Veiledere, Administratorer
9 136
redigeringer
Utbygging. Litteratur.
Ingen redigeringsforklaring |
(Utbygging. Litteratur.) |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>'''[[Andreas Austlid]]''' (fødd [[26. desember]] [[1851]] i [[Gausdal]], død 1926) var folkehøgskulemann og lærebokforfattar. Han | <onlyinclude>'''[[Andreas Austlid]]''' (fødd [[26. desember]] [[1851]] i [[Gausdal]], død 1926) var folkehøgskulemann og lærebokforfattar. Han dreiv [[Friskulen i Lom|friskule i Lom]], var lærar ved fleire folkehøgskular, og grunnla sjølv [[Møre folkehøgskule]]. Austlid var forfattar av det fyrste heile leseverket for barneskolen på nynorsk. </onlyinclude> | ||
== Familie == | == Familie og sosial bakgrunn == | ||
<onlyinclude>Han var fødd på garden [[Austlid]] i [[Østre Gausdal]], son av | <onlyinclude>Han var fødd på garden [[Austlid]] i [[Østre Gausdal]], ein etter måten stor gard med mange husmannsplassar. Andreas var son av husbondsfolket der, Anders Eirikson Austlid og Ingeborg Andersdotter fødd Toft.</onlyinclude> | ||
Andreas Austlid har på sine eldre dagar sjølv gjeve følgjande karakteristikk av bygda og det bondesjiktet familien sjølv tilhøyrde: | |||
«Ei gamall velstands bygd, breid og mett og god - den fagraste i heile dalen. Ein snild og godsleg - men sjølvbyrg bondeadel, med mykjen god og mykjen laak arv, og taumkjøyrd av embetsmennene og prestgardskulturen. Mest ingen kristendom, anna enn Breiens pietisme; i førre ættleden hadde alle kloke folk vore halve eller heile fritenkjarar.» | |||
(Den nemnde Breien var kapellan i bygda, som Andreas og mykje av ungdomen elles stod i eit skarpt motsetnadsforhold til.) | |||
Andreas Austlid gifta seg i 1884 med Gunnhild Halvorsdotter Ofigsbø (1859-1944). Såleis vart han svogeren til ein annan kjend folkehøgskule- og norskdomsmann, [[Ivar Blekastad]], som var gift med Torø Halvorsdotter Ofigsbø. | Andreas Austlid gifta seg i 1884 med Gunnhild Halvorsdotter Ofigsbø (1859-1944). Såleis vart han svogeren til ein annan kjend folkehøgskule- og norskdomsmann, [[Ivar Blekastad]], som var gift med Torø Halvorsdotter Ofigsbø. | ||
| Linje 13: | Linje 19: | ||
== Friskule- og folkehøgskulelærar == | == Friskule- og folkehøgskulelærar == | ||
I | I 1872 tok Austlid på seg å vera lærar på friskulen som da vart starta på garden [[Ofigsbø]] i Lom. Det var etter oppmoding frå folk i bygda som han hadde lært å kjenne på Romundgard, og han vart også direkte oppmuntra til det av Christopher Bruun. Dette heldt han på med tiåret ut, med avbrot vinteren 1873-1874, da han var med på bibelskulen som Bruun heldt på [[Fykse]] i Gausdal det året. | ||
Frå Lom reiste Austlid til Danmark og vart der i to år. Føremålet var å lære meir om folkehøgskuletanken. For å finansiere opphalda på ymse lærestader, arbeidde han som grisepassar og fjøsrøktar, gartnar og jordarbeidar. | Frå Lom reiste Austlid til Danmark og vart der i to år. Føremålet var å lære meir om folkehøgskuletanken. For å finansiere opphalda på ymse lærestader, arbeidde han som grisepassar og fjøsrøktar, gartnar og jordarbeidar. | ||
| Linje 34: | Linje 40: | ||
== Litteratur == | == Litteratur == | ||
* Austlid, Andreas: ''Salt fraa folkehøgskulen''. Olaf Norlis forlag, Oslo 1926. | |||
* Blekastad, Ivar: «Andreas Austlid», i ''Årbok for Dølaringen'' 1930. | * Blekastad, Ivar: «Andreas Austlid», i ''Årbok for Dølaringen'' 1930. | ||
* Kolden, Jon: ''Bygdabok for Lom 3''. Utg. av Lom kommune ved Snøhetta forlag, Lesja, 2005. (Kapittelet om Ofigsbø) | * Kolden, Jon: ''Bygdabok for Lom 3''. Utg. av Lom kommune ved Snøhetta forlag, Lesja, 2005. (Kapittelet om Ofigsbø) | ||