Soland Jonsen Østgaard: Forskjell mellom sideversjoner

Skrivemåten av namnet til Soland Jonsen følgjer her Michael Østgaard i den handskrivne ''Min Faders Minde'' frå 1827. I Bygdeboka for Os er skrivemåten lagt nærare det ein kan rekne med var den lokal uttalen i samtida, i moderne rettskriving: Solan Jonssen Østgarden, i daglegtale Solan Nirsen (dativ av bruksnamnet Nirstun eller Nedrestua.) </onlyinclude>

== Familien og garden ==

Soland Jonsen overtok garden etter foreldra Jon Solanssen (ca. 1717-1784) og Ingrid Olsdotter frå Øvre Østu (ca. 1719-1794). Soland dreiv garden frå 1780 til 1814, da han overlet den til eldste sonen Jon (1773-1850).

Soland Jonsen gifta seg i 1770 med Marit Persdotter Trøa (Trøen) (1751-1838). Dei fekk 14 born saman. Ni av dei er omtala i bygdeboka. På folketeljingstidspunktet 1801 bur framleis seks av borna heime. Dei var i alderen 11 til 28 år. Dei to eldste, Jon (28) og Per (21) er oppførde med eigne yrke som høvesvis snikkar og skreddar. Hushaldet omfatta dessutan to mannlege og to kvinnelege tenestefolk. Storleiken på hushaldet med så vidt mange vaksne arbeidsføre folk, tyder på at Nirstun Østgarden var eit etter måten stort gardsbruk i fjellbygda.<ref>[http://digitalarkivet.no/cgi-win/webcens.exe?slag=visbase&sidenr=3&filnamn=f18010436&gardpostnr=170&personpostnr=875&merk=875#ovre Folketeljinga 1801, Digitalarkivet]</ref>

== Handverkaren ==

Gardbrukar Soland Jonsen har i folketeljinga 1801 tilleggsyrket snikkar. Han var særleg kjend som rokkemakar, og rokkane hans vart selde langt ut av bygda. Elles var han både stolmakar, målar og smed og jamvel klokkemakar. Han hadde openbert eit mekanisk talent, og laga i ungdomen mellom anna eit stoveur som gjekk enno i hans alders år. Han laga dessutan fleire solskiver (solur) «efter Mathematikus Fæhters Anviisning i et Skrift».<ref>Min Faders Minde</ref>

== Hyllingsdikt til Karl Johan ==

I 1818 overvar Soland Jonsen Karl Johans kroningsreise, da følgjet gjorde ein stans på Os skysstasjon. Soland Jonsen framførde da to sjølvlaga hyllingsdikt, eitt for kongen og eitt for kronprinsen (den seinare kong Oscar 1). Soland vart beden om å levere avskrift av dikta på [[Røros]] medan kongefølgjet enno var der. For umaken fekk Soland pengar, ein kroningsmedalje og kongeleg løfte om ein årleg pensjon på 10 spesidalar.

I [[Den norske Rigstidende]] vart Soland Jonsens framføring omtala som eit døme på at «en Fjeldbonde havde viist sig som Improvisator». Da sonen i ''Min Faders Minde'' kom inn på dette, kunne han røpe at faren nok ikkje hadde improvisert, men hadde tenkt ut versa i hovudet under ein fisketur til [[Setersjøen]].

:TIL KONGEN

:Vi veed at Omhu Han for sine Nordmænd bære.

:Dig Konge Held.

:TIL KRONPRINDSEN

:Og bær en dobbelt Arv, en dobbelt Krone,

:Med søvgraae Haar.

Michael Østgaard føyer denne kommentaren til si attgjeving av versa: «Som Product af en Bonde er den ikke at forkaste. At han siger du til sin Konge behøver ingen Undskyldning. Det røber ærlig Normands Troskyldighed.»

== Kjelder og litteratur ==

*Gjermundsen, Jon Ola: ''Bygdebok for Os. Bygda og folket.'' Bind I. Os kommune 1999.

*Røst, Olaf: ''Minder fra Hjembygden''. Kristiania 1883.  

*Østgaard, Michael: ''Min Faders Minde. Trondhjem, 7de Febr. 1827''. Utrykt manuskript, her i avskrift ved Einar Østgaard ca. 2002.

*Østgaard, Ragnhild: ''Utrykte slektstavler'' 1941.

== Referansar ==