Hermann Fischer (1893–1943): Forskjell mellom sideversjoner

[[Hermann Fischer (1893–1943)|'''Herman'''('''n''')''' Fischer''']] (f. [[1. januar]] [[1893]] i [[Litauen]]; d. [[2. januar]] [[1943]] i [[Auschwitz]]) var ein forretningsmann og cellist i [[Kristiansund]]. Han tok over forretninga [[Beklædningsmagasinet Fix]] etter faren i [[1914]] og dreiv ho fram til tidleg i 1920-åra. Han var cellist i [[Kristiansund Symfoniorkester]] og leiar av orkesteret. </onlyinclude>

== Bakgrunn og familie ==

<onlyinclude>Hermann gikk på 7-årig folkeskule ved Bispehaugens folkeskole i Trondheim, og deretter utdanna han seg ved K. Solbergs handelsskole. Han må nok òg ha fått god opplæring i cello som vi ser av rolla hans i Kristiansund Symfoniorkester, men vi veit ikkje enno kven læraren hans var. Han gifta seg med [[Gusta Berman]] i Trondheim den [[19. september]] [[1915]]. </onlyinclude> Dei fekk seks born:

# Lilly Fischer (f. 1916; gift med Oskar Abrahamsen frå Trondheim; d. 1942 i Sverige)

# Sara Assne Fischer (f. 1920 i Kristiansund; gift med Oscar Emanuel Bernstein; flykta til Sverige og overlevde krigen).

Hermann var ikkje den einaste av sin familie i Kristiansund. Broren Martin Mendel («Minke») Fischer kom òg til Kristiansund i 1915, der han og mora starta firmaet «D. Fischer» (frå mai 1916: Standard-Magasinet) same år med mora som eigar og Martin som drivar. I februar 1918 tok han over firmaet, men forretninga gikk inn i november same år. I september 1924 opna han Cigarforretningen  «Tobak» på Lindahls plads 5, og bustadsadressa var da oppgjeven som Massastrædet 4A. I 1929 og 1930 var han disponent ved Varehuset CENTRUM i Kristiansund. Han gifta seg med Bertha Sonja Bermann i juni 1919, og dei fikk dei tre sønene Abel, Wulf og Idar. Medan familien budde i Kristiansund var Martin aktiv i sjakklubben som broren Hermann hadde etablert. Martin med familie flytta frå Kristiansund til [[Narvik]] i 1932.

«I frokostpausen gikk jeg til Kaffistova for å drikke min formiddagskaffe, sier Jordal. Der satt en fast gjeng bestående av Karl Bakke, kjøpmann Fischer og redaktør Salvesen. Samtlige syntes det var for galt at Aandahl skulle bli dømt for skarve to kroner, og skranglet sammen beløpet som jeg skulle legge på rettens bord.»<ref>(''Tidens Krav'', publ. 27.04.1974)</ref>

Hermann Fischer vart arrestert av nazistane og sett inn i [[Ålesund kretsfengsel]] den 23. mai 1942. Som nemnt ovanfor, så vart det skrive eit ope brev – med 104 underskrifter! – til justisminister [[Sverre Riisnæs]] med krav om at han måtte settast fri att. Det var ikkje Riisnes interessert i. Den 12. juli vart Hermann Fischer overført til Vollan i Trondheim. Den 7. august vart så han og [[Abraham Borøchstein]] tekne ombord i eit skip og tekne nordover til [[Kvænangen]]. Den 11. november same år vart dei tekne ombord på eit skip att og sendt til [[Grini fangeleir]], der dei kom fram den 21. november. Den 26. november 1942 vart han og mange andre sendt med [[DS «Monte Rosa»]] til [[Århus]] i [[Danmark]]. Frå Århus vart dei tekne med tog til [[Hamburg]] og derifrå att til [[Berlin]]. Frå Berlin vart dei sendt med [[kuvogn]]er vidare, og dei kom til [[Auschwitz]] den 11. desember 1942. Hermann Fischer dødde i Auschwitz den 2. januar 1943 — dagen etter at han fylte femti. Sonen Emanuel døydde av lungebetennelse i Auschwitz [[8. februar]]. Kona Gusta og borna Judith, Ruth og Theodor vart drepne i gasskammeret i Auschwitz den [[3. mars]]. Berre dottera Sara, som hadde greidd å flykte til Sverige, overlevde krigen.

== Drepen av nazistane ==

{{thumb|Snublesteiner Fischer Kristiansund.JPG|Utafor Ole Jullums gate 13 er det lagt ned snublesteinar til minne om Herman Fischer og familien hans.|Chris Nyborg|2017}}<onlyinclude>Hermann Fischer vart arrestert av nazistane og sett inn i [[Ålesund kretsfengsel]] den [[23. mai]] [[1942]]. Den [[12. juli]] vart han overført til Vollan i Trondheim. Den [[7. august]] vart han og [[Abraham Borøchstein]] teken ombord i eit skip og tekne nordover til [[Kvænangen]]. Den [[11. november]] same år vart dei tekne ombord på eit skip att og sendt til [[Grini fangeleir]], der dei kom fram den [[21. november]]. </onlyinclude> Den [[26. november]] [[1942]] vart han og mange andre sendt med [[M/S «Monte Rosa»]] til [[Århus]] i [[Danmark]]. Frå Århus vart dei tekne med tog til [[Hamburg]] og derifrå att til [[Berlin]]. Frå Berlin vart dei sendte med kuvogner vidare, og dei kom til [[Auschwitz]] den [[11. desember]] [[1942]]. Hermann Fischer dødde i Auschwitz den [[2. januar]] [[1943]].