Epidemiar i Skjåk: Forskjell mellom sideversjoner

Den einaste kjelda der pesten er direkte omtala i distriktet, er eit mellomalderdokument frå 30 år etterpå. Det er godseigaren [[Bård Trondsson]] på [[Nigard Skjåk]] i [[Skjåk]] som 31. januar 1380 får vitnebrev på at [[Magnhild Åsmundsdotter]] på [[Håmår]] i [[Vågå]] døydde «den store manndaudehausten» eller «helgemessaftan i den store mannedauden» den 31. oktober 1349.<ref>[https://www.nb.no/items/URN:NBN:no-nb_digibok_2017030648049?page=329 DN III nr. 425, 31.1.1380, Mo (prestegarden i Lom).]</ref> Elles er Svartedauden dokumentert berre ved sine gjennomgripande konsekvensar for, folketal, jordbruk og busetjingsmønster.

I si oppsummering av folketeljinga 1815 har sokneprest [[Halvor Arntzen]] påført denne merknaden: «I 1809 døde omtrent 200 Mennesker af Blodgang, bragt ind i Sognet ved en fra Arméen hjemkommen Soldat.» «Sognet» tyder her [[Lom prestegjeld]] (Lom og Skjåk). Ut frå kyrkjebøkene kan ein konstatere at storparten av dødsfalla, nær 140 menneske, skjedde i annekset Skjåk. Dette får katastrofedimensjonar når ein ser at årleg gjennomsnittleg tal dødsfall var 31 i tiåret før, 29 i tiåret etter, med årlege toppar på høvesvis 58 og 51 i dei respektive tiårsbolkane.

Forklaringa på smitten er også plausibel. Mange frå Lom og Skjåk var utkommanderte i [[Krigen 1808-1809|krigen mot Sverige i 1808]]. Frå Skjåk var det minst 32 som omkom, 24 av dei er gravlagde i [[Vinger]]. Dei fleste har døydd av sjukdom, somme på veg heim, somme etter at dei hadde nådd fram til heimbygda si.

Frå ein privat dagbokinnførsel 17. mai 1913, og frå samtidige avisoppslag, veit vi at det var fare for smittespreiing av skarlakensfeber i Skjåk på det tidspunktet. Grunnlovsfeiringa vart av den grunn avlyst. Det er ikkje rapportert om kor mange som har vore råka. I klokkarbok for Skjåk sokn er skarlakensfeber opplyst som dødsårsak for ein seks år gammal gut, elles ingen det aktuelle året korkje i Skjåk eller Nordberg. <ref>[https://www.digitalarkivet.no/kb20060626090222 Klokkerbok nr. 3, 1893-1932 Skjåk sokn] og  [https://www.digitalarkivet.no/kb20060726070510 Klokkerbok nr. 4, 1895-1921 Nordberg sokn]</ref>  

Bortimot 20 personar i Skjåk døydde av [[Spanskesjuka|spanskesjuka]], som råka Skjåk og [[Ottadalen]] i byrjinga av oktober 1918. Sjå eigen artikkel [[Spanskesjuka i Skjåk]].

I oktober-november 1933 braut det ut ein meslingepidemi i bygda, eller «sya» som er det lokale namnet på sjukdomen. Skulen i Åmot-krinsen i Nordberg vart stengd ei tid, og det vart vurdert å stogge undervisninga også i dei andre skulane i bygda. Heller ikkje her kan vi vise til oppgåver over tal på sjuke. Ingen dødsfall blir relatert til farsotta i klokkarbøkene.  

Seinhaustes og vinter 1936-1937 var det fleire tilfelle av [[poliomyelitt]]. Det vart periodevis innført møteforbod og stenging av skular. I [[Nordberg (sokn i Skjåk prestegjeld)|Nordberg]] vart det ikkje halde gudsteneste korkje fyrste eller andre juledagen på grunn av dette.