Vereide krins: Forskjell mellom sideversjoner

Pålegget om å etablerte fastskule møtte motstand i bygda på 1830- og 40-talet. Sokneprest Jørgen Meier Heffermehl sende søknad på vegne av skulekommisjonen til regjeringa om å få unntak frå lova som påla oppretting av fastskule. Heffermehl sjølv var ''for'' innføring av fastskular, noko han også passa på å få med i søknaden til regjeringa - som avslo han og påla oppretting av fastskule.<ref>Aaland, Jacob. ''Gloppen-Breimn kommunesoga''. Utg. [s.n.]. no#. 1943. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011102108087}}.</ref> <ref name=":0" />

|Jon Jonsen (Østreim) Hyenes ("Skule-Jo")||1805||Ytre Nordstranden, [[Gimmestad krins|Gimmestad]], Fastskulen (Vereide)||1829||1850|| ||Sjå [[Skulehistorie i Gloppen#Konflikten%20mellom%20%C2%ABSkule-Jo%C2%BB%20og%20sogneprest%20Heffermehl|Konflikten mellom «Skule-Jo» og sogneprest Heffermehl]].

|Jørgen Petter Meldal<ref name=":7">Aaland, Jacob. ''Gloppen-Breimn kommunesoga''. Utg. [s.n.]. no#. 1943. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011102108087}}. Side 79-169.</ref>

|Ola Josefson Hestenes

|

|1861

|Hadde lærarstillingar i Selje, Jølster og Stord.

|

|

== Konflikten mellom «Skule-Jo» og sogneprest Heffermehl ==

Jørgen Meier Heffermehl (1805 – 1879) var sogneprest i Gloppen frå 1843 til 1866. Heffermehl var også ordførar i periodane 1848-1851 og 1856-1865. Både som sogneprest og ordførar hadde han mykje med skulen å gjere i desse åra. Kring 1850 kom Heffermehl i konflikt med Jon Jonsen Hyenes (1805-1884), også kjend som «Skule-Jo». Skule-Jo vart først lærar for omgangsskulen i den ytre delen av Nordstranda skuledistrikt i 1829. Sidan var han mellom anna lærar og kyrkjesongar i [[Gimmestad krins|Gimmestad]] nokre år, før han vart lærar og kyrkjesongar i Fastskulekrinsen (Vereide krins).

Skule-Jo og mange av dei rundt han var [[Haugianisme|haugianarar]], og kom mot slutten av 1840-talet på kant med presten. Nokre meinte at Heffermehl pressa bøndene for pengar i form av avgiftar. Det vart også sagt at han hadde avvist dåpsbarn og folk som kom til nattverd. I valet 1850 vart Skule-Jo vald til valmann over Heffermehl, med 130 stemmar mot 3. Etter dette fekk Heffermehl fekk med seg prosten til å avsette Skule-Jo frå stillinga si som kyrkjesongar og lærar. Årsaka som vart oppgitt var eit tilhøve kor Skule-Jo hadde forstyrra ein auksjon, og ei sak kor han hadde skreve under på eit dokument med lærar Jakob Jakobsen Eimhjellen ("Skule-Jakob") sitt namn utan Eimhjellen si medvit. Bygdefolket var ikkje nøgde med framferda til Heffermehl, og sende ei klage på han til biskopen. Heffermehl gjekk på si side til motklage. Søksmålet mellom Skule-Jo og Heffermehl fekk mykje merksamd lokalt, og kyrkjesongaren såleis ry på seg som ein talsmann for bygdefolket. Saka gjekk heilt til Høgsterett, kor Heffermehl vann i 1858. Dette fekk store økonomiske konsekvensar for Skule-Jo, som vart dømd til å betale bot og kostnadar.<ref>Lothe, Anders A.. ''Striden millom sokneprest Jørgen Meier Heffermehl og Skule-Jo. Kjømeistarboka etter Skule-Jo''. Utg. Sogelaget. no#. 1950. Digital versjon på [[Nettbiblioteket]].</ref>

[[Fil:Ledig stilling som kyrkjesongar og lærar i Gloppen - Bergens Adressecontoirs Efterretninger 9.oktober 1850.PNG|alt=Avisutklipp: I Gloppens Præstegjeld ere Kirkesangerbestillingen og Lærerposten ved den faste Skole i Hovedsognet ledige. Kirkesangerens Indtægter antages at udgjøre omtrent 30 Spd. foruden Klokkergaarden, af gammel Skyld 1 B 12 Mk. Smør, og som Lærer ved den faste Skole nyder han for Tiden 12 Spd. Ansøgninger om Ansættelse i disse Bestillinger, hvortil ønskes en i Underviisningsvæsenet øvet Seminarist, stiles til Bergens Biskop, og indsendes inden 8 Uger fra Dato til undertegnede Sognepræst. Gloppen den 2den October 1850. Heffermehl.|miniatyr|570x570pk|Utlysinga av den ledige kyrkjesongar- og lærarposten etter Skule-Jo i Bergens Adressecontoirs Efterretninger den 9. oktober 1850. Teksten i utlysinga seier: "I Gloppens Præstegjeld ere Kirkesangerbestillingen og Lærerposten ved den faste Skole i Hovedsognet ledige. Kirkesangerens Indtægter antages at udgjøre omtrent 30 Spd. foruden Klokkergaarden, af gammel Skyld 1 B 12 Mk. Smør, og som Lærer ved den faste Skole nyder han for Tiden 12 Spd. Ansøgninger om Ansættelse i disse Bestillinger, hvortil ønskes en i Underviisningsvæsenet øvet Seminarist, stiles til Bergens Biskop, og indsendes inden 8 Uger fra Dato til undertegnede Sognepræst. Gloppen den 2den October 1850. Heffermehl."<ref>''Bergens Adressecontoirs Efterretninger 1850.10.09''. 18501009. {{nb.no|NBN:no-nb_digavis_bergensadressecontoirsefterretninger_null_null_18501009_86_81_1}}</ref>]]

== Fotnotar==

===Prenta kjelder===

*Aaland, Jacob. ''Gloppen-Breimn kommunesoga''. Utg. [s.n.]. no#. 1943. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011102108087}}.

*Lothe, Anders A.. ''Striden millom sokneprest Jørgen Meier Heffermehl og Skule-Jo. Kjømeistarboka etter Skule-Jo''. Utg. Sogelaget. no#. 1950. Digital versjon på [[Nettbiblioteket]].