Veiledere, Administratorer
9 134
redigeringer
Stefan Frich: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
Kat
(Lenke) |
(Kat) |
||
| (9 mellomliggende versjoner av 6 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>'''[[Stefan Frich]]''' (fødd 17. desember [[1844]] i [[Hjørundfjord]], død 14. mars [[1927]] i [[Fåberg]]) var skulemann, redaktør, forfattar og nynorskforkjempar. Han dreiv i 30 år [[Friskulen i Fåberg|friskule i Fåberg]] (nå [[Lillehammer kommune]]). Både religiøst, pedagogisk og politisk sett var Frich sterkt påverka av grundtvigianismen og [[Christopher Bruun]]. Språkpolitisk var han ein forkjempar for større innverknad frå austlandsmåla i landsmålet/nynorsken.</onlyinclude> | <onlyinclude>{{thumb høyre|Stefan Frich.jpg|Stefan Frich med ei av skuleklassene sine. Tidspunkt og fotograf ukjent.}}'''[[Stefan Frich]]''' (fødd [[17. desember]] [[1844]] i [[Hjørundfjord]], død [[14. mars]] [[1927]] i [[Fåberg]]) var skulemann, redaktør, forfattar og nynorskforkjempar. Han dreiv i 30 år [[Friskulen i Fåberg|friskule i Fåberg]] (nå [[Lillehammer kommune]]). Både religiøst, pedagogisk og politisk sett var Frich sterkt påverka av grundtvigianismen og [[Christopher Bruun]]. Språkpolitisk var han ein forkjempar for større innverknad frå austlandsmåla i landsmålet/nynorsken. </onlyinclude> | ||
== Familie == | == Familie == | ||
Foreldra var Gjert Jansen Frich (1803-1863) og Ambrosia von Krogh (1807-1865). Stefan var den nest yngste i ein syskenflokk på sju. | <onlyinclude>Foreldra var Gjert Jansen Frich (1803-1863) og Ambrosia von Krogh (1807-1865). Stefan var den nest yngste i ein syskenflokk på sju. Oppveksten hadde han i Hjørundfjord (nå [[Ørsta kommune]]) og i [[Hegra]] (nå [[Stjørdal kommune]]), der faren var sokneprest. Stefan Frich levde ugift heile livet. </onlyinclude> | ||
Oppveksten hadde han i Hjørundfjord (nå [[Ørsta kommune]]) og i [[Hegra]] (nå [[Stjørdal kommune]]), der faren var sokneprest. | |||
Stefan Frich levde ugift heile livet. | |||
== Utdanning == | == Utdanning == | ||
Som 13-åring tok han til ved [[Trondheim | <onlyinclude>Som 13-åring tok han til ved [[Trondheim katedralskole|Katedralskulen i Trondheim]]. Her vart han introdusert for grundtvigianismen i kyrkjelyden til [[Fredrik Nannestad Wexelsen]] i [[Bakklandet]] sokn. </onlyinclude> | ||
Frich tok examen artium i 1862, og byrja rett etter på filologistudiar i Christiania. Han fekk vanskar med studiefinansieringa da faren døydde året etter, og var huslærar hjå [[Hornemann]] på [[Reins kloster]] i eit par år. I 1865 var han attende i Christiania og heldt fram med studiane. Samstundes arbeidde han som lærar ved [[Balchens Døveinstitut]], og dreiv privatundervisning for artianarar. | <onlyinclude>Frich tok examen artium i 1862, og byrja rett etter på filologistudiar i Christiania. Han fekk vanskar med studiefinansieringa da faren døydde året etter, og var huslærar hjå [[Hornemann]] på [[Reins kloster]] i eit par år. I 1865 var han attende i Christiania og heldt fram med studiane. Samstundes arbeidde han som lærar ved [[Balchens Døveinstitut]], og dreiv privatundervisning for artianarar. </onlyinclude> | ||
Etter å ha blitt sterkt oppglødd av Christopher Bruuns vidgjetne foredragsserie i [[Det Norske Studentersamfund]] i 1870, braut Frich av studiane og tok til på Bruuns folkehøgskule i [[Sel]] i november same året. Der var han både elev og lærar. Han følgde med skulen da den flytta til Gausdal i 1871, og underviste der mellom anna i islandsk historie, geografi og rekning. Han heldt også ei lang rekkje laurdagsførelesingar om nyare politiske tilhøve. | Etter å ha blitt sterkt oppglødd av Christopher Bruuns vidgjetne foredragsserie i [[Det Norske Studentersamfund]] i 1870, braut Frich av studiane og tok til på Bruuns folkehøgskule i [[Sel]] i november same året. Der var han både elev og lærar. Han følgde med skulen da den flytta til Gausdal i 1871, og underviste der mellom anna i islandsk historie, geografi og rekning. Han heldt også ei lang rekkje laurdagsførelesingar om nyare politiske tilhøve. | ||
| Linje 31: | Linje 29: | ||
Frich var med og skipa [[Fåberg mållag]] i 1900 og [[Mesna mållag]]1911. Han han var forslagsstillaren da [[Dølaringen]] vart skipa på årsmøtet til Austmannalaget i 1914. Dølaringen var ein målsamskipnad for heile Gudbrandsdalen. | Frich var med og skipa [[Fåberg mållag]] i 1900 og [[Mesna mållag]]1911. Han han var forslagsstillaren da [[Dølaringen]] vart skipa på årsmøtet til Austmannalaget i 1914. Dølaringen var ein målsamskipnad for heile Gudbrandsdalen. | ||
Eit par år redigerte Frich venstrebladet [[Framgang]] som kom ut på [[Lillehammer]]. Frå 1911 til 1921 var han redaktør i [[Bonden]], ei vekeavis som Austmannalaget gav støtte til. Der arbeidde han nært saman med folk som [[Olav Aukrust]], [[Jakob Haraldseid]], [[Ola Martinus Høgåsen|Martinus Høgåsen]], [[Ivar Kleiven]] og andre. | Eit par år redigerte Frich venstrebladet [[Framgang]] som kom ut på [[Lillehammer]]. Frå 1911 til 1921 var han redaktør i [[Bonden (1909–1922)|Bonden]], ei vekeavis som Austmannalaget gav støtte til. Der arbeidde han nært saman med folk som [[Olav Aukrust]], [[Jakob Haraldseid]], [[Ola Martinus Høgåsen|Martinus Høgåsen]], [[Ivar Kleiven]] og andre. | ||
I 1908 gav han ut ei eiga barnebok: ''Smaafolk''. Han omsette forteljingar av Zakarias Topelius og eit par engelske barnebøker. Elles omsette han to islendingasoger, nemleg Laksdøla og Soga um Bjørn Hitdølakappe. I 1922 gav han ut ei bok med livsminne, dikt, forteljingar og artiklar: ''Fraa arbeidslivet mitt''. | I 1908 gav han ut ei eiga barnebok: ''Smaafolk''. Han omsette forteljingar av Zakarias Topelius og eit par engelske barnebøker. Elles omsette han to islendingasoger, nemleg Laksdøla og Soga um Bjørn Hitdølakappe. I 1922 gav han ut ei bok med livsminne, dikt, forteljingar og artiklar: ''Fraa arbeidslivet mitt''. | ||
| Linje 38: | Linje 36: | ||
* Gaukstad, Øystein: ''Stefan Frich'', hefte utg. på [[Kongsvinger]] 1945, forkorta utgåve i ''Årbok for Gudbrandsdalen 1947''. | * Gaukstad, Øystein: ''Stefan Frich'', hefte utg. på [[Kongsvinger]] 1945, forkorta utgåve i ''Årbok for Gudbrandsdalen 1947''. | ||
* Haraldseid, J.: «Fire portrett» i ''Vårt norske morsmål. Austmannalaget 1899-1959'', utg. av Opplandske Målkontor, Elverum 1959. | * Haraldseid, J.: «Fire portrett» i ''Vårt norske morsmål. Austmannalaget 1899-1959'', utg. av Opplandske Målkontor, Elverum 1959. | ||
* {{hbr1-1|pf01052095004121|Stefan Frich}}. | |||
{{DEFAULTSORT:Frich, Stefan}} | {{DEFAULTSORT:Frich, Stefan}} | ||
[[Kategori:Personer | [[Kategori:Personer]] | ||
[[Kategori: | [[Kategori:Lillehammer kommune]] | ||
[[Kategori: | [[Kategori:Ørsta kommune]] | ||
[[Kategori:Stjørdal kommune]] | |||
[[Kategori:Austmannalaget]] | [[Kategori:Austmannalaget]] | ||
[[Kategori:Lærere]] | [[Kategori:Lærere]] | ||
[[Kategori:Fødsler i 1844]] | [[Kategori:Fødsler i 1844]] | ||
[[Kategori:Dødsfall i 1927]] | [[Kategori:Dødsfall i 1927]] | ||
[[Kategori:Folkehøgskole]] | |||
{{f1}} | |||
{{nn}} | |||