Veiledere, Administratorer
9 134
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 12: | Linje 12: | ||
Det var eit titals haugevener som gjekk saman om gruvedrifta. Det ser ut til å ha vore ei utprøving av ein kristen komunisme som Hauge og venene var opptekne av i den tidlege fasen av vekkingsrørsla. [[Hytteskrivar Irgens]] skriv iallfall i ein rapport at «disse har allting fælles». I den same rapporten kan han berette at «for disse er en Pige fra Vingelen paa nogle og 30 Aars Alder, nemlig Sara Ingebretsdtr. (Nergaard), Priorinde, thi hun er meget øvet i offentlig Tale.»<ref>Bakken, A.O. 1973:18.</ref> Hytteskrivar Irgens og lensmannen i bygda, [[Ole Skogstad]], kunne berette at det kom folk frå fleire bygder for å delta i gruvedrifta og det haugianske fellesskapet. [[Ole Olsen Grind]] kom frå Røros. Han hadde reist frå gruvearbeidet sitt på heimstaden og teke med seg mor si og heile buskapen og flytta til Vingelen. Ei kvinne få Tynset, [[Kjersti Evensdotter]], hadde flytta frå ektemann og heim, og kom til Vingelen med eit barn og ei ku. Ein [[Nils Raben]] frå Tolga er nemnd, og dertil var det kome folk frå [[Folldal|Folldalen]] og [[Dalsbygda]]. | Det var eit titals haugevener som gjekk saman om gruvedrifta. Det ser ut til å ha vore ei utprøving av ein kristen komunisme som Hauge og venene var opptekne av i den tidlege fasen av vekkingsrørsla. [[Hytteskrivar Irgens]] skriv iallfall i ein rapport at «disse har allting fælles». I den same rapporten kan han berette at «for disse er en Pige fra Vingelen paa nogle og 30 Aars Alder, nemlig Sara Ingebretsdtr. (Nergaard), Priorinde, thi hun er meget øvet i offentlig Tale.»<ref>Bakken, A.O. 1973:18.</ref> Hytteskrivar Irgens og lensmannen i bygda, [[Ole Skogstad]], kunne berette at det kom folk frå fleire bygder for å delta i gruvedrifta og det haugianske fellesskapet. [[Ole Olsen Grind]] kom frå Røros. Han hadde reist frå gruvearbeidet sitt på heimstaden og teke med seg mor si og heile buskapen og flytta til Vingelen. Ei kvinne få Tynset, [[Kjersti Evensdotter]], hadde flytta frå ektemann og heim, og kom til Vingelen med eit barn og ei ku. Ein [[Nils Raben]] frå Tolga er nemnd, og dertil var det kome folk frå [[Folldal|Folldalen]] og [[Dalsbygda]]. | ||
== Folldal verk og Røros == | |||
Da haugianarane ikkje fekk kongeleg løyve til å drive gruva, kom [[Folldal Gruver|Folldal verk]], under sin nye eigar [[Haagen Mathiesen]], inn som ein ny aktør. Dei overtok gruva i Vingelen av haugianarane i 1805. Omstenda er noko uklåre. Hauge fortel at Mathiesen kjøpte anlegget, og at venesamfunnet «profiterede endeel paa samme». Arnt Solem, forretningsmann og nær medarbeidar av Hauge, har nemnt eit beløp på ca. 2000 riksdalar. | |||
Nå følgde ein langvarig strid om heimelen til gruva mellom Folldalsverket og Røros, ein strid som Folldalsverket gjekk sigrande ut av. Det har vore framhalde at Haagen Mathiesen og hans bedrift spela på lag med haugianarane,<ref>Breistein, D. 1955:146, Bakken, A.O. 1973:7.</ref> utan at vi har nærare kjennskap til korleis dette kan ha arta seg. | |||
Folldal verk dreiv Vingelen gruve til 1818. Etter det vart malmfeltet i Vingelen på nytt muta av Røros koparverk, som heldt det gåande til 1835. | |||