Veiledere, Administratorer
9 134
redigeringer
Omredigering
(Mindre redigering og språkvask) |
(Omredigering) |
||
| Linje 23: | Linje 23: | ||
== Bygdenamnet == | == Bygdenamnet == | ||
Bygda har fått namn etter garden Skjåk (Uppigard og Nigard), og den opphavlege forma var ''Skeidåker''. Det tyder åkeren/plassen der ein held skeid (= leik, kappestrid). Som namn på eit større område vart «Skeidåker» venteleg teke i bruk da det vart bygd kyrkje der, ein gong i tidleg mellomalder eller i høgmellomalderen. I den kyrkjelege inndelinga fram til midten av 1700-talet omfatta ''Skjåk annekssokn'' strekninga på sørsida av Otta-elva (baksida) frå grensa til [[Lom]] til og med den på det tidspunktet vestlegaste garden Lindsheim, og alle gardane på nordsida (solsida) vestfrå til tverrelva Aura. Resten av nåverande Skjåk sokna til kyrkja på Hove på Ramstadstronda, som i likskap med kyrkja på Skjåk kom til ein gong før 1280. Fellesnamnet på dei to sokna Skjåk og Hove har vore ''[[Nordherad]]''. Det namnet skriv seg truleg frå ei samfunnsorganisering som går attende til førkristen tid. Som fellesnamn på bygda vart nok Nordherad delvis nytta heilt til bygda vart eige prestegjeld i 1864, og kanskje enda ei stund etter det. Men vi kan rekne med at «Skjåk» vart meir og meir einerådande etter at kyrkja på Hove vart nedlagt i [[1752]] og det vart berre eit sokn i Nordherad. Sjå meir om dette i [[Skjåk: Grender og krinsinndelingar]] og [[Skjåk i historisk-administrative inndelingar]] | Bygda har fått namn etter garden Skjåk (Uppigard og Nigard), og den opphavlege forma var ''Skeidåker''. Det tyder åkeren/plassen der ein held skeid (= leik, kappestrid). Som namn på eit større område vart «Skeidåker» venteleg teke i bruk da det vart bygd kyrkje der, ein gong i tidleg mellomalder eller i høgmellomalderen. I den kyrkjelege inndelinga fram til midten av 1700-talet omfatta ''Skjåk annekssokn'' strekninga på sørsida av Otta-elva (baksida) frå grensa til [[Lom]] til og med den på det tidspunktet vestlegaste garden Lindsheim, og alle gardane på nordsida (solsida) vestfrå til tverrelva Aura. Resten av nåverande Skjåk sokna til kyrkja på Hove på Ramstadstronda, som i likskap med kyrkja på Skjåk kom til ein gong før 1280. Fellesnamnet på dei to sokna Skjåk og Hove har vore ''[[Nordherad]]''. Det namnet skriv seg truleg frå ei samfunnsorganisering som går attende til førkristen tid. Som fellesnamn på bygda vart nok Nordherad delvis nytta heilt til bygda vart eige prestegjeld i 1864, og kanskje enda ei stund etter det. Men vi kan rekne med at «Skjåk» vart meir og meir einerådande etter at kyrkja på Hove vart nedlagt i [[1752]] og det vart berre eit sokn i Nordherad. Sjå meir om dette i [[Skjåk: Grender og krinsinndelingar]] og [[Skjåk i historisk-administrative inndelingar]] | ||
<div style="float: right; border:3px solid #dfdfdf;"><googlemap version="0.9" lat="61.856149" lon="8.129883" type="map" zoom="7"> | |||
61.876498, 8.371122, Skjåk | |||
Skjåk i Oppland | |||
</googlemap> | |||
== Geografi == | == Geografi == | ||
| Linje 30: | Linje 35: | ||
Gjennom hovuddalføret renn [[Otta|Otta-elva]], med utspring frå [[Djupvatnet]] på Geirangerfjellet. Einaste sidedalen med fast busetnad innan kommunen, er [[Åstradalen]] i sørvest, med grenda [[Bråtå]]. Storelva Otta og sideelvene Framrusta ([[Raudalsvatnet]]) og Aura (Aursjoen) har vorte regulerte til kraftutvinning. | Gjennom hovuddalføret renn [[Otta|Otta-elva]], med utspring frå [[Djupvatnet]] på Geirangerfjellet. Einaste sidedalen med fast busetnad innan kommunen, er [[Åstradalen]] i sørvest, med grenda [[Bråtå]]. Storelva Otta og sideelvene Framrusta ([[Raudalsvatnet]]) og Aura (Aursjoen) har vorte regulerte til kraftutvinning. | ||
Lågaste punktet i Skjåk (vestenden av vatnet [[Skim]] i Ottaelva) ligg på 364 over havet. Høgaste punktet er den høgaste av Hestbrepiggane på 2172 m.o.h., og det er i alt 17 fjelltoppar over 2000 meter innan kommunegrensene. | Lågaste punktet i Skjåk (vestenden av vatnet [[Skim]] i Ottaelva) ligg på 364 over havet. Høgaste punktet er den høgaste av Hestbrepiggane på 2172 m.o.h., og det er i alt 17 fjelltoppar over 2000 meter innan kommunegrensene. | ||
Klimaet i Skjåk er spesielt på den måten at nedbøren i dalbotnen er svært låg, under 300 mm i årsgjennomsnitt. Det har gjort jordbruket heilt avhengig av kunstig vatning, og forseggjorde anlegg som leier vatn ned frå fjellet til gardane har eksistert frå gammalt av. Dei fyrste kjeldebelegga for vatningsanlegg er frå ca. år 1600. Med folkevekst og intensivering av korndyrkinga mot slutten av 1700- og utover på 1800-talet, vart vatningsanlegga sterkt utbygde. Særleg kjend som «ingeniør» er [[Vass-Per]]. | Klimaet i Skjåk er spesielt på den måten at nedbøren i dalbotnen er svært låg, under 300 mm i årsgjennomsnitt. Det har gjort jordbruket heilt avhengig av kunstig vatning, og forseggjorde anlegg som leier vatn ned frå fjellet til gardane har eksistert frå gammalt av. Dei fyrste kjeldebelegga for vatningsanlegg er frå ca. år 1600. Med folkevekst og intensivering av korndyrkinga mot slutten av 1700- og utover på 1800-talet, vart vatningsanlegga sterkt utbygde. Særleg kjend som «ingeniør» er [[Vass-Per]]. | ||