Tingvoll kyrkje

Tingvoll kyrkje
Tingvoll kyrkje. Foto: Arve Holmeide
Sted:	Tingvoll
Byggeår:	kring 1180
Kirkegård:	Det er kyrkjegard ved kyrkja.
Materiale:	stein
Mål:	32 X 23 m
Tårn:	1787 - 36m høgt
Kor:	9,8 X 9,8 m
Skip:	22,2 x 12,8 m
Prekestol:	1632
Døpefont:	uviss - frå mellom 1400-1600
Alter:	1660
Sitteplasser:	260

Tingvoll kyrkje (lokal uttale /"tiŋvɔʎ:ˌçerçɔ/ (nominativ/akkusativ) / /"tiŋvɔʎ:ˌçerçɔɲ:/ (dativ)) på Tingvoll på Nordmøre er ei steinkyrkje som vart bygd kring 1180 i romansk stil. Ho er ei av dei gamle steinkyrkjene som vart bygd i Noreg gjennom tidene som enno står og framleis er i bruk. Kyrkja og det store vinkelrette våningshuset i nærleiken ligg på eit sentralt plassert sted kalt Tenagelberget på nordsida av Tingvollvågen. Her fanst det tidlegare ei stavkyrkje bygd i tre som vart nedbrent under borgarkrigstida.

I eldre tider var Tingvoll truleg tingstad for Nordmøre, og det er difor ikkje unaturleg at kyrkja vart bygd her. Veggene i denne kyrkja er opptil 1,8 meter tjukke og har gangar inni, både på nordsida og sørsida. Dei går i trappetrinn bratt opp til murkrona oppunder sperrverket og så like bratt ned att. Det er usikkert kvifor dei vart bygde. Likeeins ein balkong på utsida oppe under røstet i korgavlen. Truleg har det å gjera med at kyrkja vart innretta som ei festning i tillegg til som ei kyrkje i den ufredstida som da herska.

Kyrkja er rikt dekorert; frå målingane på veggene i våpenhuset og kalkmåleria i skipet til taket i koret med stjerner og halvmånar. I korveggen, attom toppen av altertavla, er det innmura ein marmorstein med runer. Denne innskrifta inneheld ei bøn og det ein trur er namnet på byggmeisteren: Gunnar.

I 1720-åra vart dei fleste kyrkjer her i landet solgt til private eigarar, fordi kongen mangla pengar. Tingvoll kyrkje vart solgt i 1723, og den fyrste private eigaren av ho var amtmann Erik Mutt. Ho var i privat eige til 1860, da herredet kjøpte ho tilbake i offentleg eige.

I 1928–29 vart kyrkja gjennomgåande restaurert. Det noverande interiøret stammar i hovudsak frå 1600-talet. Kyrkja blir nokre gonger kalla Nordmørsdomen.

Tingvoll kyrkje var i 1814 valkyrkje for prestegjeldet.

Galleri

• 

  Foto: Marthinius Skøien (omkr. 1880–1910).
• 

  Foto: Ukjent / Mittet & Co. (1959).
• 

  Tingvoll kyrkje og prestegard.

  Foto: Olve Utne (2009).
• 

  Foto: Olve Utne (2010).
• 

  Foto: Olve Utne (2010).
• 

  Foto: Olve Utne (2010).
• 

  Foto: Olve Utne (2010).
• 

  Foto: Olve Utne (2010).
• 

  Foto: Olve Utne (2010).
• 

  Skip og kor.

  Foto: Olve Utne (2010).
• 

  Koret.

  Foto: Olve Utne (2010).
• 

  Koret sett frå galleriet.

  Foto: Olve Utne (2010).
• 

  Koret sett frå galleriet.

  Foto: Olve Utne (2010).
• 

  Orgel- og sidegalleri.

  Foto: Olve Utne (2010).
• 

  Foto: Olve Utne (2010).
• 

  Kalkmåleri.

  Foto: Olve Utne (2010).
• 

  Preikestolen.

  Foto: Olve Utne (2010).
• 

  Kyrkjeskipet.

  Foto: Olve Utne (2010).

Kjelder og litteratur

• Tingvoll kyrkje
• Tingvoll kyrkje på Riksantikvarens nettsted kulturminnesok.no
• Lamvik, Martin. Tingvoll kyrkje. Utg. Tingvoll sokneråd. 1980. Digital versjon på Nettbiblioteket.

---