322 603
redigeringer
Sigurd Kolsrud: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
m
hbr
(byrjar på artikkel) |
m (hbr) |
||
| (21 mellomliggende versjoner av 4 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{thumb|Sigurd Kolsrud | {{thumb|Sigurd Kolsrud foto.jpg|Sigurd Kolsrud.|Ukjent, faksimile frå Eskeland (1956): ''I strid for norsk mål. Noregs mållag 1906-1956''.}} | ||
'''[[Sigurd Kolsrud]]''' (fødd 31. oktober 1888 i [[Østre Toten]], død 10. desember 1957) var språkforskar. Frå 1923 til han døydde hadde han nynorskprofessoratet ved [[Universitetet i Oslo]]. I 1936 vart Kolsrud òg styrar av [[Norsk målførearkiv]]. | '''[[Sigurd Kolsrud]]''' (fødd 31. oktober 1888 i [[Østre Toten]], død 10. desember 1957) var språkforskar. Frå 1923 til han døydde hadde han nynorskprofessoratet ved [[Universitetet i Oslo]]. I 1936 vart Kolsrud òg styrar av [[Norsk målførearkiv]]. | ||
== Bakgrunn og | == Bakgrunn == | ||
Han vaks opp i Østre Toten, som son av lærar [[Knut Kolsrud (1861-1937)|Knut Kolsrud]] (1861-1937) og Berte Maria f. Bakke. Faren var opphaveleg frå [[Valdres]], men vart i 1884 tilsett som lærar ved [[Smitborg skole]] i [[Balkegrenda (Østre Toten)|Balkegrenda]] på [[Toten]]. Teologen og kyrkjehistorikaren [[Oluf Kolsrud]] var ein eldre bror av Sigurd Kolsrud. | |||
I 1899 fekk faren arbeid ved Løken skole i [[Løten kommune|Løten]], og familien flytta dit. Sigurd Kolsrud gjekk millomskulen og gymnaset i [[Hamar]], der han tok [[artium|latinartium]] i 1907. | |||
== Språkforskar == | |||
Hausten 1907 byrja han å lese filologi i [[Kristiania]]. Han vart snart målmann og medlem av [[Pønskarlaget]], eit forum for norsklyndte studentar ved universitetet. Kolsrud var òg aktiv i [[Studentmållaget]]. [[Folketeljinga 1910|Folketeljinga for 1910]] syner at han budde i [[Nordahl Bruns gate (Oslo)|Nordahl Bruns gate 3]]. | |||
I desember 1913 tok han hovudfagseksamen med den særs gode karakteren 1,6. Oppgåva hadde tittelen ''Heidmarksmaalet 1315-1560. Kjeldekritisk innleiding.'' Etter eit studieopphald i Uppsala vart han i 1916 tilsett ved [[Riksarkivet]], og i 1923 følgde han etter [[Marius Hægstad]] i nynorskprofessoratet i Kristiania. | |||
Som vitskapsmann skreiv Kolsrud mellom anna om dei norske målføra, særleg austlandsmåla. I bladet ''[[Den 17de Mai]]'' formidla han kunnskap til ålmenta om faget sitt og aktuelle emne. Som leiar av Norsk målførearkiv (1936-57) og [[Norsk Ordbok]] (1931-41) var han ein sentral person i granskinga av norsk talemål. | |||
== Ekteskap og born == | |||
{{thumb|Sigurd Kolsrud gravminne Bærum.jpg|Kolsruds familiegravstad på [[Haslum kirkegård]] i [[Bærum]].|[[Stig Rune Pedersen]]|2016}} | |||
I 1915 gifte han seg med Dorthea Enebak (1890-1981) frå [[Rovde kommune|Rovde]] på [[Sunnmøre]]. Kona var dotter av gardbrukar Knut O. Enebak og Karen f. Redse. Kolsrud og kona fekk fire søner; to av dei vart framståande vitskapsfolk som far sin. [[Knut Kolsrud (1916-1989)|Knut Kolsrud]] (1916-89) vart ein kjend etnolog, medan broren [[Marius Kolsrud]] (1919-2007) var professor i teoretisk fysikk. | |||
Familien budde på [[Vålerenga (strøk)|Vålerenga]] til 1922, då dei flytta til [[Stabekk (Bærum)|Stabekk]] i Bærum. I 1934 kjøpte Sigurd Kolsrud ein villa i [[Møllers vei (Bærum)|Møllers vei]] på [[Ramstad (Bærum)|Ramstad]]. Medan dei budde i Bærum, var [[Dorthea Kolsrud]] aktiv i lokalpolitikken og husflidssamskipnaden i bygda. | |||
== Kjelder og litteratur == | == Kjelder og litteratur == | ||
* {{hbr1-1|pf01036392129420|Sigurd Kolsrud}}. | |||
*{{folketelling|pf01052766001853|Sigurd Kolsrud|1891|Østre Toten}} | |||
*{{folketelling|pf01037052001143|Sigurd Kolsrud|1900|Løten herred}} | *{{folketelling|pf01037052001143|Sigurd Kolsrud|1900|Løten herred}} | ||
*{{folketelling|pf01036392129420|Sigurd Kolsrud|1910|Kristiania kjøpstad}} | *{{folketelling|pf01036392129420|Sigurd Kolsrud|1910|Kristiania kjøpstad}} | ||
*[http://runeberg.org/hvemerhvem/1948/0296.html «Sigurd Kolsrud» i ''Hvem er Hvem 1948''] | |||
*Eskeland, Ivar: ''I strid for norsk mål : Noregs mållag 1906-1956''. Oslo : Noregs mållag, 1956. {{bokhylla|NBN:no-nb_digibok_2008050700023}} | |||
*{{SNL-artikkel|https://snl.no/Sigurd_Kolsrud|Sigurd Kolsrud}} | *{{SNL-artikkel|https://snl.no/Sigurd_Kolsrud|Sigurd Kolsrud}} | ||
*Venås, Kjell: ''Sigurd Kolsrud'', Oslo 2005. | |||
{{DEFAULTSORT:KOLSRUD; SIGURD}} | {{DEFAULTSORT:KOLSRUD; SIGURD}} | ||
| Linje 18: | Linje 38: | ||
[[Kategori:Nynorsk]] | [[Kategori:Nynorsk]] | ||
[[Kategori:Universitetet i Oslo]] | [[Kategori:Universitetet i Oslo]] | ||
[[Kategori:Oslo kommune]] | |||
[[Kategori:Bærum kommune]] | [[Kategori:Bærum kommune]] | ||
[[Kategori:Østre Toten kommune]] | [[Kategori:Østre Toten kommune]] | ||
[[Kategori:Fødsler i 1888]] | [[Kategori:Fødsler i 1888]] | ||
[[Kategori:Dødsfall i 1957]] | [[Kategori:Dødsfall i 1957]] | ||
{{nn}} | |||