Veiledere, Administratorer, Skribenter
34 043
redigeringer
+folkemusikkarkivet
(Ny side: {{Infoboks gard | målform = nn | bgfarge = | navn = Berget | bilde = | bildetekst = | altnavn = Berget Mosdøl | førstnevnt = | ryddet...) |
(+folkemusikkarkivet) |
||
| (7 mellomliggende versjoner av 2 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 3: | Linje 3: | ||
| bgfarge = | | bgfarge = | ||
| navn = Berget | | navn = Berget | ||
| bilde = | | bilde = Mosdøl 22.jpg | ||
| bildetekst = | | bildetekst = Berget 1965. {{byline|Fjellanger-Widerøe}} | ||
| altnavn = Berget Mosdøl | | altnavn = Berget Mosdøl | ||
| førstnevnt = | | førstnevnt = | ||
| Linje 12: | Linje 12: | ||
| sokn = [[Bykle sokn|Bykle]] | | sokn = [[Bykle sokn|Bykle]] | ||
| kommune = [[Bykle kommune|Bykle]] | | kommune = [[Bykle kommune|Bykle]] | ||
| fylke = [[ | | fylke = [[Agder fylke|Agder]] | ||
| gnr = 13 | | gnr = 13 | ||
| bnr = 2 | | bnr = 2 | ||
| Linje 21: | Linje 21: | ||
| postnr = | | postnr = | ||
}} | }} | ||
<onlyinclude><includeonly>{{thumb|Mosdøl 22.jpg|Berget 1965.|Fjellanger-Widerøe}}</includeonly> | |||
'''[[Berget (Bykle gnr 13/2)|Berget]]''' er eit av de eldste bruka på [[Mosdøl (Bykle gnr 13)|Mosdøl]] i [[Bykle kommune]]. | '''[[Berget (Bykle gnr 13/2)|Berget]]''' er eit av de eldste bruka på [[Mosdøl (Bykle gnr 13)|Mosdøl]] i [[Bykle kommune]]. | ||
| Linje 36: | Linje 37: | ||
: g 2. ca 1750 (?) m Gunhild, sjå nedanfor, ikkje kjende born. | : g 2. ca 1750 (?) m Gunhild, sjå nedanfor, ikkje kjende born. | ||
Kven foreldra åt Ragnhild Taraldsdotter var, er på vona. | Kven foreldra åt Ragnhild Taraldsdotter var, er på vona.</onlyinclude> | ||
I 1726 pantsette Søren 1/2 hud i Mosdøl til trelasthandlaren [[Peder Claussen Topdal]] i [[Kristiansand]] for 190 rd. Dette tyder på at han til då hadde ått heile det nedre bruket i garden, altså både Berget og Lunden, og ettersom me veit at Mikkel Knutsson sat i Lunden, må han vel ha leigd bruket sitt av Søren. | I 1726 pantsette Søren 1/2 hud i Mosdøl til trelasthandlaren [[Peder Claussen Topdal]] i [[Kristiansand]] for 190 rd. Dette tyder på at han til då hadde ått heile det nedre bruket i garden, altså både Berget og Lunden, og ettersom me veit at Mikkel Knutsson sat i Lunden, må han vel ha leigd bruket sitt av Søren. | ||
| Linje 49: | Linje 50: | ||
Mannen åt eldste dotter av Søren og Ragnhild var Åsmund Gunnulvsson, son åt Gunnulv Gunnarsson, som me har omtala i bolken om det udela [[Neire Mosdøl (Bykle gnr 13/1-2)|Nedre Mosdøl]]. Me veit ikkje sikkert om Åsmund åtte bruket her, men trur helst at han var bruksmann liksom verfaren. | Mannen åt eldste dotter av Søren og Ragnhild var Åsmund Gunnulvsson, son åt Gunnulv Gunnarsson, som me har omtala i bolken om det udela [[Neire Mosdøl (Bykle gnr 13/1-2)|Nedre Mosdøl]]. Me veit ikkje sikkert om Åsmund åtte bruket her, men trur helst at han var bruksmann liksom verfaren. | ||
{{thumb|Mosdøl 23.jpg|Det gamle loptet som seinare vart av uti halve stoga i Berget, kan ha vorte oppsett av Søren Aslaksson. Dei utstikkande novarmane viser at det ein gong har vore utstyrt med sval i andre høgda. Utsnitt av bilete frå noko etter 1900. Frå Setesdalsmuseet.|August Abrahamson}} | |||
* '''Gunhild Sørensdotter Mosdøl''', f 1719, d 1779 | * '''Gunhild Sørensdotter Mosdøl''', f 1719, d 1779 | ||
: g 1739 m Åsmund Gunnulvsson Mosdøl, f ca 1704, d 1749. Born: | : g 1739 m Åsmund Gunnulvsson Mosdøl, f ca 1704, d 1749. Born: | ||
| Linje 82: | Linje 84: | ||
:* '''Tarjei''', f ca 1747, g 1. 1770 m Åsne Torleivsdtr. Byklum, g 2. 1804 m Jorunn Jonsdtr. Brotteli, sjå nedanfor | :* '''Tarjei''', f ca 1747, g 1. 1770 m Åsne Torleivsdtr. Byklum, g 2. 1804 m Jorunn Jonsdtr. Brotteli, sjå nedanfor | ||
:* Tjodvor, f 1748, d fyre 1750(?) | :* Tjodvor, f 1748, d fyre 1750(?) | ||
:* Alv, f 1751, g 1. 1788 m Signe Bjørgulvsdtr. Gjerden, g 2. 1804 m Margit Bjørgulvsdtr. Dysje, sjå [[Der uppe (Bykle gnr 12/ | :* Alv, f 1751, g 1. 1788 m Signe Bjørgulvsdtr. Gjerden, g 2. 1804 m Margit Bjørgulvsdtr. Dysje, sjå [[Der uppe (Bykle gnr 12/2)|Holen Der uppe]], gnr 12, | ||
bnr 2. | bnr 2. | ||
:* Knut, f 1753, lagnad ukj. | :* Knut, f 1753, lagnad ukj. | ||
:* Tjodvor, f 1755, g 1794 m Svein Knutsson Maurlii, sjå [[Maurlii (Bykle gnr 3/ | :* Tjodvor, f 1755, g 1794 m Svein Knutsson Maurlii, sjå [[Maurlii (Bykle gnr 3/9)|Maurlii]] | ||
:* Margit, f 1759, d 1787, ug, sjå nedanfor | :* Margit, f 1759, d 1787, ug, sjå nedanfor | ||
| Linje 137: | Linje 139: | ||
Olav Torsson var frå [[Lunden (Valle)|Lunden]] i [[Valle kommune|Valle]], bnr 6. Foreldra var Tor Ulvsson og Signe Olavsdotter på det bruket (jfr. ''Valle'' VI, 441). | Olav Torsson var frå [[Lunden (Valle)|Lunden]] i [[Valle kommune|Valle]], bnr 6. Foreldra var Tor Ulvsson og Signe Olavsdotter på det bruket (jfr. ''Valle'' VI, 441). | ||
Etter at Olav var død fekk Anne to born til. Fyrst var det sonen Dreng, som vart fødd i 1823. Faren var drengen Knut Sveinsson frå [[Maurlii (Bykle gnr 3/ | Etter at Olav var død fekk Anne to born til. Fyrst var det sonen Dreng, som vart fødd i 1823. Faren var drengen Knut Sveinsson frå [[Maurlii (Bykle gnr 3/9)|Maurlii]]. Dreng Knutsson døydde i 1829. Dinest var det dottera Margit. Ho vart fødd i 1827, og hennes far var Torleiv Torleivsson Holen. Margit Torleivsdotter livde opp, og gifte seg i 1850 med Tarjei Torsson Tveiten på [[Plasset under Sygard Tveiten]] i Valle (jfr ''Valle'' III, 305). | ||
Anne streva nok med gardsdrifta og borna så lenge ho makta, men i 1830 laut ho lata bruket gå på auksjon. Sidan hadde ho sikkert tilhald fleire stader, men det spørst om ho ikkje har vore ei tid på [[Rygnestad (Valle)|Rygnestad]], ettersom dei to sønene hamna der. På slutten av livet var ho likevel attende i Bykle, og døydde her som legdslem i 1853. Ho vart då oppskrive med etternamnet Mosdøl, men legdslemer hadde ikkje fast adresse, så namnet hekk nok berre att etter gamalt. | Anne streva nok med gardsdrifta og borna så lenge ho makta, men i 1830 laut ho lata bruket gå på auksjon. Sidan hadde ho sikkert tilhald fleire stader, men det spørst om ho ikkje har vore ei tid på [[Rygnestad (Valle)|Rygnestad]], ettersom dei to sønene hamna der. På slutten av livet var ho likevel attende i Bykle, og døydde her som legdslem i 1853. Ho vart då oppskrive med etternamnet Mosdøl, men legdslemer hadde ikkje fast adresse, så namnet hekk nok berre att etter gamalt. | ||
| Linje 150: | Linje 152: | ||
Men då Dreng fann tida inne til å taka foddog i 1889, vart Nedre Mosdøl på nytt kløyvd i to bruk også på papiret. Hallvard Drengsson overtok Lunden, medan den yngre broren, Torleiv, vart eigar av bruket her. | Men då Dreng fann tida inne til å taka foddog i 1889, vart Nedre Mosdøl på nytt kløyvd i to bruk også på papiret. Hallvard Drengsson overtok Lunden, medan den yngre broren, Torleiv, vart eigar av bruket her. | ||
{{thumb|Mosdøl 24.jpg|Dreng Torleivsson Mosdøl (1896-1970) og farbroren Hallvard Drengsson (1854-1921) er her fotograferte med kløvhest på Hovden. Biletet er teke i 1912, og fotografen var A. B. Wilse. Han mangfoldiggjorde det, og selde det som prospektkort, og her er det kopiert frå eitt av desse korta, som finst i samlinga til Setesdalsmuseet.}} | |||
* '''Torleiv Drengsson Mosdøl''', f 1868, d 1959 | * '''Torleiv Drengsson Mosdøl''', f 1868, d 1959 | ||
: g 1895 m Jorunn Torleivsdtr. Gjerden, f 1877, d 1901. Born: | : g 1895 m Jorunn Torleivsdtr. Gjerden, f 1877, d 1901. Born: | ||
| Linje 166: | Linje 169: | ||
Torleiv sat med gardsbruket her til i 1914, då han overdrog det til sonen: | Torleiv sat med gardsbruket her til i 1914, då han overdrog det til sonen: | ||
{{thumb|Mosdøl 25.jpg|Dreng og Gunvor Mosdøl då dei gifte seg i 1913. Bilete frå Tore K. Mosdøl.}} | |||
* '''Dreng Torleivsson Mosdøl''', f 1896, d 1970 | * '''Dreng Torleivsson Mosdøl''', f 1896, d 1970 | ||
: g 1913 m Gunvor Knutsdtr. Trydal, f 1882, d 1975. Born: | : g 1913 m Gunvor Knutsdtr. Trydal, f 1882, d 1975. Born: | ||
| Linje 192: | Linje 196: | ||
Omlag på den tida då han bygde uthuset, gifte Torleiv seg med ei utanbygds gardjente, og i 1955 overtok dei garden hennes og flutte dit. | Omlag på den tida då han bygde uthuset, gifte Torleiv seg med ei utanbygds gardjente, og i 1955 overtok dei garden hennes og flutte dit. | ||
{{thumb|Mosdøl 26.jpg|Torleiv D. Mosdøl med fele og Torbjørg O. Mosdøl med gitar i tunet på Lunden. Biletet må vera teke fyre Torleiv tok ned halve huset i 1944, men truleg ikkje svært mange år fyre det. Frå samlinga til Ingebjørg Vegestog.}} | |||
* '''Torleiv Drengsson Mosdøl''', f 1913, d 1987 | * '''Torleiv Drengsson Mosdøl''', f 1913, d 1987 | ||
: g 1953 m Gro Gunnarsdtr. Langeid, Bygland, f 1916. Born: | : g 1953 m Gro Gunnarsdtr. Langeid, Bygland, f 1916. Born: | ||
| Linje 201: | Linje 206: | ||
Gro Gunnarsdotter kom frå [[Langeid (Bygland)|Langeid]] i [[Bygland kommune|Bygland]]. Foreldra hennes var Gunnar Andresson Langeid og kona, Tora Taraldsdotter, fødd Heggland. Som me var inne på ovanfor, overtok ho og Torleiv heimegarden hennes i 1955, og budde der nokre år. | Gro Gunnarsdotter kom frå [[Langeid (Bygland)|Langeid]] i [[Bygland kommune|Bygland]]. Foreldra hennes var Gunnar Andresson Langeid og kona, Tora Taraldsdotter, fødd Heggland. Som me var inne på ovanfor, overtok ho og Torleiv heimegarden hennes i 1955, og budde der nokre år. | ||
Etter at dei flutte hit att i 1962 hadde Torleiv anleggsarbeid ved sidan av gardsbruket. Elles var han ein framifrå [[hardingfele]]spilemann, og henta seg mange premiar på kappleikar. | Etter at dei flutte hit att i 1962 hadde Torleiv anleggsarbeid ved sidan av gardsbruket. Elles var han ein framifrå [[hardingfele]]spilemann, og henta seg mange premiar på kappleikar. [[Agder Folkemusikkarkiv]] hev mange innspelingar med Torleiv. | ||
Torleiv og Gro dreiv garden til 1984, då dei overdrog han til eldste dottera. | Torleiv og Gro dreiv garden til 1984, då dei overdrog han til eldste dottera. | ||
| Linje 216: | Linje 221: | ||
Innmarksarealet på bruket vert i 1953 oppgjeve til ca 45 mål, av dette halvparten fulldyrka. Utmarka vert estimert til å vera på noko over 4000 mål, i tillegg kjem brukets del av heiarealet, som ligg i sameige mellom dei tre mosdølgardane. | Innmarksarealet på bruket vert i 1953 oppgjeve til ca 45 mål, av dette halvparten fulldyrka. Utmarka vert estimert til å vera på noko over 4000 mål, i tillegg kjem brukets del av heiarealet, som ligg i sameige mellom dei tre mosdølgardane. | ||
{{Byklesoga}} | {|style="float:left; clear:left; " | ||
|-style="vertical-align:top;" | |||
|{{thumb|Mosdøl 26 b.jpg|Stoga i Berget 7.2.2006.|Aanund Olsnes}} | |||
|{{thumb|Mosdøl 27.jpg|Liv, Gunvor og Tora T. Mosdøl på stogetrappa i Berget i 1962. Bilete frå Tore K. Mosdøl.}} | |||
|{{thumb|Mosdøl 28.jpg|Torleiv Drengsson Mosdøl med dottersønene Torleiv og Geir i jola 1986.|Gunvor T. Mosdøl Sælid}} | |||
|} | |||
{{Byklesoga|[[Lunden (Bykle gnr 13/1)|Lunden]]|[[Torsbu (Bykle gnr 13/4)|Torsbu]]}} | |||
[[Kategori:Garder]] | [[Kategori:Garder]] | ||
[[Kategori:Bykle kommune]] | [[Kategori:Bykle kommune]] | ||
{{F1}} | |||
{{nn}} | |||