Skribenter
4 115
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
Runestein på søgard Veum. | Runestein på søgard Veum. | ||
Ved den gamle kyrkjestaden på Veum var det ein stor haug med ein høg runestein på like ved porten til kyrkjegarden. Kyrkjegard og haug er no sletta. Fleire har omtala denne:[[Bilde: | Ved den gamle kyrkjestaden på Veum var det ein stor haug med ein høg runestein på like ved porten til kyrkjegarden. Kyrkjegard og haug er no sletta. Fleire har omtala denne:[[Bilde:Veum kirke - tegning av 1847 ved Axel Christian Smith Arbo - 1825-1906 - skissebok fra 1847.jpg|thumb|Veum gamle kyrkje (Tegning Axel Chr. Arboe 1847)]] | ||
”Den runesten som her er avbildet, har stått ”paa en nu (1862) noget forstyrret rund gravhaug” tett syd for Veum gamle kirkegaard, i tunet på gården Veum i sognet av samme navn, i Fyresdal herred og prestegjeld. Der stod den da Nicolaysen undersøkte den og likeså da Sophus Bugge ca. 1870 skrev om den. Men i 1892 var den, efter ordlyden i nogen bemerkninger av Bugge å dømme, flyttet derfra, og i 1897 skriver O. Rygh, i forbindelse med en del yderligere oplysninger: ”Stenen stod før ved Kirkegaardsporten ved den gamle, for en del Aar siden ned paa Sletten til Øiane flyttede Kirke, - lige i Nærheden af den af Veumgaardene, hvor Stenen nu findes (den første, man kommer til, naar man følger Veien opp til disse Gaarde sydfra)”. Den benyttedes i sin Tid som Gabestok og har som minde om denne Benyttelse et Hul i øvre Ende, hvori Halsjernet har været fæstet.” Vi har fotografier av stenen den tid den stod i gårdstunet. Ved mitt første besøk på Veum (1923) lå stenen – slått i to stykker – under en uthusgavl nordøst i tunet, men i 1937 var den flyttet et stykke bort derfra, og lå således som avbildningen viser.”[[Bilde: | ”Den runesten som her er avbildet, har stått ”paa en nu (1862) noget forstyrret rund gravhaug” tett syd for Veum gamle kirkegaard, i tunet på gården Veum i sognet av samme navn, i Fyresdal herred og prestegjeld. Der stod den da Nicolaysen undersøkte den og likeså da Sophus Bugge ca. 1870 skrev om den. Men i 1892 var den, efter ordlyden i nogen bemerkninger av Bugge å dømme, flyttet derfra, og i 1897 skriver O. Rygh, i forbindelse med en del yderligere oplysninger: ”Stenen stod før ved Kirkegaardsporten ved den gamle, for en del Aar siden ned paa Sletten til Øiane flyttede Kirke, - lige i Nærheden af den af Veumgaardene, hvor Stenen nu findes (den første, man kommer til, naar man følger Veien opp til disse Gaarde sydfra)”. Den benyttedes i sin Tid som Gabestok og har som minde om denne Benyttelse et Hul i øvre Ende, hvori Halsjernet har været fæstet.” Vi har fotografier av stenen den tid den stod i gårdstunet. Ved mitt første besøk på Veum (1923) lå stenen – slått i to stykker – under en uthusgavl nordøst i tunet, men i 1937 var den flyttet et stykke bort derfra, og lå således som avbildningen viser.”[[Bilde:Runestein Veum I.jpg|thumb|Runesteinen på søgard Veum ()]] | ||
[[Bilde: | [[Bilde:Runestein Veum II.jpg|thumb|Runestein på søgard Veum ()]] | ||
Steinen har vore litt meir enn 2m høg, O. Rygh beskriv den som ”en smuk slank Bautasten”. Raudfarga granitt. I september 1950 var den kome til Universitetets Oldsaksamling, Oslo, i sterkt skada tilstand. Ein steinhoggar hadde fart ille med runesteinen, det var ikkje fortald han at den ikkje måtte rørast. Det var hogd av ein del flisar på langs og påførd runene skade. Flisene freista ein å samle opp og finne plassen til. Den har museumsnr.: 28327. Runestein fra sein vikingetid eller tidlig middelalder. | Steinen har vore litt meir enn 2m høg, O. Rygh beskriv den som ”en smuk slank Bautasten”. Raudfarga granitt. I september 1950 var den kome til Universitetets Oldsaksamling, Oslo, i sterkt skada tilstand. Ein steinhoggar hadde fart ille med runesteinen, det var ikkje fortald han at den ikkje måtte rørast. Det var hogd av ein del flisar på langs og påførd runene skade. Flisene freista ein å samle opp og finne plassen til. Den har museumsnr.: 28327. Runestein fra sein vikingetid eller tidlig middelalder. | ||
| Linje 12: | Linje 12: | ||
Presten Wille skriv i 1786: ”Ved Veum Kirke findes tvende Stene med Runeskrift.” Den eine er denne runesteinen, den andre er liksteinen etter Peter Prest. Der er og ein gapestokk, mogleg her er noko forveksling, denne runesteinen er høg. | Presten Wille skriv i 1786: ”Ved Veum Kirke findes tvende Stene med Runeskrift.” Den eine er denne runesteinen, den andre er liksteinen etter Peter Prest. Der er og ein gapestokk, mogleg her er noko forveksling, denne runesteinen er høg. | ||
I Fyresdal Gards- og ættesoge, bind III, skriv Steinar Marvik at Olav Talleivson Veum (1833-1907) kom frå S. Lauvik i Skafså. Han står oppførd som gardeigar 1865-1907. Liksteinen må ha blitt lagt inn i uthusmuren ein gong mellom 1870 og 1888 etter det som er nemnd ovanfor. Truleg vart det ein del nybygging då det kom ny eigar til garden?[[Bilde: | I Fyresdal Gards- og ættesoge, bind III, skriv Steinar Marvik at Olav Talleivson Veum (1833-1907) kom frå S. Lauvik i Skafså. Han står oppførd som gardeigar 1865-1907. Liksteinen må ha blitt lagt inn i uthusmuren ein gong mellom 1870 og 1888 etter det som er nemnd ovanfor. Truleg vart det ein del nybygging då det kom ny eigar til garden?[[Bilde:Gapestokk Veum.jpg|thumb|Gapestokk ved Veum gamle kyrkjegard (Olav Momrak-Haugan 2010)]] | ||
Den nye Veum kyrkje vart bygd i 1863. Runesteinen må ha blitt flytta frå sin opphavlege plass mellom 1870 og 1892. Det er rimeleg å tru at den då brakk i to, det vert seinare nemnd to stykke, noko som og går fram av biletet. Truleg har dette blitt gjort for å skaffe høveleg plass til ny uthusbygning og den gamle kyrkjegarden er forsvunne i same prosessen. | Den nye Veum kyrkje vart bygd i 1863. Runesteinen må ha blitt flytta frå sin opphavlege plass mellom 1870 og 1892. Det er rimeleg å tru at den då brakk i to, det vert seinare nemnd to stykke, noko som og går fram av biletet. Truleg har dette blitt gjort for å skaffe høveleg plass til ny uthusbygning og den gamle kyrkjegarden er forsvunne i same prosessen. | ||