg|Marit og Ola på troppa på Nordmjøsetra 1944|Ivar Hoel.}}

{{thumb høyre|Ragnfrid akvarell.jpg|Ragnfrid med veven. Akvarell av Bjarne Rise|Helga Hoel.}}

{{thumb høyre|Fredskortet Ola J Rise ga ut.jpg|Ola Rise sitt fredskort frå 1916}}

I [[1916]] laga han eit fredskort, for eiga rekning og risiko. Det vart publisert på landsmål og bokmål i Norge, men også i [[Sverige]] og [[Danmark]] gjekk kortet med den manande teksten: «Vor broder myrdet 1914-1916. Visere og større er liv for menneskeheten en død og drap for fyrster og landegrænser.» Vi ser at han ville utrette noe for fred og avspenning.

{{thumb høyre|Oppdalsboka-komplett-2-bind.jpg|Oppdalsboka}}

Historikaren i Ola J. Rise vart for alvor vekt i [[1919]]. Då var han deltakar på eit folkeminnegranskarkurs på [[Hamar]]. Vel heimkomen vart han med på å skipa «Historielaget for Orkdølafylket» den 5. januar [[1920]]. Her vart han både formann og skriftstyrar i lagets årbok ''Orkdølafylket'' . Alt i [[1921]] vart han styrelem i [[Landslaget for Bygde- og Byhistorie]].

Språket i storverket hans er eit godt døme på kor fin ei dialekt dei har i Oppdal.