Ivar Kleiven: Forskjell mellom sideversjoner

== Familie og livsløp ==

Som vaksen fell Ivar Kleivens livsløp i tre etter måten klårt skilde bolkar. 1) Fram til 1899 budde han heime på garden og hadde arbeidet sitt der, frå 1884 som eigar og brukar. 2) I 1899 overlet han garden til broren Hans, som nyss var komen heim att frå Amerika. Sjølv flytta Ivar og mor deira på permanent basis opp til [[Kleivsetra]] i [[Bønslia]] i Vågåfjellet. Fram til ca. 1910 livnærde han seg som turistvert der, ei verksemd som han og mora hadde drive så smått med om somrane alt frå tidleg i 1890-åra. 3) Etter 1910 kunne så Kleiven i den siste livsløpsbolken ofre seg fullt og heilt for det lokalhistoriske arbeidet og forfattarskapet han har vorte mest kjend for. Det vart mogleg mellom anna ved hjelp av statstilskot som han fekk frå 1908, og som snart vart ei fast årleg yting.

== Samfunnsengasjementet ==

Frå ungdomen av og alt medan han var gardbrukar på Søre Kleivi, var Ivar Kleiven sterkt engasjert i folkeopplysingsarbeid, i politikk og anna offentleg verksemd. Han las mykje og skreiv ein del småstykke i aviser og blad som til dømes [[Fedraheimen]] og i ymse barneblad, seinare mellom anna i [[Syn og Segn]] og [[Gudbrandsdølen]].  

Elles kan ein konstatere at Kleiven var fritenkjande i religiøse saker og ein ivrig talsmann for opplysning og modernisering innan jordbruk og skulestell og i det vi i dag kallar sosialsektoren.  

Kleiven tyktest vere ganske nøgd med det biletet han meinte å ha skapt av seg sjølv blant dølske og andre bakstrevarar, nemleg som «eit beist som er europear og realist og radikal og ullmannsk, skriv om trongsyn og bakevje, oftedalspolitikk og vestlandsk kristendom og om trongsyn i Gausdal». Han uttrykkjer dette i eit privat brev.<ref>Forfang, H. Grude 1945 side 59.</ref> Pietisme var blant dei fenomena han stundom fall for freistinga til å agitere direkte mot i sine historiske framstillingar. Og han harselerte over livsfjerne romantikarar som såg kulturelt forfall og elende i ein moderne separator på ein seterstul. I 1890-åra hadde han planar om å gjere Lalm ungdomslags hektograferte avis Lalmingen til eit trykt månadsblad for eit større publikum. Der skulle han agitere for «maalsak, kvinnesak, mot uskikkar, for betre moral, for friheit, likheit og brorskap».<ref>Forfang, H. Grude 1945 side 70.</ref>  

== Verk og betydning ==

I føreordet til ''I gamle Daagaa'' skisserer Kleiven ein mal som han tenkjer seg bygdeboka utført etter. Den fell i tre delar, dels basert på innhald, dels på type kjeldemateriale:

Det er openbert at Kleiven sjølv hadde størst sans for det som fall under fyrste punktet. Statistikk og næringshistorie innarbeidde han i bygdebøkene mest som eit pliktløp. I føreorda ber han gjerne lesaren direkte om orsaking for å ha teke med for mykje av slikt, da han reknar med at mange tykkjer det er «kjei’samd lesnad». Men det må til, framheld han, for «de er no di økonomiske vilkaare, som er grunnmur’n unde bondekulture i bygdom».<ref>Lesja og Dovre, føreordet.</ref> Dette er nok ein gjenklang av dei akademiske pådrivarane for bygdehistorie i denne tida, i fyrste rekkje [[Edvard Bull den eldre|Edvard Bull]], som så sterkt understreka at økonomisk historie var ufråvikeleg i slike framstillingar.

Ivar Kleivens historiesyn, slik det ytrar seg i bygdebøkene og dei andre kulturhistoriske arbeida hans, har vorte karakterisert som «antikverande» i den forstand at føremålet med den historiske granskinga og formidlinga fyrst og fremst blir «å berge frå gløymsla oppfatninga av ei stasjonær livsform som var i ferd med å bli borte».<ref>Minneskrift 2004 side 67 (Ivar Teigum)</ref>

== Bibliografi (hovudverka) ==

*Segner fraa Vaagaa, 1894.

*I gamle Daagaa. Forteljingo og Bygda-Minne fraa Vaagaa, 1908.

*Elvesøg, Lillehammer 1937.

*Frå barndomen, Lillehammer 1993.

Sjå elles komplett bibliografi ved G. Harildstad m.fl. i ''Artiklar av Ivar Kleiven. Målbruken hans. Bibliografi'', Dølaringen 1991.

== Litteratur om Kleiven (utval) ==

*Berner, Carl: «Ivar Jakobson Kleiven» i ''Norsk biografisk leksikon'' (1936).

*Bukdahl, Jørgen: ''Det skjulte Norge''. København 1926.

*Forfang, Halvard Grude: ''Ivar Kleiven 1854-1934''. Oslo 1945.

== Referansar ==

<references/>

{{DEFAULTSORT:Kleiven, Ivar}}

[[Kategori:Bygdebokforfattere]]

[[Kategori:Fødsler i 1854]]

[[Kategori:Dødsfall i 1934]]

{{F2}}