Veiledere
706
redigeringer
Runebomme: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
kortere ingress - innholdsfortegnelsen høyere opp
(bilde) |
(kortere ingress - innholdsfortegnelsen høyere opp) |
||
| (4 mellomliggende versjoner av 3 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 5: | Linje 5: | ||
<onlyinclude>Ei '''[[runebomme]]''' eller '''trolltromme''' er eit [[samar|samisk]] musikkinstrument bruka i samband med [[sjamanisme]] og til akkompagnement av [[joik]]. Runebomma blir halden med eine handa og består av eit dekorert [[rein]]skinn spent på ei ramme. [[Noaide]]n, den samiske [[sjaman]]en, slår på runebomma med ein karakteristisk T-forma hammar av reinhorn, og ein «visar» forma som ein ring, ein trekant eller ein [[frosk]] ligg på skinnet og legg seg til på eitt av symbola etter kvart. </onlyinclude> | <onlyinclude>Ei '''[[runebomme]]''' eller '''trolltromme''' er eit [[samar|samisk]] musikkinstrument bruka i samband med [[sjamanisme]] og til akkompagnement av [[joik]]. Runebomma blir halden med eine handa og består av eit dekorert [[rein]]skinn spent på ei ramme. [[Noaide]]n, den samiske [[sjaman]]en, slår på runebomma med ein karakteristisk T-forma hammar av reinhorn, og ein «visar» forma som ein ring, ein trekant eller ein [[frosk]] ligg på skinnet og legg seg til på eitt av symbola etter kvart. </onlyinclude> | ||
== Norske trommer == | |||
# Ei [[skåltromme]] etter [[Anders Paulsen]] — konfiskert frå den 100-år gamle samen Anders Paulsen på tinget i Vadsø i 1691, sidan 1979 oppbevart i dei samiske samlingane i Karasjok. (Ein kopi er utstilt på [[Kulturhistorisk museum (Oslo)|Kulturhistorisk museum]] i [[Oslo]] | Frå [[Noreg]] finst det berre tre kjente, komplette originaleksemplar att, ettersom dei fleste vart øydelagde da [[Samar|samisk]] kultur vart undertrykt i tidlegare tider. Desse tre er: | ||
# Ei [[skåltromme]] etter [[Anders Paulsen]] — konfiskert frå den 100-år gamle samen Anders Paulsen på tinget i Vadsø i 1691, sidan 1979 oppbevart i dei samiske samlingane i Karasjok. (Ein kopi er utstilt på [[Kulturhistorisk museum (Oslo)|Kulturhistorisk museum]] i [[Oslo]].) | |||
# Ei sørsamisk [[rammetromme]], først nemnt i 1723, som finst ved Meininger Museen i Meiningen i Thüringen i [[Tyskland]].<ref>[https://no.wikipedia.org/wiki/Fr%C3%B8yningsfjelltromma Frøyningsfjelltromma] hos Wikipedia på bokmål</ref> | # Ei sørsamisk [[rammetromme]], først nemnt i 1723, som finst ved Meininger Museen i Meiningen i Thüringen i [[Tyskland]].<ref>[https://no.wikipedia.org/wiki/Fr%C3%B8yningsfjelltromma Frøyningsfjelltromma] hos Wikipedia på bokmål</ref> | ||
# Ein sørsamisk [[rammetromme]], først nemnt i 1779, som finst ved [[Vitenskapsmuséet]] i [[Trondheim]]. | # Ein sørsamisk [[rammetromme]], først nemnt i 1779, som finst ved [[Vitenskapsmuséet]] i [[Trondheim]]. | ||
Dessutan veit vi om desse trommefragmenta frå Noreg: | Dessutan veit vi om desse trommefragmenta frå Noreg: | ||
# Ei trommeskål (utan skinn) frå [[lulesamar|lulesamisk]] område | # Ei trommeskål (utan skinn) frå [[lulesamar|lulesamisk]] område, no på [[Norsk Folkemuseum]], tidlegare på [[Kulturhistorisk museum]] i [[Oslo]]. | ||
# Ei vinkelramme utan skinn frå Bjørsvik i Steigen kommune i Salten som finst ved [[Nordlandsmuseet]].<ref>[https://no.wikipedia.org/wiki/Runebomma_fra_Bj%C3%B8rsvik Runebomma fra Bjørsvik] hos Wikipedia på bokmål</ref><ref name="OLA">Ola Sæther. «Runebomma fra Bjørsvik, Nordfold i Steigen». I: ''Nordland fylkesmuseums årbok'' 1982–83</ref> | # Ei vinkelramme utan skinn frå Bjørsvik i Steigen kommune i Salten som finst ved [[Nordlandsmuseet]].<ref>[https://no.wikipedia.org/wiki/Runebomma_fra_Bj%C3%B8rsvik Runebomma fra Bjørsvik] hos Wikipedia på bokmål</ref><ref name="OLA">Ola Sæther. «Runebomma fra Bjørsvik, Nordfold i Steigen». I: ''Nordland fylkesmuseums årbok'' 1982–83</ref> | ||
# Ei ramme utan skinn og med tilbehør frå [[Nærøy kommune]] i [[Namdalen]], først nemnt i [[1979]], no på [[Vitenskapsmuseet]] i Trondheim. | # Ei ramme utan skinn og med tilbehør frå [[Nærøy kommune]] i [[Namdalen]], først nemnt i [[1979]], no på [[Vitenskapsmuseet]] i Trondheim. | ||
| Linje 21: | Linje 21: | ||
# Tilbehør frå ukjent stad, no på [[Kulturhistorisk museum]] i Oslo. | # Tilbehør frå ukjent stad, no på [[Kulturhistorisk museum]] i Oslo. | ||
# Ei gievrie-ramme vart funnen på fjellet i [[Røyrvik kommune]] inst i Namdalen sommaren 2010 i samband med registrering av samiske kulturminne.<ref>Holmgren, Hanne: [http://sametinget.no/Artikkel.aspx?AId=3948&back=1&MId1=3296 «Runebommeramme funnet i Røyrvik»] på [http://sametinget.no Sametinget.no], sist endra 22.10.2010.</ref> | # Ei gievrie-ramme vart funnen på fjellet i [[Røyrvik kommune]] inst i Namdalen sommaren 2010 i samband med registrering av samiske kulturminne.<ref>Holmgren, Hanne: [http://sametinget.no/Artikkel.aspx?AId=3948&back=1&MId1=3296 «Runebommeramme funnet i Røyrvik»] på [http://sametinget.no Sametinget.no], sist endra 22.10.2010.</ref> | ||
== Namnet == | == Namnet == | ||
| Linje 86: | Linje 85: | ||
[[kategori:slaginstrument]] | [[kategori:slaginstrument]] | ||
[[kategori:samisk musikk]] | [[kategori:samisk musikk]] | ||
{{nn}} | |||