322 874
redigeringer
Hermann Fischer (1893–1943): Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring |
|||
| (7 mellomliggende versjoner av 3 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb|Herman Fischer (1893-1943).png|Hermann Fischer.}} | <onlyinclude>{{thumb|Herman Fischer (1893-1943).png|Hermann Fischer.}} | ||
[[Hermann Fischer (1893–1943)|'''Herman'''('''n''')''' Fischer''']] (f. [[1. januar]] [[1893]] i [[Litauen]]; d. [[2. januar]] [[1943]] i [[Auschwitz]]) var ein forretningsmann og | [[Hermann Fischer (1893–1943)|'''Herman'''('''n''')''' Fischer''']] (f. [[1. januar]] [[1893]] i [[Litauen]]; d. [[2. januar]] [[1943]] i [[Auschwitz]]) var ein forretningsmann, cellist, [[målrørsla|målmann]] og [[sjakk]]spelar i [[Kristiansund]]. Han tok over forretninga [[Beklædningsmagasinet Fix]] etter faren i [[1914]] og dreiv ho med eit kortare avbrott fram til tidleg i 1940-åra. Han var cellist i [[Kristiansund Symfoniorkester]] og leiar av orkesteret. </onlyinclude> | ||
=== Prosjektet — kven var Hermann Fischer? === | === Prosjektet — kven var Hermann Fischer? === | ||
| Linje 13: | Linje 13: | ||
<onlyinclude>Hermann Fischer vart fødd den [[1. januar]] [[1893]] i Leckava ({{jid.}} Latskeve) i [[Litauen]] som den eldste av åtte born av foreldra Dina f. Bekker (f. 1872 i Leckava; d. 1943 i [[Auschwitz]]) og Abraham Fischer (1867–1942). Han vaks opp hovudsakleg i [[Trondheim]], der familien hadde busett seg midt i 1890-åra — den første tida i [[Nedre Møllenberggate (Trondheim)|Nedre Møllenberg gade]] 36B (Folket. 1900), og seinare i [[Krambugata (Trondheim)|Krambodgate]] 15 (Folket. 1910) og [[Innherredsveier (Trondheim)|Innherredsvn.]] 27. </onlyinclude> | <onlyinclude>Hermann Fischer vart fødd den [[1. januar]] [[1893]] i Leckava ({{jid.}} Latskeve) i [[Litauen]] som den eldste av åtte born av foreldra Dina f. Bekker (f. 1872 i Leckava; d. 1943 i [[Auschwitz]]) og Abraham Fischer (1867–1942). Han vaks opp hovudsakleg i [[Trondheim]], der familien hadde busett seg midt i 1890-åra — den første tida i [[Nedre Møllenberggate (Trondheim)|Nedre Møllenberg gade]] 36B (Folket. 1900), og seinare i [[Krambugata (Trondheim)|Krambodgate]] 15 (Folket. 1910) og [[Innherredsveier (Trondheim)|Innherredsvn.]] 27. </onlyinclude> | ||
<onlyinclude>Hermann gikk på 7-årig folkeskule ved Bispehaugens folkeskole i Trondheim, og deretter utdanna han seg ved K. Solbergs handelsskole. Han må nok òg ha fått god opplæring i cello som vi ser av rolla hans i Kristiansund Symfoniorkester, men vi veit ikkje enno kven læraren hans var. Han gifta seg med [[Gusta Berman]] i Trondheim den [[19. september]] [[1915]]. </onlyinclude> Dei fekk seks born: | <onlyinclude>Hermann gikk på 7-årig folkeskule ved [[Bispehaugens folkeskole]] i Trondheim, og deretter utdanna han seg ved [[K. Solbergs handelsskole]]. Han må nok òg ha fått god opplæring i cello som vi ser av rolla hans i Kristiansund Symfoniorkester, men vi veit ikkje enno kven læraren hans var. Han gifta seg med [[Gusta Berman]] i Trondheim den [[19. september]] [[1915]]. </onlyinclude> Dei fekk seks born: | ||
# [[Lilly Fischer]] (f. 1916; gift med Oskar Abrahamsen frå Trondheim; d. 1942 i Sverige) | # [[Lilly Fischer]] (f. 1916; gift med Oskar Abrahamsen frå Trondheim; d. 1942 i Sverige) | ||
| Linje 25: | Linje 25: | ||
=== Broren Martin === | === Broren Martin === | ||
Hermann var ikkje den einaste av sin familie i Kristiansund. Broren Martin Mendel («Minke») Fischer kom òg til Kristiansund i 1915, der han og mora starta firmaet «D. Fischer» (frå mai 1916: Standard-Magasinet) same år med mora som eigar og Martin som drivar. I februar 1918 tok han over firmaet, men forretninga gikk inn i november same år. I september 1924 opna han Cigarforretningen «Tobak» på Lindahls plads 5, og bustadsadressa var da oppgjeven som Massastrædet 4A. I 1929 og 1930 var han disponent ved Varehuset CENTRUM i Kristiansund. Han gifta seg med Bertha Sonja Bermann i juni 1919, og dei fikk dei tre sønene Abel, Wulf og Idar. Medan familien budde i Kristiansund var Martin aktiv i sjakklubben som broren Hermann hadde etablert. Martin med familie flytta frå Kristiansund til [[Narvik]] i 1932. | Hermann var ikkje den einaste av sin familie i Kristiansund. Broren [[Martin Mendel Fischer|Martin Mendel («Minke») Fischer]] kom òg til Kristiansund i 1915, der han og mora starta firmaet «D. Fischer» (frå mai 1916: Standard-Magasinet) same år med mora som eigar og Martin som drivar. I februar 1918 tok han over firmaet, men forretninga gikk inn i november same år. I september 1924 opna han Cigarforretningen «Tobak» på Lindahls plads 5, og bustadsadressa var da oppgjeven som Massastrædet 4A. I 1929 og 1930 var han disponent ved Varehuset CENTRUM i Kristiansund. Han gifta seg med [[Bertha Sonja Bermann]] i juni 1919, og dei fikk dei tre sønene Abel, Wulf og Idar. Medan familien budde i Kristiansund var Martin aktiv i sjakklubben som broren Hermann hadde etablert. Martin med familie flytta frå Kristiansund til [[Narvik]] i 1932. | ||
=== Forretninga === | === Forretninga === | ||
{{thumb|19131222 TK FIX.png|Annonse i ''[[Tidens Krav]]'' frå desember 1913 for ''Ophørs-Realisation'' da Abraham Fischer avslutta si forretning i Kristiansund og overdrog ho til sonen Hermann.}} | |||
I [[1914]], året før Hermann gifta seg, tok han over forretninga [[Beklædningsmagasinet FIX]] i Kristiansund av faren. Da han tok over var forretningslokala i [[Hauggata (Kristiansund)|''Haugegaten'']] – i «gaarden ovenfor Aas & Knudtzen». Frå 11. september til 23. oktober 1914 stod det annonsar for ''flytterealisation'' i ''[[Romsdals Amtstidende]]'' og ''[[Tidens Krav]]''. I ein annonse i ''Tidens Krav'' den 15. januar 1915 er adressa Marmorgården i Torvgaten. Lokalpressa hadde reklame for FIX jamnleg fram til 28. desember 1921, men så vart det stille. Den 3. juli 1922 og fram til den 20. september same året ser vi av annonsar i Tidens Krav at det er realisasjon av konkursbuet. I ''Norsk Kundgjørelsestidende'' 19.10.1922 ser vi at han etablerte nytt selskap med same namn, og den 21. oktober kjem den første annonsen for den nye forretninga. Han dreiv vidare i Marmorgården fram til bombinga i 1940. Sommaren 1940 ser vi av ein annonse i TK at butikken flytta inn i ''«egen forretningsbarakke [på] Middelskolens lekeplass»''. Etter det hører vi ikkje noko meir til forretninga i avisene. | I [[1914]], året før Hermann gifta seg, tok han over forretninga [[Beklædningsmagasinet FIX]] i Kristiansund av faren. Da han tok over var forretningslokala i [[Hauggata (Kristiansund)|''Haugegaten'']] – i «gaarden ovenfor Aas & Knudtzen». Frå 11. september til 23. oktober 1914 stod det annonsar for ''flytterealisation'' i ''[[Romsdals Amtstidende]]'' og ''[[Tidens Krav]]''. I ein annonse i ''Tidens Krav'' den 15. januar 1915 er adressa Marmorgården i Torvgaten. Lokalpressa hadde reklame for FIX jamnleg fram til 28. desember 1921, men så vart det stille. Den 3. juli 1922 og fram til den 20. september same året ser vi av annonsar i Tidens Krav at det er realisasjon av konkursbuet. I ''Norsk Kundgjørelsestidende'' 19.10.1922 ser vi at han etablerte nytt selskap med same namn, og den 21. oktober kjem den første annonsen for den nye forretninga. Han dreiv vidare i Marmorgården fram til bombinga i 1940. Sommaren 1940 ser vi av ein annonse i TK at butikken flytta inn i ''«egen forretningsbarakke [på] Middelskolens lekeplass»''. Etter det hører vi ikkje noko meir til forretninga i avisene. | ||
| Linje 34: | Linje 35: | ||
=== Målsaka === | === Målsaka === | ||
{{thumb|19280210 Den17deMai Kr.sundsannonsar.png|Annonsar for forretningar i [[Kristiansund]] i [[landsmål]]savisa ''[[Den 17de Mai]]'' den [[10. februar]] [[1928]], inkludert annonse for [[Beklædningsmagasinet FIX]].}} | |||
Hermann Fischer var målmann og medlem av [[Fosna Mållag]]. Men da forretninga hans flytta inn i Marmorgården, så låg Riksmålskafeen i etasjen over. Få år etter tok mållaget over bygninga, og Riksmålskafeen vart erstatta av Kaffistova, og Bondeheimen begynte hotelldrift i 3. etasje. Det var nok målmannen Hermann Fischer godt fornøgd med. Advokat [[Leif Rogeir Jordal]] gave eit lite tidsbilde til [[Erling J. Juul]] i eit portrettintervju. Bakgrunnen for denne historia var ei sak han hadde som advokat i 1935 der han var forsvarar for ein mann som hadde skore av flagglina til hakekorsflagget den tyske konsulen hadde heist på 1. mai: | Hermann Fischer var målmann og medlem av [[Fosna Mållag]]. Men da forretninga hans flytta inn i Marmorgården, så låg Riksmålskafeen i etasjen over. Få år etter tok mållaget over bygninga, og Riksmålskafeen vart erstatta av Kaffistova, og Bondeheimen begynte hotelldrift i 3. etasje. Det var nok målmannen Hermann Fischer godt fornøgd med. Advokat [[Leif Rogeir Jordal]] gave eit lite tidsbilde til [[Erling J. Juul]] i eit portrettintervju. Bakgrunnen for denne historia var ei sak han hadde som advokat i 1935 der han var forsvarar for ein mann som hadde skore av flagglina til hakekorsflagget den tyske konsulen hadde heist på 1. mai: | ||
| Linje 65: | Linje 67: | ||
=== Internettressursar === | === Internettressursar === | ||
* Den digitaliserte avissamlinga ved Nasjonalbiblioteket. | * Den digitaliserte avissamlinga ved Nasjonalbiblioteket. | ||
* | * {{hbr1-1|pc00000000008305|Hermann Fischer}}. | ||
* [[Digitalarkivet]] | * [[Digitalarkivet]] | ||
| Linje 79: | Linje 81: | ||
[[kategori:holocaustofre]] | [[kategori:holocaustofre]] | ||
[[Kategori:Grinifanger]] | [[Kategori:Grinifanger]] | ||
{{F2}} | |||
{{nn}} | {{nn}} | ||