Skribenter
95 108
redigeringer
Der nede (Bykle gnr 2/1): Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
ingen redigeringsforklaring
m (lenkeretting) |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| (5 mellomliggende versjoner av en annen bruker er ikke vist) | |||
| Linje 58: | Linje 58: | ||
:g 2. m Knut Torbjørnsson Vatnedalen, f ca 1672, d 1747, ikkje kjende born. | :g 2. m Knut Torbjørnsson Vatnedalen, f ca 1672, d 1747, ikkje kjende born. | ||
Kvar Hallvard | Kvar Hallvard kom frå er på vona, men Knut var frå [[Vatnedalen (Bykle gnr 6)|Vatnedalen]], og son åt Torbjørn Knutsson Byklum og andre kona, Margit Knutsdotter. Olav, bror åt Knut, var gift med Jorunn, syster åt Astrid. Desse budde her i mykje av ekteskapet sitt, men i beitevis var dei også i Vatnedalen. Ettersom Olav åtte ein part i Vatnedalen, men ikkje hadde eigedom i Hovden, og då lyt ha vore bruksmann eller busete hjå broren, og sidan hjå son åt brorkona, er hovudomtalen av han plassert i bolken om Vatnedalen [[Der hite (Bykle gnr 6/4)|Der hite]]. | ||
I 1725 tok Knut og Astrid [[foddog]], og overdrog garden til odelsmannen: | I 1725 tok Knut og Astrid [[foddog]], og overdrog garden til odelsmannen: | ||
| Linje 189: | Linje 189: | ||
Me veit at Jacob Hallvardsson vart fødd i Rauland, og at Kjersti Jacobsdotter døydde på Hovden etter å ha fått Ingebjørg her. Då kan me avgjera at Kjersti og Hallvard flutte åt Hovden mellom 1820 og 1826. I 1832 gifte Hallvard seg oppatt med Åsne Hallvardsdotter. Ved giftemålet vart ho oppskrive i kyrkjeboka med etternamn Vinjerui, så då har ho vel budd der eit tak, men far hennes, som var ein kjend smed og heitte Hallvard Asbjørnsson, åtte [[Kjetjusland (Vinje)|Kjetjusland]] på Smørklepp, og budde der (jfr. ''Vinje og Rauland'' IV, 487 f). | Me veit at Jacob Hallvardsson vart fødd i Rauland, og at Kjersti Jacobsdotter døydde på Hovden etter å ha fått Ingebjørg her. Då kan me avgjera at Kjersti og Hallvard flutte åt Hovden mellom 1820 og 1826. I 1832 gifte Hallvard seg oppatt med Åsne Hallvardsdotter. Ved giftemålet vart ho oppskrive i kyrkjeboka med etternamn Vinjerui, så då har ho vel budd der eit tak, men far hennes, som var ein kjend smed og heitte Hallvard Asbjørnsson, åtte [[Kjetjusland (Vinje)|Kjetjusland]] på Smørklepp, og budde der (jfr. ''Vinje og Rauland'' IV, 487 f). | ||
Som det går fram av det me hermde etter Rikard Berge ovanfor, var Hallvard driftehandlar liksom fyremannen på garden, men meir kjend som kjempekar. Så uløyseleg sterk var han, at han aldri tapa i noko ærleg slagsmål. Einaste venda det er kjent at han kom til kort var då [[Olav Plassen]] (far åt [[A.O. Vinje]]) lukkast i å fylle han opp og sende han på ryggen, og deretter hoppa på bringa hans og krasa sidebeina. Nokre ville ha det til at Olav ved det høvet også trykte ut eine auga hans, så han sidan gjekk einøygd. At han hadde berre eitt auga, er rett, men det var ikkje Olav Plassen som hadde skulda for det, skriv Berge, Hallvard miste auga sitt avdi han smurde seg med noko ureint feitt ein gong han hadde vorte snøblind. | Som det går fram av det me hermde etter Rikard Berge ovanfor, var Hallvard driftehandlar liksom fyremannen på garden, men meir kjend som kjempekar. Så uløyseleg sterk var han, at han aldri tapa i noko ærleg slagsmål. Einaste venda det er kjent at han kom til kort var då [[Olav Aasmundsson Plassen]] (far åt [[A.O. Vinje]]) lukkast i å fylle han opp og sende han på ryggen, og deretter hoppa på bringa hans og krasa sidebeina. Nokre ville ha det til at Olav ved det høvet også trykte ut eine auga hans, så han sidan gjekk einøygd. At han hadde berre eitt auga, er rett, men det var ikkje Olav Plassen som hadde skulda for det, skriv Berge, Hallvard miste auga sitt avdi han smurde seg med noko ureint feitt ein gong han hadde vorte snøblind. | ||
I bolken om [[Ørnefjødd (Bykle gnr 6/5)|Ørnefjødd]] har me ei forteljing [[Johannes Skar]] har gjeve att etter Svein Hovden om korleis Hallvard Ørnefjødd eingong var nære på å koma i kast med Bjørgulv Uppstad, og korleis Bjørgulv då for ein gongs skuld let kona si koma i mellom, slik at båe fekk gå udengde. Men så syner det seg at Svein også har fortalt nett den same soga om Hallvard Vå. (''Gamalt or Sætesdal II, 229 f, jfr. Jansen og Berg 1991, 63 f), og Rikard Berge tykkjest vera overtydd om at dette er det rette. Men kanskje var Hallvard Vå og Hallvard Ørnefjødd same mannen, «Kannhende var han båe stader?», seier han. (''Vinje og Rauland'' IV, 505). Dette siste stemmer ikkje, så helst er forklaringa berre at når ein mann fyrst hadde kjempeord på seg, var det lett for at soger om andre kjempekarar seinare vart hengde på han. Kven av dei to Hallvard-ane det var som slapp å slåst med Bjørgulv Uppstad er vel då i røynda på vona. | I bolken om [[Ørnefjødd (Bykle gnr 6/5)|Ørnefjødd]] har me ei forteljing [[Johannes Skar]] har gjeve att etter Svein Hovden om korleis Hallvard Ørnefjødd eingong var nære på å koma i kast med Bjørgulv Uppstad, og korleis Bjørgulv då for ein gongs skuld let kona si koma i mellom, slik at båe fekk gå udengde. Men så syner det seg at Svein også har fortalt nett den same soga om Hallvard Vå. (''Gamalt or Sætesdal II, 229 f, jfr. Jansen og Berg 1991, 63 f), og Rikard Berge tykkjest vera overtydd om at dette er det rette. Men kanskje var Hallvard Vå og Hallvard Ørnefjødd same mannen, «Kannhende var han båe stader?», seier han. (''Vinje og Rauland'' IV, 505). Dette siste stemmer ikkje, så helst er forklaringa berre at når ein mann fyrst hadde kjempeord på seg, var det lett for at soger om andre kjempekarar seinare vart hengde på han. Kven av dei to Hallvard-ane det var som slapp å slåst med Bjørgulv Uppstad er vel då i røynda på vona. | ||
| Linje 209: | Linje 209: | ||
:* '''Hæge''', f 1835, dødsår ukj, til [[Vinje kommune|Vinje]] 1850, g 1859 m Olav Torsson Heii (y.), til Amerika, sjå nedanfor | :* '''Hæge''', f 1835, dødsår ukj, til [[Vinje kommune|Vinje]] 1850, g 1859 m Olav Torsson Heii (y.), til Amerika, sjå nedanfor | ||
:* Anne, f 1838, dødsår ukj., g m Ånund Tarjeisson Juvet, til Amerika som enke 1889?, ikkje kjende born, sjå [[Maurlii (Bykle gnr 3/9)|Maurlii]] | :* Anne, f 1838, dødsår ukj., g m Ånund Tarjeisson Juvet, til Amerika som enke 1889?, ikkje kjende born, sjå [[Maurlii (Bykle gnr 3/9)|Maurlii]] | ||
:* '''Svein''', f 1841, g 1871 m Tone Knutsdtr. Gardsteig, sjå nedanfor. | :* '''[[Svein Knutsson Hovden|Svein]]''', f 1841, g 1871 m Tone Knutsdtr. Gardsteig, sjå nedanfor. | ||
:* '''Vetle''', f 1844, d 1907, til Amerika 1866, g 1.1873 m Anne Talleivsdtr. Håtveit, [[Mo kommune (Telemark)|Mo kommune]], g 2. 1880 m Liv Sveinungsdtr. Kvanbekk, [[Åmotsdal]], f 1859, sjå nedanfor | :* '''Vetle''', f 1844, d 1907, til Amerika 1866, g 1.1873 m Anne Talleivsdtr. Håtveit, [[Mo kommune (Telemark)|Mo kommune]], g 2. 1880 m Liv Sveinungsdtr. Kvanbekk, [[Åmotsdal]], f 1859, sjå nedanfor | ||
| Linje 332: | Linje 332: | ||
|} | |} | ||
{{thumb|Hovden 13.jpg|Svein hadde ei elegant handskrift, ser me. Han skreiv seg jamt med etternamn Tveiten, men vart i Bykle sjeldan omtala med anna namn enn Svein Hovden. Foto frå Setesdalsmuseet.}} | {{thumb|Hovden 13.jpg|Svein hadde ei elegant handskrift, ser me. Han skreiv seg jamt med etternamn Tveiten, men vart i Bykle sjeldan omtala med anna namn enn Svein Hovden. Foto frå Setesdalsmuseet.}} | ||
'''Svein Knutsson Hovden''', f 1841, d 1924 | '''[[Svein Knutsson Hovden]]''', f 1841, d 1924 | ||
:g 1871 m Tone Knutsdtr. Gardsteig (Tveiten), f 1850, d 1892. Born: | :g 1871 m Tone Knutsdtr. Gardsteig (Tveiten), f 1850, d 1892. Born: | ||
:* Knut, f 1871, g m Tjodvor Hallvardsdtr. Vesle-Gunvaldjord, busett [[Tveiten (Grungedal)|Tveiten]], [[Grungedal]], [[Vinje kommune|Vinje]], born: | :* Knut, f 1871, g m Tjodvor Hallvardsdtr. Vesle-Gunvaldjord, busett [[Tveiten (Grungedal)|Tveiten]], [[Grungedal]], [[Vinje kommune|Vinje]], born: | ||
| Linje 410: | Linje 410: | ||
I 1909 skreiv han kontrakt med [[Kristiansand og Oplands Turistforening]] om at dei skulle få setje seg opp ei turisthytte på eigedomen mot ei årleg leige på 2 kr. Hytta sto ferdig i 1913, og Svein fekk arbeidet som tilsynsmann. Turisthyttetomta vart likevel ikkje matrikulert fyrr 1946, då ho fekk bnr 11. | I 1909 skreiv han kontrakt med [[Kristiansand og Oplands Turistforening]] om at dei skulle få setje seg opp ei turisthytte på eigedomen mot ei årleg leige på 2 kr. Hytta sto ferdig i 1913, og Svein fekk arbeidet som tilsynsmann. Turisthyttetomta vart likevel ikkje matrikulert fyrr 1946, då ho fekk bnr 11. | ||
Nå er det likevel ikkje gardbrukaren, heradsstyremedlemen, postopnaren, treskomakaren, treskjeraren eller turisthyttestyraren Svein Hovden som er hovudgrunnen til at han har vorte ihugkomen i ettertida. Det som fyrst og fremst gjorde han så pågauma og omtykt er at han var så framifrå ein berar og formidlar av munnleg tradisjon. Svein var storkvedar og sogemann av dei beste, og ei av dei fremste kjeldene både for [[Johannes Skar]] (jfr. ''Gamalt or Sætesdal'' III, 335) og ei rekkje andre folkeminnesamlarar (m.a. Rikard Berge, Catharinus Elling, Torleiv Hannaas, Knut Hoslemo, Knut Liestøl, L. M. Lindeman, O. M. Sandvik og Alexander Seippel). I 1991 gav Bykle kommune ut ei heil bok om han, skrive av [[Leonhard Jansen]] og Kirsten Bråten Berg. Der står det meste av det ein i dag kan vita om Svein Hovden. | Nå er det likevel ikkje gardbrukaren, heradsstyremedlemen, postopnaren, treskomakaren, treskjeraren eller turisthyttestyraren Svein Hovden som er hovudgrunnen til at han har vorte ihugkomen i ettertida. Det som fyrst og fremst gjorde han så pågauma og omtykt er at han var så framifrå ein berar og formidlar av munnleg tradisjon. Svein var storkvedar og sogemann av dei beste, og ei av dei fremste kjeldene både for [[Johannes Skar]] (jfr. ''Gamalt or Sætesdal'' III, 335) og ei rekkje andre folkeminnesamlarar (m.a. Rikard Berge, Catharinus Elling, Torleiv Hannaas, Knut Hoslemo, Knut Liestøl, [[Ludvig Mathias Lindeman|L. M. Lindeman]], O. M. Sandvik og Alexander Seippel). I 1991 gav Bykle kommune ut ei heil bok om han, skrive av [[Leonhard Jansen]] og Kirsten Bråten Berg. Der står det meste av det ein i dag kan vita om Svein Hovden. | ||
I 1910 kom det opp både ny uthusbygning og ny stoge på bruket. Dei nye husa på Hovden var heilt like dei Svein tidlegare hadde sett opp på Nordistog Tveiten, og me trur difor helst | I 1910 kom det opp både ny uthusbygning og ny stoge på bruket. Dei nye husa på Hovden var heilt like dei Svein tidlegare hadde sett opp på Nordistog Tveiten, og me trur difor helst | ||
| Linje 463: | Linje 463: | ||
[[Kategori:Bykle kommune]] | [[Kategori:Bykle kommune]] | ||
{{F1}} | {{F1}} | ||
{{nn}} | |||