276 671
redigeringer
m
Robot: Erstatter mal: Reflist
m (Robot: Erstatter mal: Reflist) |
|||
| (4 mellomliggende versjoner av en annen bruker er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb | <onlyinclude>{{thumb|Hemsedal 1999.JPG|Motiv frå Hemsedal, [[Hydnefossen]].|[[Bruker:Stigrp|Stig Rune Pedersen]] (1999).}}</onlyinclude> | ||
{{thumb | {{thumb|Store Jukleeggi.jpg|Store Jukleeggi og Høgeloft på grensa åt Lærdal kommune.|Sondrekv (2008).}} | ||
{{thumb | {{thumb|Skogshorn.jpg|Skogshorn eller ''Skogshødn'', tredje største fjellet i Hemsedal.|BKP (1999).}} | ||
{{thumb | {{thumb|Hemsedal stavkyrkje.jpg|Hemsedal stavkyrkje var soknekyrkja i bygdi fram til ho vart riven i 1882.|[[Torbjørn Trageton|Torbjørn Arnesen Trageton]] (1874).}} | ||
{{thumb | {{thumb|Ølbolle frå Hemsedal.jpg|Som dei andre Hallingdalsbygdene har Hemsedal frå gamalt av ein rik handverkstradisjon. Biletet viser ei ølbolle eller ''målaskål''.|Ukjent. Eigar: [[Norsk folkemuseum]].}} | ||
<onlyinclude>'''[[Hemsedal]]''' er ei fjellbygd i Hallingdal i [[Buskerud fylke]]. Ho samsvarar geografisk med '''[[Hemsedal kommune]]''', eigen kommune sidan [[1897]], og er den nørdste bygdi og kommunen i fylket. Senteret i bygdi er [[Trøim]] (eller Trøym), som er både kommunesenter og kyrkjestad, og som har mykje av det lokale forretningslivet. Tettstaden hadde 774 innbyggjarar i 2012. Dessutan bur det ein del folk i grendene [[Tuv]] og [[Ulsåk]]. Kyrkjeleg svarar bygdi til [[Hemsedal sokn]], som frå gamalt av har høyrt til [[Nes prestegjeld (Hallingdal)|Nes prestegjeld]], seinare [[Gol prestegjeld]]. Geografisk fell bygdi saman med mesteparten av Hemsedalen, som er ein sidedal til Hallingdalen. Hemsedalen har også ein del sidedalar, og ved [[Tuv]] deler dalen seg i [[Grøndalen]] og [[Mørkedalen]]. Her renn [[Grøndøla]] og [[Mørkedøla]] saman og dannar [[Hemsil]]. Ifylgje ''[[Store norske leksikon]]'' er det ''Hemsa'', eit eldre namn på Hemsil, som har gjeve dalen namnet sitt - medan [[Sophus Bugge]] utleda namnet frå ''hemsa'', ''hefnsa'', ''hofn'', som tyder «hamnegang».<noinclude><ref>Flaten 1914, side 6.</ref></noinclude> Lokalt kallast Hemsil også ''Åné''. Ved grensa åt Gol kommune ligg Hemsil på om lag 550 meter over havet, og dette er det lågaste punktet i kommunen. Hemsedal er elles ei utprega fjellbygd, åtti prosent av arealet ligg over 900 meter over havet. Høgste punktet i kommunen er Høgeloft, på 1920 meter over havet, andre høge fjell er Raudebergnuten og Skogshorn (''Skogshødn'') på høvesvis 1818 og 1728 meter over havet. Hovudnæringi er jordbruket, framfor alt husdyrhald. Hovudvegen gjennom dalen er riksveg 52, som bind saman riksveg 7 (ved Gol) og europaveg 16 (ved Borlaug i Lærdal kommune).</onlyinclude> | <onlyinclude>'''[[Hemsedal]]''' er ei fjellbygd i Hallingdal i [[Buskerud fylke]]. Ho samsvarar geografisk med '''[[Hemsedal kommune]]''', eigen kommune sidan [[1897]], og er den nørdste bygdi og kommunen i fylket. Senteret i bygdi er [[Trøim]] (eller Trøym), som er både kommunesenter og kyrkjestad, og som har mykje av det lokale forretningslivet. Tettstaden hadde 774 innbyggjarar i 2012. Dessutan bur det ein del folk i grendene [[Tuv]] og [[Ulsåk]]. Kyrkjeleg svarar bygdi til [[Hemsedal sokn]], som frå gamalt av har høyrt til [[Nes prestegjeld (Hallingdal)|Nes prestegjeld]], seinare [[Gol prestegjeld]]. Geografisk fell bygdi saman med mesteparten av Hemsedalen, som er ein sidedal til Hallingdalen. Hemsedalen har også ein del sidedalar, og ved [[Tuv]] deler dalen seg i [[Grøndalen]] og [[Mørkedalen]]. Her renn [[Grøndøla]] og [[Mørkedøla]] saman og dannar [[Hemsil]]. Ifylgje ''[[Store norske leksikon]]'' er det ''Hemsa'', eit eldre namn på Hemsil, som har gjeve dalen namnet sitt - medan [[Sophus Bugge]] utleda namnet frå ''hemsa'', ''hefnsa'', ''hofn'', som tyder «hamnegang».<noinclude><ref>Flaten 1914, side 6.</ref></noinclude> Lokalt kallast Hemsil også ''Åné''. Ved grensa åt Gol kommune ligg Hemsil på om lag 550 meter over havet, og dette er det lågaste punktet i kommunen. Hemsedal er elles ei utprega fjellbygd, åtti prosent av arealet ligg over 900 meter over havet. Høgste punktet i kommunen er Høgeloft, på 1920 meter over havet, andre høge fjell er Raudebergnuten og Skogshorn (''Skogshødn'') på høvesvis 1818 og 1728 meter over havet. Hovudnæringi er jordbruket, framfor alt husdyrhald. Hovudvegen gjennom dalen er riksveg 52, som bind saman riksveg 7 (ved Gol) og europaveg 16 (ved Borlaug i Lærdal kommune).</onlyinclude> | ||
| Linje 133: | Linje 133: | ||
== Kjente hemsedølar == | == Kjente hemsedølar == | ||
* [[Lars Engebretsen (1828–1900)|Lars Engebretsen]] (1828–1900), «Kampe-Lars», smed, etablerte [[Kampen Mekaniske Verksted]] i 1865. | |||
* [[Hans Flaten]] (1858-1930), lærar og lokalhistorikar | * [[Hans Flaten]] (1858-1930), lærar og lokalhistorikar | ||
* [[Oddvar Grøthe]] (1953-), lokalpolitikar ([[Senterpartiet]]), ordførar 1995-1999 og 2003-. | * [[Oddvar Grøthe]] (1953-), lokalpolitikar ([[Senterpartiet]]), ordførar 1995-1999 og 2003-. | ||
| Linje 147: | Linje 148: | ||
Fil:Megarden, Buskerud - Riksantikvaren-T057 01 0016.jpg|Motiv frå Megarden i 1938. {{byline|Halvor Vreim.}} | Fil:Megarden, Buskerud - Riksantikvaren-T057 01 0016.jpg|Motiv frå Megarden i 1938. {{byline|Halvor Vreim.}} | ||
Fil:Megarden, Buskerud - Riksantikvaren-T057 01 0014.jpg|Motiv frå Megarden i 1938. {{byline|Halvor Vreim.}} | Fil:Megarden, Buskerud - Riksantikvaren-T057 01 0014.jpg|Motiv frå Megarden i 1938. {{byline|Halvor Vreim.}} | ||
Fil:Mangletre frå Hemsedal.jpg|Mangletre frå Hemsedal, om lag 1788. Eigd av [[Norsk folkemuseum]]. | Fil:Mangletre frå Hemsedal.jpg|[[Mangletre]] frå Hemsedal, om lag 1788. Eigd av [[Norsk folkemuseum]]. | ||
</gallery> | </gallery> | ||
== Referansar == | == Referansar == | ||
<references /> | |||
== Kjelder == | == Kjelder == | ||
| Linje 169: | Linje 170: | ||
* {{arkivportalen|aktør=no-IKAK_arkiv000000061878|Hemsedal kommune}}. | * {{arkivportalen|aktør=no-IKAK_arkiv000000061878|Hemsedal kommune}}. | ||
{{Artikkelkoord|60.8614|N|8.5565|Ø}} | |||
[[Kategori:Hemsedal kommune]] | [[Kategori:Hemsedal kommune]] | ||
[[Kategori:Grender og bygdelag]] | [[Kategori:Grender og bygdelag]] | ||
{{f1}} | {{f1}} | ||
{{nn}} | {{nn}} | ||