Sylvester Sivertson: Forskjell mellom sideversjoner

'''[[Sylvester Sivertson]]''' (fødd [[12. september]] [[1809]] i [[Skjåk]], død [[20. november]] [[1847]] i [[Drammen]]), var pressemann, forfattar og samfunnsdebattant. Han blir rekna som ein pioner i norsk pressehistorie. Elles er han kjend som kampfelle av [[Henrik Wergeland]] i kulturstriden i 1830-åra, og ikkje minst i kampen mot [[jødeparagrafen]].</onlyinclude>

Han viste tidleg gode intellektuelle evner. Det haugianarnettverket som foreldra var ein del av, vart til god hjelp da det vart spørsmål om å skaffe guten skulegang ut over allmugeskulen. Han var mellom anna ein vinter i skule hjå haugianaren [[Lars Jensen (1784-1852)|Lars Jensen]] på [[Ringsaker]], som seinare vart stortingsmann. I 1828 var Sylvester i [[Trondheim]] og arbeidde som betjent hjå kjøpmann [[Ole Dahl]] der. Ved eit seinare opphald i Trondheim hadde han fri kost og losji hjå storbonden og forretningsmannen [[Michel N. Grendahl]], som også vart stortingsmann. Dahl og Grendahl var i likskap med Lars Jensen landskjende haugianarar. Ved det siste Trondheims-opphaldet fekk Sivertson undervisning av adjunkt, seinare sokneprest i [[Ørskog]], [[A. H. Kaurin]]. Venteleg i ein mellombolk mellom dei to Trondheims-opphalda, på slutten av 1820-talet, budde han eit par år heime på Hyrve. (Kronologien her er litt uklår.) Frå denne tida i Skjåk er det kjent at han stundom kalla i hop folk på Hyrve for å halde politiske debattmøte. Systera hans, Guro (fødd 1819), mintest dette frå barndomen: «Han samla av dei forstandigaste mennom uppå søre stugun; da heldt døm 'storting', og den som tala, skulle reise seg.» (Sitert etter Guros barnebarn, [[Gunnhild Blekastad]] i 1968.)

Også eit par prestar hjelpte til med å skaffe guten eit skuletilbod. Det gjeld ein [[pastor Steen]] som var den som rådde foreldra til å sende guten til Lars Jensen. Sokneprest [[N. B. Flood]] i [[Kvikne]] i [[Nord-Østerdalen]], tidlegare (1825-1827) kapellan i [[Vågå]], skal både sjølv ha gjeve Sivertson undervisning og deretter ha hjelpt han til plass hjå Grendahl i Trondheim.

 

Sylvester Sivertson var student i Christiania frå 1832, men fullførde aldri noko studium.  

Medan han studerte, gav Sivertson ut boka ''Haugianismen, dens Historie og Væsen, samt Forhold til Herrnhuttismen, fremstillet af en Sandhedsven'' (1832). I jamføring med den konkurrerande pietistiske [[Leksikon:Herrnhutere|herrnhutar-sekta]], framhevar Sivertson haugianismen som ei lære som hadde funne god balanse mellom fromskap og nyttig gjerning i det timelege. Haugianarane såg i «frugtbringende Virksomhed» ikkje berre ei dygd, men også ei plikt.  Sivertson meinte dessutan at haugevenene var forkjemparar både for åndeleg og borgarleg fridom, og at dei var sanne fedrelandsvener. Ein «virkelig Haugianer» var som statsborgar «udelukkende dannet for en konstitutionel […] Stat, hvis Forfatning sikkrer Borgerne mod slavisk Lydighed og ubetinget Underkastelse». Dette følgde fyrst og fremst av «den frie Virksomhedsidé, der maa ansees som Haugianismens væsentlige Særkjende».

I 1841 vart Sivertson tilsett som den fyrste redaktøren i ''[[Lillehammers Tilskuer]]'', der han arbeidde til i desember 1842. Frå 1843 til juli 1845 var han så redaktør ved ''[[Nordlyset]]'' i Trondheim. Frå juli 1845 til sin død i 1847 redigerte Sivertson ''[[Drammens Adresse]]''. På det tidspunktet hadde han igjen søkt og fått stillinga som redaktør i Lillehammers Tilskuer, men rakk ikkje å ta til i denne.

*Hosar, Kristian: «Sylvester Sivertsson som redaktør i Tilskueren», i ''Kvelds-Seto. Gåmålt frå Skjåk'', Skjåk Historielag 2009.

*Seip, Jens Arup: ''Utsikt over Norges historie. Første del''. Gyldendal, Oslo 1974.

*Teigum, Ivar: ''Sylvester Sivertson – Publicist''. Hefte utgjeve av Skjåk kommune 1997.

[[Kategori:Personer fra Skjåk kommune]]