Veiledere, Administratorer
9 134
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 5: | Linje 5: | ||
== Bakgrunn == | == Bakgrunn == | ||
Pål Kluften skal vera fødd i eit eldhus i grenda Ruste i Nord-Fron. Foreldra var ugifte arbeidsfolk. Mora heitte Marit Pålsdotter Kluften (fødd 1858), dotter av husmannsfolka Paul Nilsen og Embjørg Johannesdotter på plassen Kluften under garden Bø. Ho døydde da Pål var åtte år gammal. Han flytta da til far sin, Iver Larsen Kongslibakken. Iver var fødd i 1858. Under dåpsinnførsla til Pål i kyrkjeboka 17. mars 1889, er faren oppført som ungkar og innerst Iver Larsen Liabakken. I folketeljinga 1900 finn vi far og son på rydningsplassen Søre Grind (under gnr. 49.1 Nordre Grind). Faren er dagarbeidar og Pål går i folkeskulen. | Pål Kluften skal vera fødd i eit eldhus i grenda Ruste i Nord-Fron. Foreldra var ugifte arbeidsfolk. Mora heitte Marit Pålsdotter Kluften (fødd 1858), dotter av husmannsfolka Paul Nilsen og Embjørg Johannesdotter på plassen Kluften under garden Bø. Ho døydde da Pål var åtte år gammal. Han flytta da til far sin, Iver Larsen Kongslibakken. Iver var fødd i 1858. Under dåpsinnførsla til Pål i kyrkjeboka 17. mars 1889, er faren oppført som ungkar og [[innerst]] Iver Larsen Liabakken. I folketeljinga 1900 finn vi far og son på rydningsplassen Søre Grind (under gnr. 49.1 Nordre Grind). Faren er dagarbeidar og Pål går i folkeskulen. | ||
== Fagopplæring og yrkesverksemd == | == Fagopplæring og yrkesverksemd == | ||
| Linje 12: | Linje 12: | ||
Kluften arbeidde i seks år som typograf i Drammen i arbeidaravisa [[Fremtiden]] under redaktør [[Torgeir Vraa]]. | Kluften arbeidde i seks år som typograf i Drammen i arbeidaravisa [[Fremtiden]] under redaktør [[Torgeir Vraa]]. | ||
I 1913 flytta familien til Ringebu, der Kluften vart tilsett i trykkeriet til [[Bertrand Narvesen]]. Frå 1935 dreiv åtte og dreiv han Gudbrandsdalstrykkeriet, som sonen Ivar heldt fram med etter farens død i 1942. | I 1913 flytta familien til Ringebu, der Kluften vart tilsett i trykkeriet til [[Bertrand Narvesen]]. Frå 1935 dreiv åtte og dreiv han Gudbrandsdalstrykkeriet, som sonen Ivar heldt fram med etter farens død i 1942. Kona dreiv blomsterbutikk i Ringebu. | ||
== Musikar | == Musikar og diktar == | ||
Pål Kluften lærde å spele fele som smågut, og spela til dans lenge før han vart konfirmert. Felespelet og anna musikalsk verksemd vart ei hovudsak for han attåt boktrykkaryrket. Han heldt konsertar som samla mykje folk. Ved ein konsert på Hamar i 1921 var det 1100 menneske til stades. Han var i København og Stockholm og underheldt med felespelet. Frå 1915 spela han kvart år på den skandinaviske lærarstemna som lenge var eit fast innslag ved folkehøgskulen på Hundorp. | Pål Kluften lærde å spele fele som smågut, og spela til dans lenge før han vart konfirmert. Felespelet og anna musikalsk verksemd vart ei hovudsak for han attåt boktrykkaryrket. Han vann premiar på mange kappleikar og heldt konsertar som samla mykje folk. Ved ein konsert på Hamar i 1921 var det 1100 menneske til stades. Han var i København og Stockholm, heldt foredrag og underheldt med felespelet. Frå 1915 spela han kvart år på den skandinaviske lærarstemna som lenge var eit fast innslag ved folkehøgskulen på Hundorp. | ||
Han spela mykje tradisjonsmusikk, men komponerte også sjølv, og skreiv tekster til songar og marsjar som han dels laga melodiane til sjølv eller brukte gamle bruremarsjar o.l. Særskilt kan nemnast «Arbeidarmarsj» (Fram, fram det ljomar fraa fjell!...) vart prenta i Norges 13. september 1924 og Dølamarsj (Sjå Laugen strøymer stor og strid fraa Jotunfjellom ... dølan i dalom som eig og rår i gardom...) vart til i 1918. | Han spela mykje tradisjonsmusikk, men komponerte også sjølv, og skreiv tekster til songar og marsjar som han dels laga melodiane til sjølv eller brukte gamle bruremarsjar o.l. Særskilt kan nemnast «Arbeidarmarsj» (Fram, fram det ljomar fraa fjell!...) vart prenta i Norges 13. september 1924 og Dølamarsj (Sjå Laugen strøymer stor og strid fraa Jotunfjellom ... dølan i dalom som eig og rår i gardom...) vart til i 1918. | ||
Ikkje minst er skjemtevisene hans vorte folkeieg, som til dømes «Hans og hånå'n» med motiv frå barndomsbygda Ruste og Sorperoa ved Vinstra. Dessutan skreiv han ei rad bygdesongar i lokalpatriotisk stil. | |||
Pål Kluften stod i spissen for skipinga av [[Gudbrandsdalens Sangerforbund]] i 1915. | |||
== Innsamling av tradisjonsmusikk == | |||
Det er fortalt at Pål Kluften skreiv ned sin fyrste springleik da han var 14 år gammal. Hn må altså tidleg ha lært seg notar og det nødvendigaste av formell musikkfagleg kunnskap. Etter kvart gjorde han det til ei hovudoppgåve å samle inn tradisjonsmusikk av ymse slag. Frå 1919 fekk han statsstipend til dette arbeidet, og han reiste rundt ikkje berre i Gudbrandsdalen, men i Solør, Eidsskogen, Hurdal, Eidsvoll og i heile Buskerud. | |||
Frå 1932 til 1935 gav han ut fire hefte i ein serie med tittelen «Gode, gamle norske folkedanser». | |||
== Folkeminne og lokalhistorie == | |||
== Journalist og fotograf == | == Journalist og fotograf == | ||
På frilansbasis laga Kluften reportasjar og skreiv ei stor mengd artiklar for aviser og blad, ikkje berre for sosialistpressa. Han har også lete etter seg ei stor mengd fotografi. Dei er korkje teknisk eller kompositorisk av høg kvalitet, men mange av motiva gjer dei kulturhistorisk verdfulle. | På frilansbasis laga Kluften reportasjar og skreiv ei stor mengd artiklar for aviser og blad, ikkje berre for sosialistpressa. Han har også lete etter seg ei stor mengd fotografi. Dei er korkje teknisk eller kompositorisk av høg kvalitet, men mange av motiva gjer dei kulturhistorisk verdfulle. | ||
== Politikk == | == Politikk == | ||