Veiledere, Administratorer
9 136
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
(Justeringar) |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 8: | Linje 8: | ||
«Ei gamall velstands bygd, breid og mett og god - den fagraste i heile dalen. Ein snild og godsleg - men sjølvbyrg bondeadel, med mykjen god og mykjen laak arv, og taumkjøyrd av embetsmennene og prestgardskulturen. Mest ingen kristendom, anna enn Breiens pietisme; i førre ættleden hadde alle kloke folk vore halve eller heile fritenkjarar.»<ref>Austlid, A. 1926 side 21.</ref> (Den nemnde Breien var ein kapellan i bygda som Andreas og mykje av ungdomen elles stod i eit skarpt motsetnadsforhold til.) | «Ei gamall velstands bygd, breid og mett og god - den fagraste i heile dalen. Ein snild og godsleg - men sjølvbyrg bondeadel, med mykjen god og mykjen laak arv, og taumkjøyrd av embetsmennene og prestgardskulturen. Mest ingen kristendom, anna enn Breiens pietisme; i førre ættleden hadde alle kloke folk vore halve eller heile fritenkjarar.»<ref>Austlid, A. 1926 side 21.</ref> (Den nemnde Breien var ein kapellan i bygda som Andreas og mykje av ungdomen elles stod i eit skarpt motsetnadsforhold til.) | ||
Andreas voks opp i eit kulturelt stimulerande miljø. Han fortel sjølv om kveldsseto-timane om vinteren der sjølvefolket sat saman med husmenn, handverkarar og tenestefolk og samtala om ting som rørte seg i tida. Faren abonnerte på [[Søren Jaabæk|Jaabæks]] [[Folketidende]] saman med den eine av husmennene sine. Andre aviser | Andreas voks opp i eit kulturelt stimulerande miljø. Han fortel sjølv om kveldsseto-timane om vinteren der sjølvefolket sat saman med husmenn, handverkarar og tenestefolk og samtala om ting som rørte seg i tida. Faren abonnerte på [[Søren Jaabæk|Jaabæks]] [[Folketidende]] saman med den eine av husmennene sine. Andre aviser som vart lesne i krinsen var [[Almuevennen]], [[Adressebladet]] , [[Morgenbladet]], [[Lørdagsaftenblad]] og [[For arbeidsklassen]]. Dei heldt seg orienterte om borgarkrigen i Amerika, beundra Abraham Lincoln, diskuterte republikanismen og standssamfunnet og fortalde kvarandre segner og soger over eit breitt spektrum. Blant bøkene i heimen var ''Onkel Toms hytte'' og Tegnérs ''Fridtjovs saga''. | ||
Andreas Austlid gifta seg i 1884 med Gunnhild Halvorsdotter Ofigsbø (1859-1944). Såleis vart han svogeren til ein annan kjend folkehøgskule- og norskdomsmann, [[Ivar Blekastad]], som var gift med Torø Halvorsdotter Ofigsbø. | Andreas Austlid gifta seg i 1884 med Gunnhild Halvorsdotter Ofigsbø (1859-1944). Såleis vart han svogeren til ein annan kjend folkehøgskule- og norskdomsmann, [[Ivar Blekastad]], som var gift med Torø Halvorsdotter Ofigsbø. Andreas og Gunnhild Austlid fekk ni born fødde i tidsrommet 1885-1906. | ||
== Skulegang og ungdomstid == | == Skulegang og ungdomstid == | ||
<onlyinclude>Etter den vanlege allmugeskolen gjekk Andreas i to vintrar på [[Christopher Bruun|Christopher Bruuns]] folkehøgskule på [[Romundgard]] i [[Sel]] (1869-1871). Han var også med den fyrste vinteren etter at skulen vart flytta til heimbygda hans (1871-1872).</onlyinclude> | <onlyinclude>Etter den vanlege allmugeskolen gjekk Andreas i to vintrar på [[Christopher Bruun|Christopher Bruuns]] folkehøgskule på [[Romundgard]] i [[Sel]] (1869-1871). Han var også med den fyrste vinteren etter at skulen vart flytta til heimbygda hans (1871-1872).</onlyinclude> Tida på folkehøgskulen vart skilsetjande for Andreas, og la retninga for hans seinare virke. | ||
Tida på folkehøgskulen vart skilsetjande for Andreas, og la retninga for hans seinare virke. | |||
<onlyinclude>I heimbygda skipa Andreas Austlid saman med jamaldringar eit ungdomslag som på det meste hadde 70 gutar som innskrivne medlemmer. Føremålsparagrafen for laget hadde ein uttrykkeleg front mot pietismen. Lagsverksemda skulle «modarbeide og bekjæmpe alle skadelige indflydelser fra en livsfiendsk, pietistisk aandsretning, der mer og mer griber om sig og truer med at ødelægge alt sundt ungdomsliv.» </onlyinclude><ref>Austlid, A. 1926 side 20.</ref> Laget vakte naturleg nok strid i bygda. På lagsungdomens side stod storbonden [[Per Bø]], og det vart ei viktig støtte. Han fekk dei mellom anna også til å ta opp målsaka. | <onlyinclude>I heimbygda skipa Andreas Austlid saman med jamaldringar eit ungdomslag som på det meste hadde 70 gutar som innskrivne medlemmer. Føremålsparagrafen for laget hadde ein uttrykkeleg front mot pietismen. Lagsverksemda skulle «modarbeide og bekjæmpe alle skadelige indflydelser fra en livsfiendsk, pietistisk aandsretning, der mer og mer griber om sig og truer med at ødelægge alt sundt ungdomsliv.» </onlyinclude><ref>Austlid, A. 1926 side 20.</ref> Laget vakte naturleg nok strid i bygda. På lagsungdomens side stod storbonden [[Per Bø]], og det vart ei viktig støtte. Han fekk dei mellom anna også til å ta opp målsaka. | ||