Veiledere, Administratorer
9 134
redigeringer
Smårusk
(Tillegg på litteraturlista) |
(Smårusk) |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb høyre|OstgaardFadersMInde.jpg|Faksimile frå Michael Østgaards minneskrift over faren Soland Jonsen. 1827.}}'''[[Soland Jonsen Østgaard]]''' (fødd i [[Os kommune (Hedmark)| | <onlyinclude>{{thumb høyre|OstgaardFadersMInde.jpg|Faksimile frå Michael Østgaards minneskrift over faren Soland Jonsen. 1827.}}'''[[Soland Jonsen Østgaard]]''' (fødd i [[Os kommune (Hedmark)|Os i Østerdalen]] [[8. februar]] [[1748]], død same stad [[11. juli]] [[1826]]) var gardbrukar og handverkar på [[Nirstun Østgarden]] i [[Dalsbygda]] i Os. Han var far til [[Michael Østgaard]] og farfar til [[Nikolai Ramm Østgaard]]. Soland Jonsen var etter si tid og sin stand ein opplyst mann. Michael Østgaard omtalar faren nettopp som ein opplyst bonde. Han hadde stor leselyst, og åtte sjølv «adskillige gode Bøger, især af Holberg». | ||
Skrivemåten av namnet til Soland Jonsen følgjer her Michael Østgaard i den handskrivne ''Min Faders Minde'' frå 1827. I Bygdeboka for Os er skrivemåten lagt nærare det ein kan rekne med var den lokal uttalen i samtida, i moderne rettskriving: Solan Jonssen Østgarden, i daglegtale Solan Nirsen (dativ av bruksnamnet Nirstun eller Nedrestua.) </onlyinclude> | Skrivemåten av namnet til Soland Jonsen følgjer her Michael Østgaard i den handskrivne ''Min Faders Minde'' frå 1827. I Bygdeboka for Os er skrivemåten lagt nærare det ein kan rekne med var den lokal uttalen i samtida, i moderne rettskriving: Solan Jonssen Østgarden, i daglegtale Solan Nirsen (dativ av bruksnamnet Nirstun eller Nedrestua.) </onlyinclude> | ||
| Linje 8: | Linje 8: | ||
Soland Jonsen overtok garden etter foreldra Jon Solanssen (ca. 1717-1784) og Ingrid Olsdotter frå Øvre Østu (ca. 1719-1794). Soland dreiv garden frå 1780 til 1814, da han overlet den til eldste sonen Jon (1773-1850). | Soland Jonsen overtok garden etter foreldra Jon Solanssen (ca. 1717-1784) og Ingrid Olsdotter frå Øvre Østu (ca. 1719-1794). Soland dreiv garden frå 1780 til 1814, da han overlet den til eldste sonen Jon (1773-1850). | ||
Soland Jonsen gifta seg i 1770 med Marit Persdotter Trøa (Trøen)(1751-1838). Dei fekk 14 born saman. Ni av dei er omtala i bygdeboka. På folketeljingstidspunktet 1801 bur framleis seks av borna heime. Dei var i alderen 11 til 28 år. Dei to eldste, Jon (28) og Per (21) er oppførde med eigne yrke som høvesvis snikkar og skreddar. Hushaldet omfatta dessutan to mannlege og to kvinnelege tenestefolk. Storleiken på hushaldet med så vidt mange vaksne arbeidsføre folk, tyder på at Nirstun Østgarden var eit etter måten stort gardsbruk i fjellbygda.<ref>[http://digitalarkivet.no/cgi-win/webcens.exe?slag=visbase&sidenr=3&filnamn=f18010436&gardpostnr=170&personpostnr=875&merk=875#ovre Folketeljinga 1801, Digitalarkivet]</ref> | Soland Jonsen gifta seg i 1770 med Marit Persdotter Trøa (Trøen) (1751-1838). Dei fekk 14 born saman. Ni av dei er omtala i bygdeboka. På folketeljingstidspunktet 1801 bur framleis seks av borna heime. Dei var i alderen 11 til 28 år. Dei to eldste, Jon (28) og Per (21) er oppførde med eigne yrke som høvesvis snikkar og skreddar. Hushaldet omfatta dessutan to mannlege og to kvinnelege tenestefolk. Storleiken på hushaldet med så vidt mange vaksne arbeidsføre folk, tyder på at Nirstun Østgarden var eit etter måten stort gardsbruk i fjellbygda.<ref>[http://digitalarkivet.no/cgi-win/webcens.exe?slag=visbase&sidenr=3&filnamn=f18010436&gardpostnr=170&personpostnr=875&merk=875#ovre Folketeljinga 1801, Digitalarkivet]</ref> | ||
| Linje 20: | Linje 20: | ||
I 1818 overvar Soland Jonsen Karl Johans kroningsreise, da følgjet gjorde ein stans på Os skysstasjon. Soland Jonsen framførde da to sjølvlaga hyllingsdikt, eitt for kongen og eitt for kronprinsen (den seinare kong Oscar 1). Soland vart beden om å levere avskrift av dikta på [[Røros]] medan kongefølgjet enno var der. For umaken fekk Soland pengar, ein kroningsmedalje og kongeleg løfte om ein årleg pensjon på 10 spesidalar. | I 1818 overvar Soland Jonsen Karl Johans kroningsreise, da følgjet gjorde ein stans på Os skysstasjon. Soland Jonsen framførde da to sjølvlaga hyllingsdikt, eitt for kongen og eitt for kronprinsen (den seinare kong Oscar 1). Soland vart beden om å levere avskrift av dikta på [[Røros]] medan kongefølgjet enno var der. For umaken fekk Soland pengar, ein kroningsmedalje og kongeleg løfte om ein årleg pensjon på 10 spesidalar. | ||
I [[Den norske Rigstidende]] vart | I [[Den norske Rigstidende]] vart Soland Jonsens framføring omtala som eit døme på at «en Fjeldbonde havde viist sig som Improvisator». Da sonen i ''Min Faders Minde'' kom inn på dette, kunne han røpe at faren nok ikkje hadde improvisert, men hadde tenkt ut versa i hovudet under ein fisketur til [[Setersjøen]]. | ||
Michael Østgaard gjev att farens kongedikt slik: | Michael Østgaard gjev att farens kongedikt slik: | ||