Veiledere, Administratorer
9 136
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb|Brandser, Christi (1861-1931).jpg|Christi Brandser|Ukjent/Skjåk historielag.}} | <onlyinclude>{{thumb|Brandser, Christi (1861-1931).jpg|Christi Brandser|Ukjent/Skjåk historielag.}} | ||
'''Christi Brandser''' (fødd 1861 i [[Skjåk kommune|Skjåk]], død 1931 i [[Heidal kommune|Heidal]] i nåverande [[Sel kommune]]) var lærar og gardbrukar. Han var også ein ivrig amatørfotograf. Førenamnet er stundom skrive Christie, Kristie og somme stader mistydd som Kristen.</onlyinclude> | '''Christi Brandser''' (fødd 1861 i [[Skjåk kommune|Skjåk]], død 1931 i [[Heidal kommune|Heidal]] i nåverande [[Sel kommune]]) var lærar og gardbrukar. Han var også ein ivrig amatørfotograf, og dessutan kjend som oppfinnar. Førenamnet er stundom skrive Christie, Kristie og somme stader mistydd som Kristen.</onlyinclude> | ||
== Bakgrunn og familie == | == Bakgrunn og familie == | ||
| Linje 9: | Linje 9: | ||
== Lærargjerning og bustader == | == Lærargjerning og bustader == | ||
Gjennomgådde kjelder viser ikkje kvar Christi hadde lærarutdanninga si frå, og opplysningane om hans tidlege yrkesår som lærar er også mangelfulle. Han var lærar på eit framhaldsskulekurs på Søre Hyrve i Skjåk i 1893, og fekk det året skipa det fyrste frilynde ungdomslaget i Skjåk, [[U.L. Bergtorskvål]].<ref>Hosar, Hans P. 1998:387.</ref> I tidsrommet 1898-1911 var han folkeskulelærar i [[Rakkestad]]. I folketeljingane både for 1900 og 1910 bur familien på Gjulum skule der.<ref>{{folketelling person|pf01037010001431|Christi Brandser|1900|Rakkestad}} og {{folketelling person|pf01036353001699|Christi Brandser|1910|Rakkestad}}.</ref> I 1910 tok kona att på odel gardsbruka Sygard Faukstad (gnr. 194.) og Nedre Faukstad (gnr. 194.9) i Heidal, og Christi fekk lærarstilling der i bygda. Dei måtte visstnok gå frå Sygard att, og budde og dreiv deretter Nedre Faukstad, der sonen Kristian følgde etter som gardbrukar.<ref>Norske gardsbruk bd. 10:348, Oslo 1953.</ref> | Gjennomgådde kjelder viser ikkje kvar Christi hadde lærarutdanninga si frå, og opplysningane om hans tidlege yrkesår som lærar er også mangelfulle. Han var lærar på eit framhaldsskulekurs på Søre Hyrve i Skjåk i 1893, og fekk det året skipa det fyrste frilynde ungdomslaget i Skjåk, [[U.L. Bergtorskvål]].<ref>Hosar, Hans P. 1998:387.</ref> I tidsrommet 1898-1911 var han folkeskulelærar i [[Rakkestad]]. I folketeljingane både for 1900 og 1910 bur familien på Gjulum skule der.<ref>{{folketelling person|pf01037010001431|Christi Brandser|1900|Rakkestad}} og {{folketelling person|pf01036353001699|Christi Brandser|1910|Rakkestad}}.</ref> I 1910 tok kona att på odel gardsbruka Sygard Faukstad (gnr. 194.) og Nedre Faukstad (gnr. 194.9) i Heidal, og Christi fekk lærarstilling der i bygda. Dei måtte visstnok gå frå Sygard att, og budde og dreiv deretter Nedre Faukstad, der sonen Kristian følgde etter som gardbrukar.<ref>Norske gardsbruk bd. 10:348, Oslo 1953.</ref> | ||
== Oppfinnaren == | |||
I ettertid i Heidal har Christi Brandser vore minst like godt hugsa som fotograf og oppfinnar som lærar. Ein reportasje om Brandser i lokalavis ''[[Gudbrandsdølen]]'' 1924 har overskrifta «En opfinder fra Heidal. Cykelfabrikant Chr. Brandser». Blant oppfinningane som nemnest der er ein travkøyrarsulky med regulerbar sporvidde, ein snøskovl som kan påmonterast bilar for å hjelpe dei fram på snødekt veg, snøplog, ei festeordning for kuband som gjer det lettare å løyse krøter frå båsen f.ek. ved brann. Journalisten fekk også sjå ein modell til ein motor som kan drivast av bølgjekraft og tidevatn og ein også ein annan havstraumsmotor. | |||
Gjennomgådde kjelder opplyser ikkje noko om kor vidt Brandser tok patent på oppfinningane og heller ikkje om dei vart tekne i praktisk bruk. | |||
Skjåk Historielag har nær 400 glasplater etter Christi Brandser si verksemd som amatørfotograf. | |||
== Referansar == | == Referansar == | ||
| Linje 17: | Linje 25: | ||
*Digitalarkivet: Folketeljingar for Skjåk 1865, 1875, 1900. | *Digitalarkivet: Folketeljingar for Skjåk 1865, 1875, 1900. | ||
*Digitalarkivet: Folketeljinga for Rakkestad 1900. | *Digitalarkivet: Folketeljinga for Rakkestad 1900. | ||
*''Gudbrandsdølen'', reportasje om oppfinnaren Brandser 11.11.1924. | |||
*Hosar, Hans P.: ''Skjåk bygdebok bd. 3. Historia 1798-1914.'' Skjåk kommune 1998. | *Hosar, Hans P.: ''Skjåk bygdebok bd. 3. Historia 1798-1914.'' Skjåk kommune 1998. | ||
*''Norske gardsbruk bd. 10, Oppland fylke 2, Gudbrandsdalen bd.'' 1. Oslo 1953. | *''Norske gardsbruk bd. 10, Oppland fylke 2, Gudbrandsdalen bd.'' 1. Oslo 1953. | ||
| Linje 25: | Linje 34: | ||
[[Kategori:Fødsler i 1861]] | [[Kategori:Fødsler i 1861]] | ||
[[Kategori:Dødsfall i 1931]] | [[Kategori:Dødsfall i 1931]] | ||
[[Kategori:Lærere]] | [[Kategori:Lærere]] | ||
[[Kategori:Fotografer]] | |||
[[Kategori:Oppfinnere]] | |||
[[Kategori:Gardbrukere]] | [[Kategori:Gardbrukere]] | ||
[[Kategori:Skjåk kommune]] | [[Kategori:Skjåk kommune]] | ||