Skribenter
95 756
redigeringer
→Regjeringer
| Linje 44: | Linje 44: | ||
===Før parlamentarismen=== | ===Før parlamentarismen=== | ||
Før parlamentarismen blei innført i 1884 var det kongen som utnemnde regjering og dette var embetsstillingar, og kunne vere avansementstillingar for folk i embetsverket. Kongen trengte ikkje å ta omsyn til om statsministeren og statsrådane hadde fleirtal bak seg. Ein skifta ikkje ut heile regjeringa på ein gong, og det er derfor ikkje mogleg å få ei like klar rekkje av regjeringer som ein har etter 1884. I staden delar ein dei gjerne inn i ministerium med namn etter [[statthaldar]]en eller ein annan sentral person. Regjeringane i Noreg vart leia av statthaldaren eller ein av statsrådane som då vart kalla ''førstestatsråd'', fram til embetet som statsminister i Kristiania vart oppretta i 1873<ref>[https://snl.no/statsminister Statsminister] i [[Store norske leksikon]]</ref> som følge av [[Stattholderstriden|statthaldarstiden]] med [[Frederik Stang]] som fyrste statsminister. | Før parlamentarismen blei innført i 1884 var det kongen som utnemnde regjering og dette var embetsstillingar, og kunne vere avansementstillingar for folk i embetsverket. Statsrådane i dei før-parlamentariske regjeringane var ofte eldre, velfortente embetmenn me lite eller inga politisk erfaring, og oppfatta ofte seg sjølve som departementssjefar og ikkje som politiske aktørar. Kongen trengte ikkje å ta omsyn til om statsministeren og statsrådane hadde fleirtal bak seg. Ein skifta ikkje ut heile regjeringa på ein gong, og det er derfor ikkje mogleg å få ei like klar rekkje av regjeringer som ein har etter 1884. I staden delar ein dei gjerne inn i ministerium med namn etter [[statthaldar]]en eller ein annan sentral person. Regjeringane i Noreg vart leia av statthaldaren eller ein av statsrådane som då vart kalla ''førstestatsråd'', fram til embetet som statsminister i Kristiania vart oppretta i 1873<ref>[https://snl.no/statsminister Statsminister] i [[Store norske leksikon]]</ref> som følge av [[Stattholderstriden|statthaldarstiden]] med [[Frederik Stang]] som fyrste statsminister. | ||
{{Stattholdere 1814-1873}} | {{Stattholdere 1814-1873}} | ||
{{thumb|Jørgen Herman Vogt.png|[[Jørgen Herman Vogt]] var statsråd 1825–1858, den lengstsitjane statsråden i Noreg.|maler=[[Aasta Hansteen]]}} | {{thumb|Jørgen Herman Vogt.png|[[Jørgen Herman Vogt]] var statsråd 1825–1858, den lengstsitjane statsråden i Noreg.|maler=[[Aasta Hansteen]]}} | ||