D/S «Fyresdølen»
På Fyresvatn var det dampbåt alt frå 1876 då D/S «Fyresdal», seinare M/S «Teisner», vart satt i drift. Denne hadde som oppgåve både transport av passasjerar og fløyting av tømmer. Dette var ein vanskeleg kombinasjon og det vart ynskje om ein båt berre til passasjertrafikk. I 1913 kom det difor ein ny båt på Fyresvatn som fekk namnet D/S «Fyresdølen». Den er bygd ved Kristiansands Mek. Verksted og frakta med båt opp til Bandaksli. Vidare gjekk det på landevegen før delane kunne setjast saman på stranda ved Fyresvatn.
Båten kosta kr. 45.000, men så var det og ein stor og fin båt. Den var 67,7 fot lang, 14,6 fot brei og 10,2 fot djuptgåande. Tonnasjen var 69 brt. Båten var enkel og praktisk utført. På hovuddekket var det styrhus med ein liten lugar for kapteinen. Litt lenger bak på same akterdekk var der ein røykesalong med plass til ti personar. Akter var også nedgang til hovuddekket og der var akterut ein stor salong med benkar langs skipssida rundt akterskipet. Der var og plassera eit stort spisebord. Litt framover var skipets maskinrom og kjelerom. Heilt framme var eit lite krypinn for mannskapet og soveplass for tre personar. Denne nye båten var litt større enn den gamle og kunne ta med seg 113 personar i fast rute mellom Kilegrend og Kyrkjebygda. Båten tok óg med seg post.
Opp gjennom åra hadde båten variable rutetider. I 1929 gjekk båten frå Kilegrend kl. 7.30 om morgonen til Kyrkjebygda, med retur derfrå kl. 11 på formiddagen.
Eigar av det nye dampskipet på Fyresvatn var A/S FYRESDAL DAMPSKIPSELSKAP v/disponent K. Kiland og kaptein Tarjei Skåmedal.
I 1932 dukka det opp ein konkurrent på Fyresvatn, «Trygg II», som byrja med rutefart to gonger i veka, onsdag og laurdag. Etter 2. verdskrig vart det på nytt stor bruk for transport av folk, og ikkje minst av varer, og D/S «Fyresdølen» var atter i si vanlege rute.
I 1951 var siste sesongen for dampskipet «Fyresdølen». Sakte, men sikkert, var vegen langs Fyresvatn blitt ferdig og transporten kunne gå over frå båt til bil.
Den gamle dampbåten vart lagt opp, og alt vinteren 1951/1952 sokk den ved Kilegrend brygge på grunn av store mengder med snø og uhell ved fjerning av denne. Det vart gjort fleire freistnader på heving, men det lukkast ikkje, og båten grov seg berre ned i botnen. Den ligg i skvalpeskiktet for ein stor del og vert meir og meir nedbroten. Ved lågt vatn kan ein i 2011 enno sjå store delar av akterskipet.
D/S «Fyresdølen» har vore vurdera med tanke på bevaring og Fyresdal Bygdemuseum har mykje data samla om båten, dette er verdfullt for ettertida.
I åra etter at båten sokk har det vore mykje dykking til vraket og det er ukjent kor mykje av inventar og utstyr som er forsvunne på den måten eller anna vis.
Ei teikning som syner korleis D/S «Fyresdølen» var bygd
Her kjem dampkjelen til Fyresdal med trygg hestetransport. Den er nok komen via Bandakslid. År 1913 Foto: Olav S. Nylid
Her ser vi at det er byrja å bygge på skroget til Fyresdølen ved brygga ved prestegarden 1913. Foto: Olav S. Nylid
D/S «Fyresdølen» under bygging ved Fyresvatn 1913. (Foto: Olav S. Nylid)
D/S Fyresdølen målbevisst på tur sørover. Usikkert når, men foto: Olav S. Nylid
D/S Fyresdølen ligg ved kai i Kilegrend, passasjerar går i land og ved til dampkjelen ligg stabla opp. Årstalet er ukjent, men fotograf: Olav S. Nylid.
D/S «Fyresdølen» ved kai i Kilegrend. (Foto: Olav Moen)
Skipsklokka til D/S «Fyresdølen» . I 2011 på Fyresdal Bygdemuseum. (Foto: Olav Momrak-Haugan, 2010)
Akterenden av vraket til D/S «Fyresdølen» i Kilegrend. (Foto: Olav Momrak-Haugan, 2010)
Akterenden av D/S «Fyresdølen» er synleg. I bakgrunnen brygga der båten sokk. (Foto: Olav Momrak-Haugan, 2010)
Kjelder og litteratur
- Lorentzen, Hansen og Bratsberg. Innlandsbåtene på 10 Telemarksvann. Genius Forlag, Skien 1987.
- Momrak-Haugan, Ragnvald Rutebåtane på Fyresvatn. Særoppgåve 1990/91.
- Veum, Lars. Kilegrend. Grenda i sør. Kilegrend Grendelag 2011.
Ekstern lenke
- D/S «Fyresdølen» på Riksantikvarens nettsted kulturminnesok.no