Veiledere, Administratorer
9 134
redigeringer
Mellomlagring
Ingen redigeringsforklaring |
(Mellomlagring) |
||
| Linje 44: | Linje 44: | ||
Alle desse dikotomiane grip inn i kvarandre, mellom anna på det viset at fyrstelekkane har ein indre samanheng og står i motsetnad til andrelekkane som også utgjer ein konstellasjon. Spenningane mellom dei to sidene riv og slit i einskildmenneske. Det gjeld i rikt monn for dei viktigaste litterære figurane i Ørjasæters univers. Aller mest gjeld det hovudpersonen i ''Gudbrand Langleite''i den store diktsyklusen som kan reknast for å vere det hovudverket i Ørjasæters dikting (''Gudbrand Langleite'' 1913, ''Bru-millom'' 1920 og ''Skuggen'' 1927, samla utgåve i 1941 med samletittelen ''Gudbrand Langleite''.) Men det gjeld i høg grad også for kunstnaren Per Sjåstad i skodespelet ''Christophoros'', som for Jo Gjende i skodespelet med same namn. Også hovudpersonen i forteljinga Uppheimen på Sandnes rommar noko av dette, men da framstilt i ei mykje lettare, nesten farseaktig form jamført med dei andre nemnde verka. I dei to reiseskildringane Fararen og Jonsokbrev, står særleg motsetningane mellom utferdstrongen og bindinga til det heimlege sentralt, og også andre av dei opprekna dikotomiane slår inn. | Alle desse dikotomiane grip inn i kvarandre, mellom anna på det viset at fyrstelekkane har ein indre samanheng og står i motsetnad til andrelekkane som også utgjer ein konstellasjon. Spenningane mellom dei to sidene riv og slit i einskildmenneske. Det gjeld i rikt monn for dei viktigaste litterære figurane i Ørjasæters univers. Aller mest gjeld det hovudpersonen i ''Gudbrand Langleite''i den store diktsyklusen som kan reknast for å vere det hovudverket i Ørjasæters dikting (''Gudbrand Langleite'' 1913, ''Bru-millom'' 1920 og ''Skuggen'' 1927, samla utgåve i 1941 med samletittelen ''Gudbrand Langleite''.) Men det gjeld i høg grad også for kunstnaren Per Sjåstad i skodespelet ''Christophoros'', som for Jo Gjende i skodespelet med same namn. Også hovudpersonen i forteljinga Uppheimen på Sandnes rommar noko av dette, men da framstilt i ei mykje lettare, nesten farseaktig form jamført med dei andre nemnde verka. I dei to reiseskildringane Fararen og Jonsokbrev, står særleg motsetningane mellom utferdstrongen og bindinga til det heimlege sentralt, og også andre av dei opprekna dikotomiane slår inn. | ||
=== Ætt og heim og norskdom === | |||
Dei fyrste diktsamlingane, ''Ættar-arv'' (1908) og ''I dalom'' (1910) krinsar mykje om ætt og heim, eller blod og jord som det heitte i omsetjing frå tysk nasjonalromantikk. Dette vart verdsett av omgivnadene i samtida. For eksempel skriv lomværen og bondelagsmannen [[Halvard Ofigsbø]] i boka si om Gudbrandsdalen (1926) følgjande om Ørjasæter: | Dei fyrste diktsamlingane, ''Ættar-arv'' (1908) og ''I dalom'' (1910) krinsar mykje om ætt og heim, eller blod og jord som det heitte i omsetjing frå tysk nasjonalromantikk. Dette vart verdsett av omgivnadene i samtida. For eksempel skriv lomværen og bondelagsmannen [[Halvard Ofigsbø]] i boka si om Gudbrandsdalen (1926) følgjande om Ørjasæter: | ||
:«Det gaar ei kristeleg aand gjenom diktinga hans. Han er ein god bondediktar. Umkvæde er: "Hald deg til jorda; ho gjer deg sterk og god."» | :«Det gaar ei kristeleg aand gjenom diktinga hans. Han er ein god bondediktar. Umkvæde er: "Hald deg til jorda; ho gjer deg sterk og god."» | ||
Ein finn att noko av dette også i seinare verk. Men dyrkinga av det norrøne, odels- og nasjonalromantikken er mindre framtredande hjå Ørjasæter enn hjå hans ven og samtidge «nasjonalskalden» [[Olav Aukrust]]. Ein merkar dessutan ikkje sjeldan ein viss ironi og sjølvironi i høve til dette. Det gjeld til dømes i diktet «Røystene» frå Gudbrand Langleite, der Ørjasæter gjev ei godmodig ertande framstilling av langhåra «skulehøge karar som stansar på sin stemneplass». Men Ørjasæter distanserer seg vel å merke ikkje frå den viktigaste bodskapen til desse karane. Vidare i diktet får vi ein gjenklang av den mest skulehøge av alle Ørjasæters inspiratorar, [[Christopher Bruun]], i ei ikkje-ironisk framstilling av den etterlengta norrøne atterfødinga. | Ein finn att noko av dette også i seinare verk. Men dyrkinga av det norrøne, odels- og nasjonalromantikken er mindre framtredande hjå Ørjasæter enn hjå hans ven og samtidge «nasjonalskalden» [[Olav Aukrust]]. Ein merkar dessutan ikkje sjeldan ein viss ironi og sjølvironi i høve til dette. Det gjeld til dømes i diktet «Røystene» frå Gudbrand Langleite, der Ørjasæter gjev ei godmodig ertande framstilling av langhåra «skulehøge karar som stansar på sin stemneplass». Men Ørjasæter distanserer seg vel å merke ikkje frå den viktigaste bodskapen til desse karane. Vidare i diktet får vi ein gjenklang av den mest skulehøge av alle Ørjasæters inspiratorar, [[Christopher Bruun]], i ei ikkje-ironisk framstilling av den etterlengta norrøne atterfødinga. | ||
=== Vilje og lagnad, modernitet og tradisjon === | |||
... | |||
=== Idealisme, kunst og matstrev === | |||
... | |||
=== Mann og kvinne === | |||
... | |||
== Bibliografi (ikkje fullstendig) == | == Bibliografi (ikkje fullstendig) == | ||