Ola Martinus Høgåsen: Forskjell mellom sideversjoner

<onlyinclude>Høgåsen gjorde seg sterkt gjeldande på ei lang rad samfunns- og kulturområde, mest regionalt i [[Gudbrandsdalen]], men også på landsbasis. Han var norskdomsmann og sosialist. Han gjekk mykje i bunad, og omsette [[Internasjonalen]] til nynorsk. Det meste av yrkeslivet sitt verka han i Gudbrandsdalen ([[Nord-Fron]] og Vågå). I båe desse kommunane var han politisk aktiv for [[Arbeidarpartiet]]. I Nord-Fron var han mellom anna varaordførar i seks år, og i Vågå var han ordførar 1946-1951. Han var ein markant og aktiv motstandar av tyskar- og NS-regimet 1940-1945. Frå 1945 til han gjekk bort var han redaktør for [[Årbok for Gudbrandsdalen]]. </onlyinclude>

== Familie, oppvekst og utdanning ==

Høgåsen var gift med Helga Oppheim, dotter av gardbrukarparet Sjugurd og Mari Oppheim. Ola Martinus og Helga Høgåsen fekk tre søner og ei dotter.

== Yrkeslivet ==

Familien budde i klokkargarden [[Grindstugu]]. Utleiga vart trekt attende av NS-styret under krigen, men Høgåsen fekk etter krigen kjøpt den vesle garden.

== Politikk og samfunnsengasjement elles ==

Høgåsen var sterkt engasjert i mange saker, og var ikkje redd for å ta på seg arbeidsoppgåver og ansvar på dei felta han brann for. Følgjande oversyn over engasjement og tillitsverv viser både breidda i interesser og omfanget av den frivillige innsatsen han la ned:

=== Partiarbeid og kommunale verv ===

*Formann i Nord-Fron arbeidarparti.

*Medlem av Vågå heradsstyre 1945-1960, ordførar 1946-1951.

=== Gymnassaka ===

Frå 1920-åra, kanskje før, hadde det vore arbeidd for skipe eit landsgymnas i [[Hamar bispedøme]]. Som formann i [[Gudbrandsdal gymnaslag]] fekk Høgåsen i slutten av 1930-åra i gang eit samarbeid mellom 13 kommunar om dette. I 1946 kunne [[Gudbrandsdal offentlege landsgymnas]] ta til med verksemda på [[Vinstra]] i Nord-Fron. Høgåsen var i mange år medlem i forstandarskapet for gymnaset.

=== Lærarlaget ===

Høgåsen var aktiv i [[Norsk lærarlag]], mellom anna som formann i Vågå lærarlag og i Oppland lærarlag. Det gjorde sitt til å styrke hans innsats for læraraksjonen mot nazifiseringa under okkupasjonen.

=== Småbrukarrørsla ===

Særleg i den tida han var i Skåbu og Kvam var Høgåsen aktiv i småbrukarrørsla. Han var formann i grendelaget Sjoa småbrukarlag og i heradssamskipnaden Nord-Fron småbrukarlag Han var dessutan sekretær i bureisingslaget i Nord-Fron.  

=== Fråhald ===

Høgåsens fråhaldsengasjement var forankra i arbeidarrørsla, men han var også verksam i IOGT. Han var formann i Kvam arbeidarfråhaldslag og medlem i landsstyret for Arbeidernes avholdslandslag.  

== Målreising, lokalhistorie og anna kulturengasjement ==

Julekvelden 1941 fekk Høgåsen avskilsbrev som lærar, grunngjeve med at han det føregåande året hadde synt «fiendtleg innstilling til N.S. og nyordninga og virket i de oppløste partiers ånd». Han livnærde seg deretter dels som gardsarbeidar, dels som omreisande bokseljar m.m. Reisinga gav han høve til å drive illegalt arbeid i heile Gudbrandsdalen. I samband med læraraksjonen vart han våren og sommaren 1942 arrestert to gonger. Han unngjekk å bli send til [[Kirkenes]], da han jo ikkje lenger var lærar, og slapp fri båe gongane. Frå 1. juli fekk han forbod mot å opphalde seg i Vågå. Dei følgjande tida budde han i [[Bøverdalen]] og andre stader i Lom, Grue og Skåbu. Frå mai 1943 og heilt til freden kom, budde familien hjå [[Kristen Aanstad|Kristen og Livø Aanstad]] på [[Sygard Ånstad]] i Skjåk, der Høgåsen offisielt var tilsett som gardsarbeidar.  

== Diktaren ==

Høgåsen har mellom anna gjeve ut to diktsamlingar (Vårbekk vaknar: Klunk på ymse strenger, 1923, Kolbein Sterke og andre kvæde: Dikt for bonde- og arbeidarungdomen,1929) og fleire barnebøker med forteljingar og songar. For ei av barnebøkene, Mat for Mons, 1939, vart han tildelt Melsom-prisen i 1940. Han har elles skrive ei mengd dikt, songar og forteljingar som har vore publiserte i ymse blad, årbøker osv. Nynorskversjonen av Internasjonalen vart fyrst publisert i Kolbein Sterke.

== Bibliografi ==