Simen Skappel: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
Ingen redigeringsforklaring |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 9: | Linje 9: | ||
== Gardfolk og plassfolk på Skapal == | == Gardfolk og plassfolk på Skapal == | ||
Skapal utgjorde eit stort og mangfaldig gardssamfunn i Simens barndom. I folketeljinga 1875<ref>{{folketelling|bf01052059003382|Skapal|1875|Ringsaker}}</ref> utgjer kjernefamilien ni personar (foreldre og sju heimeverande born), og besteforeldra budde også på garden som føderådsfolk saman med ei ugift dotter. Tre andre ugifte søsken av gardbrukaren utgjorde eit eige hushald på garden. Dei hadde ei tenestejente og ein losjerande dagarbeidar i huset. | Skapal utgjorde eit stort og mangfaldig gardssamfunn i Simens barndom. I folketeljinga 1875<ref>{{folketelling|bf01052059003382|Skapal|1875|Ringsaker}}</ref> utgjer kjernefamilien ni personar (foreldre og sju heimeverande born), og besteforeldra budde også på garden som føderådsfolk saman med ei ugift dotter. Tre andre ugifte søsken av gardbrukaren utgjorde eit eige hushald på garden. Dei hadde ei tenestejente og ein losjerande dagarbeidar i huset. | ||
Det er openbert at Simen Skappel må ha hatt mykje erfart kunnskap frå oppveksten både om landbruk og sosiale forhold som skulle kome han til nytte i hans yrkesgjerning. | Tenarskapet i hovudhushaldet utgjorde sju personar, og det var dessutan ein gutunge på legd og ei gammal kone som delvis var forsørga av fattigvesenet, dels livnærde seg av «binding» (strikking?). Av tenestefolket var det ein stallkar, elles berre kvinner. Det indikerer vel at den faste mannlege arbeidskrafta kom frå husmannsplassane under garden. Det låg i følgje folketeljinga 1875 seks plassar under Skapal med i alt 31 påbuande personar. Blant plassfolket var det ein skomakar, ein skreddar og ein salmaker. | ||
Det er openbert at Simen Skappel må ha hatt mykje erfart kunnskap frå oppveksten både om landbruk og sosiale forhold som skulle kome han til nytte i hans yrkesgjerning. Det har sikkert danna noko av bakgrunnen for eigenskapar som sjef for Statistisk sentralbyrå Gunnar Jahn framheva i ei avisomtale i samband med at Skappel avslutta si lange teneste i byrået i 1936: «Til det [dvs. Skappels djupe forståinga av historiske og sosial utviklingsprosessar. Wiki-merknad.] kommer at han med sin sterke virkelighetssans og sin følelse av å være knyttet til norsk jordbruk har kunnet se og forstå tingene iunnenfra.» | |||
== Yrkesgjerning == | == Yrkesgjerning == | ||
Simen Skappel hadde landbruksutdanning frå Noreg og Danmark. I folketeljinga 1900, da han framleis er ugift og heimebuande, er han oppførd som agronom og landbrukslærar. Han | Simen Skappel hadde landbruksutdanning frå Noreg og Danmark. I folketeljinga 1900, da han framleis er ugift og heimebuande, er han oppførd som agronom og landbrukslærar. Han gjennomførde dessutan omfattande sjølvstudium innan statistikk, historie og sosialøkonomi. | ||
Han var tilsett i Statistisk sentralbyrå frå 1902 til han gjekk av for aldresgrensa i 1936. Frå 1928 var han byråsjef der. Han leia avdelinga for landbruksstatistikk. Han planla dei fullstendige jorbruksteljingane, den fyrste i 1907, og han skreiv sjølv publikasjonane om teljingane. Metodar og kvalitetsnivå i dette arbeidet vekte internasjonal oppsikt. | |||
== Landbruks- og lokalhistorikar == | |||
Skappel kombinerte fagområdet sitt på ein ypparleg måte med historiske kunnskapar, og kan reknast som ein pioner innan landbrukshistorisk forsking. Han utgav i åra 1902-1904 tre arbeid om hestehaldets, fehaldets og åkerbrukets historie utgjeve av [[Selskapet for Norges Vel]]. Han var i mange år medarbeidar i utgjevinga av verket Norges land og folk under leiing av [[Amund Helland]]. Av lokal- og regionalhistoriske arbeid frå Skappels hand kan nemnast bøkene ''Hedemarkens Amt 1814-1914'' (til grunnlovsjubileet) og ''Ringsaker Sparebank 1847-1927'' (1928). | |||
== Om husmannsvesenet == | |||
I 1922 gav han ut den kjende boka si om husmannsvesenet. Det var svar på ei oppgåve utlyst av [[Nansenfondet]] på [[Kristiana Videnskabsselskap|Kristiana Videnskabsselskaps]] årsmøte i 1920. Det er ingen tvil om at avhandlinga har vore og er ei hovudkjelde til kunnskap om husmannsvesenet og at det har lagt mange premiss for den seinare forskinga på emnet. Mellom anna den kjende todelinga av husmannsstanden i høvevis arbeidshusmann (Austlandet, Trøndelag) bygselshusmann (Vestlandet) vart framsett i denne avhandlinga. | |||
== Referansar == | == Referansar == | ||
<references/> | <references/> | ||