Veiledere, Administratorer
9 134
redigeringer
Mellomlagring
(kategorien Lærere) |
(Mellomlagring) |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
'''Pål Torsson Harildstad''' (født [[23. desember]] [[1764]], død [[15. januar]] [[1843]]) var omgangsskulelærar, | '''Pål Torsson Harildstad''' (født [[23. desember]] [[1764]], død [[15. januar]] [[1843]]) var omgangsskulelærar, [[underoffiser]], gardbrukar og [[eidsvollsmann]]. | ||
Pål | == Bakgrunn og familie == | ||
Pål Torsson var fødd på [[Harildstad (Sel)|Harildstad]] i [[Heidalen (Sel)|Heidalen]], og tilhøyrde det gamle gudbrandsdalske bondearistokratiet som gjerne rekna slektsrøtene sine attende til [[Bratt-ætta]] av den gamle norske adelen. Hovudsetet for denne ætta blir rekna for å vere storgarden [[Bjølstad]] i Heidal, der eine bestemora til Pål Torsson kom frå. | |||
Pål | Harildstad var foreldregarden til mora, som ho som gardjente (åsetesarving) hadde overteke etter foreldra. Namnet hennar var Berte Syversdotter. Faren heitte Tord Hansson og kom frå ein annan storgard i Vågå, [[Taulstad]]. Pål Torsson var nummer sju i rekkja i ein syskenflokk på åtte. Ein kapellan i [[Vågå prestegjeld]], [[Henrik Garbo]], såg at Pål hadde gode evner og tok han med seg til [[Holla (Telemark)|Holla]] i [[Telemark]] da han vart sokneprest der. Pål vart konfirmert i Holla og var omgangsskulelærar der i fire år før han flytte heimatt. | ||
Pål Torsson gifta seg i 1792 med Rønnaug Larsdotter frå Nedre (?) [[Øy (Vågå)|Øy]] i Vågå, ein gard i same sjiktet som Bjølstad, Harildstad og Taulstad. Dei hadde tre søner, Hans, Lars og Thor. Dei kjøpte garden [[Åmot (Sjoa)|Åmot]] ved [[Sjoa]] i 1794. | |||
== Militær og gardbrukar == | |||
Pål vart kalla inn til militærteneste og vart [[underoffiser]]. Han var med på den såkalla [[tyttebærkrigen]] i 1788. Han vart kommandersersjant i 1807 og kalla ut i [[krigen mot Sverige 1808–1809]]. I 1808 vart han [[Leksikon:Fanejunker|fanejunker]] og var med i [[Toverudslaget]]. Etter det vart han [[Leksikon: Dannebrogsmann|dannebrogsmann]]. Han deltok også i krigen i 1814, der han som mellombels kaptein skal ha ført eit kompani i trefninga ved [[Onstadsund]]. | |||
Harildstad avslutta militærtenesta si i 1815 og konsentrerte seg om gardsdrifta. Han var interessert i hagebruk og blir rekna som ein føregangsmann som dyrka både eple og poteter. Eit utslag av slike interesser kan vera at han skal ha teke med seg ei lita plante frå Eidsvoll og planta som tuntre på heimegarden. Tuntreet står den dag i dag. | |||
== Eidsvoll 1814 == | |||
I 1814 vart han vald til å møte på [[Riksforsamlingen|Eidsvoll]] av [[Oppland Regiment|Opplandske Regiment]], der han støtta [[Selvstendighetspartiet|sjølvstyrepartiet]]. | I 1814 vart han vald til å møte på [[Riksforsamlingen|Eidsvoll]] av [[Oppland Regiment|Opplandske Regiment]], der han støtta [[Selvstendighetspartiet|sjølvstyrepartiet]]. | ||
== | == Kjelder og litteratur== | ||
*Utan forfattar 1964: Eidsvollsmennene frå Gudbrandsdalen 1814. Paal Tordsson Harildstad frå Heidal. ''[[Årbok for Gudbrandsdalen]]'' s. 3-5. | *Utan forfattar 1964: Eidsvollsmennene frå Gudbrandsdalen 1814. Paal Tordsson Harildstad frå Heidal. ''[[Årbok for Gudbrandsdalen]]'' s. 3-5. | ||